Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników PCOS?

Zespół policystycznych jajników PCOS (Policystic Ovaric Syndrome) jest najczęściej występującym schorzeniem endokrynnym (hormonalnym) wśród kobiet w wieku rozrodczym - cierpi na nią 10-15% kobiet. Towarzyszą mu zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia metaboliczne, problemy z płodnością - ma znaczący wpływ na życie młodych kobiet, które chcą zajść w ciążę. Czym jest zespół policystycznych jajników i jak dochodzi do rozwoju tej choroby? Co najbardziej pomaga pacjentkom?

Zespół policystycznych jajników PCOS – co to za choroba?

Zespół policystycznych jajników PCOS pojawia się, gdy dochodzi do nadmiernego wydzielania męskich hormonów płciowych (androgenów), insuliny lub hormonu luteinizującego LH. Pierwotne przyczyny tej sytuacji nie są znane. Jajniki nadmiernie stymulowane przez te hormony nie działają prawidłowo – pojawiają się zaburzenia owulacji. Jajeczkowania są nieregularne, rzadkie lub nie ma ich wcale. Na powierzchni jajników pojawiają się liczne torbiele, zwiększać się może również powierzchnia jajników. W badaniu ultrasonograficznym jajniki często wyglądają jakby były otoczone sznurem korali. Objawy PCOS to nie tylko nieregularne cykle i problemy z płodnością, ale również szereg symptomów związanych z zaburzeniami hormonalnymi. Częstość występowania choroby jest dość duża – szacuje się, że cierpi na nią nawet 15% kobiet w wieku rozrodczym, bez względu na rasę. Z zespołem policystycznych jajników ściśle powiązana jest insulinooporność.

Rozpoznanie zespołu policystycznych jajników opiera się na tzw. kryteriach Rotterdamskich. U kobiet cierpiących na tę chorobę stwierdza się:

• męskie hormony płciowe na wysokim poziomie i związane z tym objawy (hirsutyzm, otyłość, łysienie);
• widoczne w badaniu ultrasonograficznym transvaginalnym torbiele jajników – policystyczne jajniki to przynajmniej 20 pęcherzyków od 2 do 9 mm, wielkość jajnika wynosi przynajmniej 10 cm3;
• stwierdzenie braku owulacji lub jej rzadkie występowanie.

Stwierdzenie choroby polega na ocenie klinicznej pacjentki – każdy przypadek może być indywidualny i mieć nieco inne objawy o innym nasileniu.

Aby stwierdzić zespół policystycznych jajników, wykonuje się liczne badania hormonalne, oznaczenie owulacji oraz USG ginekologiczne. W diagnostyce PCOS lekarze zalecają również badania w kierunku insulinooporności. Poprzez dodatkowe badania należy wykluczyć inne schorzenia, takie jak wrodzony przerost nadnerczy, zaburzenia pracy tarczycy, zespół Cushinga czy guzy wydzielające hormony.

Zaburzenia miesiączkowania, tycie, nadmierne owłosienie – objawy PCOS

Do objawów zespołu policystycznych jajników należą:

• nieregularne cykle miesiączkowe – nieregularne miesiączki związane z nieregularną lub rzadką owulacją, rzadkie miesiączkowanie;
• objawy sugerujące nadmiar androgenów – np. nadmierne owłosienie typu męskiego;
• bóle w obrębie miednicy mniejszej, bolesne miesiączki;
• problemy z zajściem w ciążę, ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu;
• insulinooporność i związana z nią otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze;
• problemy skórne – trądzik, tłusta cera;
• depresja, zaburzenia lękowe, a nawet ryzyko rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej.

Przy zespole policystycznych jajników zwiększa się ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, raka endometrium i rozwoju cukrzycy typu II.

Leczenie PCOS

W leczeniu zespołu policystycznych jajników ustala się ścieżkę postępowania odpowiednio do stanu pacjentki, jej objawów i wyników badań. Przy insulinooporności istotą jest redukcja masy ciała i zwiększenie aktywności fizycznej. Najlepsza jest codzienna, umiarkowana aktywność fizyczna. Stosowana jest również metmorfina. Stosuje się również indukcję owulacji lub dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, o ile kobieta nie planuje ciąży.

Przeczytaj także o:

Kiedy należy udać się do ginekologa?

Jak hormon wzrostu wpływa na metabolizm i masę mięśniową?

Dlaczego warto regularnie robić badania ginekologiczne?