Jak insulina wpływa na metabolizm?
Od dawna wiadomo, że spożywanie w nadmiarze słodyczy, słodzonych napojów, białego chleba i makaronów niekorzystnie wpływa na sylwetkę. Istotną rolę w tym procesie odgrywa insulina - hormon regulujący stężenie glukozy we krwi. Co takiego dzieje się w organizmie, że dodatkowy kawałek ciasta "idzie w boczki"?
Insulina – odpowiada za stężenie glukozy we krwi i transport glukozy do komórek
Glukoza, czyli cukier prosty, stanowi główne źródło energii dla naszego organizmu. Dostarczana jest ona wraz z pożywieniem, a następnie wchłaniana do krwi z jelit. Poziom glukozy we krwi musi być ściśle regulowany, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie wszystkich narządów. Tutaj właśnie wkracza insulina, hormon wytwarzany przez trzustkę.
Kiedy poziom glukozy we krwi wzrasta, np. po posiłku, komórki beta trzustki wydzielają insulinę. Insulina wiąże się z receptorami insulinowymi na powierzchni komórek, ułatwiając im transport cząsteczek glukozy z krwi do wnętrza komórek, szczególnie wątroby, mięśni i tkanki tłuszczowej. Tam każdy z narządów wykorzystuje insulinę do swoich celów ( np. w wątroba zmniejsza uwalnianie i zwiększa wchłanianie glukozy, zmniejsza produkcję mocznika, wychwytuje fosforany z krwi itp.) Warto jednak wiedzieć, że insulina nie zawsze jest potrzebna – np. komórki układu nerwowego nie potrzebują insuliny do pobierania glukozy do wnętrza komórki).
W ten sposób glukoza może być wykorzystana przez komórki do produkcji energii.
Insulina jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Osoby chorujące na cukrzycę typu I, gdzie insulina w ogóle nie jest wydzielana muszą stosować insulinę w zastrzykach (np. analogi insuliny ludzkiej lub analogi insuliny długodziałające). Podawanie insuliny odbywa się ściśle według instrukcji lekarza.
Zdarza się, że insulina nie działa prawidłowo, pomimo, że jej stężenie we krwi jest w normie. Taki stan nazywany jest insulinoopornością – tkanki stają się niewrażliwe na działanie hormonu. Przez to trzustka produkuje jej jeszcze więcej – dochodzi do nadmiernego stężenia insuliny we krwi.
Insulina a komórki tkanki tłuszczowej – jak powstają nowe?
Cząsteczki glukozy, która nie jest od razu zużywana przez komórki, magazynowane jest w wątrobie w postaci glikogenu. Kiedy poziom glukozy we krwi spada, glikogen może być ponownie rozkładany do glukozy i uwalniany do krwiobiegu.
Jeśli jednak wzrost poziomu glukozy przekracza zdolności magazynowe wątroby, nadmiar ten jest transportowany do komórek tkanki tłuszczowej. Tam pod wpływem insuliny glukoza jest przekształcana w kwasy tłuszczowe i trójglicerydy, które stanowią główny budulec tkanki tłuszczowej.
Zwiększenie wydzielania insuliny, pobudzane m.in. przez częste spożywanie węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym, może prowadzić do nadmiernego magazynowania tłuszczu, a w konsekwencji do otyłości.
Insulina odgrywa kluczową rolę nie tylko w regulacji poziomu glukozy we krwi i magazynowaniu tłuszczu, ale również w metabolizmie białek i kwasów tłuszczowych.
- Metabolizm glukozy – insulina zwiększa wchłanianie glukozy przez większość komórek organizmu, z wyjątkiem komórek układu nerwowego, które nie wymagają insuliny do jej transportu.
- Metabolizm białek – insulina pobudza wychwyt aminokwasów przez komórki mięśniowe i hamuje rozpad białek, co sprzyja syntezie białek i budowaniu masy mięśniowej.
- Metabolizm tłuszczów – insulina hamuje lipolizę, czyli rozkład trójglicerydów w tkance tłuszczowej na kwasy tłuszczowe.
Przeczytaj także o: