Jakie są przyczyny i skutki nadmiaru hormonu wzrostu
Hormon wzrostu (somatotropina, GH - growth hormone), odpowiada za regulację wzrostu i rozwoju organizmu. Jego niedobór może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i jakości życia zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Objawy niedoboru GH mogą być niespecyficzne i utrudniać rozpoznanie schorzenia, dlatego tak ważna jest świadomość jego istnienia. Wczesne rozpoznanie i leczenie niedoboru hormonu wzrostu może znacząco poprawić rokowania pacjentów i jakość ich życia.
Czym jest hormon wzrostu?
Hormon wzrostu, znany również jako somatotropina (Growth Hormone GH), odpowiada za regulację wzrostu i rozwoju organizmu. Wydzielanie hormonu wzrostu odbywa się przez komórki przysadki mózgowej i wpływa na wiele istotnych procesów fizjologicznych:
- Wzrost kości i mięśni – hormon wzrostu stymuluje produkcję komórek kostnych i mięśniowych, co prowadzi do wzrostu i rozwoju organizmu.
- Metabolizm – wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej i buduje masę mięśniową, wpływając na tempo metabolizmu.
- Funkcje poznawcze – działanie hormonu wzrostu ma wpływ na funkcje poznawcze, takie jak pamięć i uczenie się.
- Poziom cukru we krwi – odgrywa rolę w regulacji poziomu cukru we krwi, wpływając również na działanie insuliny.
Stan związany z nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu nazywany jest akromegalią – to dość rzadkie schorzenie endokrynologiczne.
Nadmiar hormonu wzrostu – jakie daje objawy?
Nadmiar somatotropiny może powodować różne objawy, które zależą od wieku, w którym do niego dochodzi.
Gdy u dzieci dochodzi do nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu, pojawiają się następujące objawy:
- Gigantyzm – nadmierny wzrost kości i tkanek, prowadzący do wysokiego jak na wiek wzrostu.
- Zgrubienie rysów twarzy.
- Powiększenie dłoni i stóp.
- Przyspieszone dojrzewanie płciowe.
- Bóle głowy.
- Zaburzenia widzenia.
U dorosłych nadmierny poziom hormonu wzrostu objawia się:
- akromegalią – rozrost tkanek miękkich, prowadzący do powiększenia dłoni, stóp, żuchwy, nosa i języka.
- Zgrubienie skóry.
- Nadmierna potliwość.
- Zaburzenia miesiączkowania.
- Polipy jelita grubego.
- Powiększenie narządów wewnętrznych.
- Zwiększone stężenie wolnych kwasów tłuszczowych.
- Zaburzenia widzenia.
- Bóle stawów.
- Bóle głowy.
- Nadciśnienie tętnicze.
- Zaburzenia rytmu serca.
- Cukrzyca typu 2.
- Zwiększone ryzyko niektórych nowotworów.
Najczęstszą przyczyną nadmiaru hormonu wzrostu u dorosłych jest guz przysadki mózgowej, zwany gruczolakiem przysadki. Guz ten może powodować nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu.
Inne, rzadsze przyczyny to:
- nadmierne wydzielanie greliny;
- niedobór somatostatyny – hormonu regulującego wydzielanie GH;
- niektóre rodzaje nowotworów.
Diagnostyka – badanie hormonu wzrostu
Rozpoznanie akromegalii opiera się na podstawie objawów klinicznych oraz badań laboratoryjnych. Najważniejszym badaniem jest badanie poziomu hormonu wzrostu we krwi.
Inne badania, które mogą być pomocne w diagnostyce, to:
- Test hamowania wydzielania hormonu wzrostu.
- Badanie obrazowe przysadki mózgowej (np. rezonans magnetyczny).
- Oznaczenie stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu-1 (IGF-1).
Leczenie nadmiaru hormonu wzrostu
Leczenie nadmiaru hormonu wzrostu ma na celu zmniejszenie stężenia hormonu wzrostu we krwi i złagodzenie objawów choroby, głównie poprzez leczenie farmakologiczne – stosowane są analogi somatostatyny.
Przeczytaj także o: