Schizofrenia paranoidalna – przyczyny, objawy, leczenie

Schizofrenia paranoidalna jest przewlekłą chorobą psychiczną, która ma znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego. Cechują ją trwałe urojenia, omamy słuchowe i wzrokowe, co prowadzi do zaburzeń myślenia i postrzegania rzeczywistości. Jakie są przyczyny schizofrenii paranoidalnej? Jakie objawy powinny nas zaniepokoić? Czy można ją skutecznie leczyć?

Przyczyny schizofrenii paranoidalnej – kto choruje na schizofrenię paranoidalną?

Schizofrenia paranoidalna to najczęściej występujący typ schizofrenii. Chociaż dokładne przyczyny schizofrenii paranoidalnej nie są jeszcze w pełni poznane, badania wskazują na złożone oddziaływanie czynników biologicznych i środowiskowych. Do czynników biologicznych zalicza się m.in. predyspozycje genetyczne, nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu mózgu oraz zaburzenia w neuroprzekaźnictwie.

Ryzyko zachorowania na schizofrenię paranoidalną zwiększa:

• Dziedziczenie – osoby, których bliscy krewni chorują na schizofrenię, są bardziej narażone na rozwój choroby.
• Wiek – pierwsze objawy schizofrenii paranoidalnej najczęściej pojawiają się we wczesnej dorosłości, między 16. a 30. rokiem życia.
• Nadużywanie substancji psychoaktywnych – badania* wykazały, że nadużywanie substancji psychoaktywnych, takich jak marihuana, może zwiększać ryzyko pojawienia się schizofrenii u osób predysponowanych genetycznie.
• Komplikacje w ciąży i porodzie – istnieją badania**, które sugerują, że komplikacje w ciąży i porodzie, takie jak niedotlenienie płodu, mogą zwiększać ryzyko rozwoju schizofrenii, ze względu na powstałe zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Objawy schizofrenii paranoidalnej

Objawy schizofrenii paranoidalnej można podzielić na objawy pozytywne (wytwórcze), negatywne i zaburzenia formalne myślenia.

• Objawy wytwórcze – to objawy, które pojawiają się dodatkowo w obrazie klinicznym. Należą do nich:
  • Urojenia – błędne przekonania, które są odporne na wszelkie dowody przeczące. Najczęściej występują urojenia prześladowcze (przekonanie, że ktoś chce nam zaszkodzić), urojenia ksobne (przekonanie, że inni ludzie mówią o nas lub nas omawiają) oraz urojenia wpływu (przekonanie, że ktoś kontroluje nasze myśli lub czyny).
  • Halucynacje – zmysłowe doświadczenia, które występują bez odpowiedniego bodźca zewnętrznego. Najczęściej występują omamy słuchowe (słyszenie głosów) i halucynacje wzrokowe.
• Objawy negatywne – to objawy, które polegają na zmniejszeniu lub utracie normalnych funkcji psychicznych. Należą do nich:
  • Spłycenie emocjonalne – zmniejszenie intensywności przeżywanych emocji.
  • Zubożenie myślenia – trudności w formułowaniu myśli i wypowiedzi.
  • Anhedonia – utrata zdolności do odczuwania przyjemności.
• Zaburzenia formalne myślenia – to zaburzenia w sposobie myślenia, które utrudniają komunikację. Należą do nich:
  • Zaburzenia skojarzeń – luźne, oderwane od siebie skojarzenia.
  • Neologizmy – tworzenie nowych słów.

Leczenie – schizofrenia paranoidalna

Leczenie schizofrenii paranoidalnej jest procesem długotrwałym i wymaga kompleksowego podejścia. Głównymi metodami leczenia są:

• Leczenie farmakologiczne: w leczeniu schizofrenii stosuje sięleki przeciwpsychotyczne. Są one podstawowym elementem schematu leczenia. Zmniejszają one nasilenie objawów pozytywnych i negatywnych.
• Psychoterapia: zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna, pomaga pacjentom zrozumieć swoją chorobę, radzić sobie z objawami i poprawić jakość życia.
• Terapia rodzinna: pomaga rodzinom zrozumieć chorobę i wspierać chorego w leczeniu.
• Trening umiejętności społecznych: pomaga pacjentom nawiązywać i utrzymywać relacje społeczne oraz funkcjonować w życiu codziennym.
• Terapia zajęciowa: pomaga chorym rozwijać swoje zainteresowania i zdolności, co zwiększa ich poczucie własnej wartości.

Schizofrenia paranoidalna jest chorobą przewlekłą, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu możliwe jest znaczne poprawienie jakości życia chorego i zmniejszenie ryzyka nawrotów choroby.

*https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0020764018801690

**https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/article-abstract/205928