Schizofrenia paranoidalna – przyczyny, objawy, leczenie
Schizofrenia paranoidalna jest przewlekłą chorobą psychiczną, która ma znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego. Cechują ją trwałe urojenia, omamy słuchowe i wzrokowe, co prowadzi do zaburzeń myślenia i postrzegania rzeczywistości. Jakie są przyczyny schizofrenii paranoidalnej? Jakie objawy powinny nas zaniepokoić? Czy można ją skutecznie leczyć?
Przyczyny schizofrenii paranoidalnej – kto choruje na schizofrenię paranoidalną?
Schizofrenia paranoidalna to najczęściej występujący typ schizofrenii. Chociaż dokładne przyczyny schizofrenii paranoidalnej nie są jeszcze w pełni poznane, badania wskazują na złożone oddziaływanie czynników biologicznych i środowiskowych. Do czynników biologicznych zalicza się m.in. predyspozycje genetyczne, nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu mózgu oraz zaburzenia w neuroprzekaźnictwie.
Ryzyko zachorowania na schizofrenię paranoidalną zwiększa:
- Dziedziczenie – osoby, których bliscy krewni chorują na schizofrenię, są bardziej narażone na rozwój choroby.
- Wiek – pierwsze objawy schizofrenii paranoidalnej najczęściej pojawiają się we wczesnej dorosłości, między 16. a 30. rokiem życia.
- Nadużywanie substancji psychoaktywnych – badania* wykazały, że nadużywanie substancji psychoaktywnych, takich jak marihuana, może zwiększać ryzyko pojawienia się schizofrenii u osób predysponowanych genetycznie.
- Komplikacje w ciąży i porodzie – istnieją badania**, które sugerują, że komplikacje w ciąży i porodzie, takie jak niedotlenienie płodu, mogą zwiększać ryzyko rozwoju schizofrenii, ze względu na powstałe zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Objawy schizofrenii paranoidalnej
Objawy schizofrenii paranoidalnej można podzielić na objawy pozytywne (wytwórcze), negatywne i zaburzenia formalne myślenia.
- Objawy wytwórcze – to objawy, które pojawiają się dodatkowo w obrazie klinicznym. Należą do nich:
- Urojenia – błędne przekonania, które są odporne na wszelkie dowody przeczące. Najczęściej występują urojenia prześladowcze (przekonanie, że ktoś chce nam zaszkodzić), urojenia ksobne (przekonanie, że inni ludzie mówią o nas lub nas omawiają) oraz urojenia wpływu (przekonanie, że ktoś kontroluje nasze myśli lub czyny).
- Halucynacje – zmysłowe doświadczenia, które występują bez odpowiedniego bodźca zewnętrznego. Najczęściej występują omamy słuchowe (słyszenie głosów) i halucynacje wzrokowe.
- Objawy negatywne – to objawy, które polegają na zmniejszeniu lub utracie normalnych funkcji psychicznych. Należą do nich:
- Spłycenie emocjonalne – zmniejszenie intensywności przeżywanych emocji.
- Zubożenie myślenia – trudności w formułowaniu myśli i wypowiedzi.
- Anhedonia – utrata zdolności do odczuwania przyjemności.
- Zaburzenia formalne myślenia – to zaburzenia w sposobie myślenia, które utrudniają komunikację. Należą do nich:
- Zaburzenia skojarzeń – luźne, oderwane od siebie skojarzenia.
- Neologizmy – tworzenie nowych słów.
Leczenie – schizofrenia paranoidalna
Leczenie schizofrenii paranoidalnej jest procesem długotrwałym i wymaga kompleksowego podejścia. Głównymi metodami leczenia są:
- Leczenie farmakologiczne: w leczeniu schizofrenii stosuje sięleki przeciwpsychotyczne. Są one podstawowym elementem schematu leczenia. Zmniejszają one nasilenie objawów pozytywnych i negatywnych.
- Psychoterapia: zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna, pomaga pacjentom zrozumieć swoją chorobę, radzić sobie z objawami i poprawić jakość życia.
- Terapia rodzinna: pomaga rodzinom zrozumieć chorobę i wspierać chorego w leczeniu.
- Trening umiejętności społecznych: pomaga pacjentom nawiązywać i utrzymywać relacje społeczne oraz funkcjonować w życiu codziennym.
- Terapia zajęciowa: pomaga chorym rozwijać swoje zainteresowania i zdolności, co zwiększa ich poczucie własnej wartości.
Schizofrenia paranoidalna jest chorobą przewlekłą, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu możliwe jest znaczne poprawienie jakości życia chorego i zmniejszenie ryzyka nawrotów choroby.
*https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0020764018801690
**https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/article-abstract/205928