Andropauza – męskie przekwitanie. Jak się objawia?

O menopauzie, czyli zakończeniu płodności kobiety powszechnie wiadomo prawie wszystko. Tymczasem ponad połowa mężczyzn również ma swoiste objawy przekwitania. Andropauza, czyli "męskie klimakterium" to zespół dolegliwości towarzyszących starzeniu się męskiego organizmu. Wywołane są one przede wszystkim spadkiem poziomu testosteronu i innych męskich hormonów płciowych. Jak może objawiać się i kiedy występuje andropauza?

Andropauza – naturalny etap w życiu mężczyzny.

Andropauza i kobieca menopauza różnią się głównie tym, że ta pierwsza nie dotyka wszystkich mężczyzn. Skutki menopauzy odczuwają wszystkie kobiety, tymczasem według badań, objawy andropauzy pojawiają się u ok. 50% panów po ukończonym 55 roku życia. Bardzo często mężczyźni nie przyznają się do objawów andropauzy, przez co ciężko przechodzą przez ten okres. A szkoda, bo istnieją proste i skuteczne metody minimalizowania nieprzyjemnych symptomów andropauzy.

Przyczyny andropauzy to głównie naturalny proces starzenia, w wyniku którego funkcje dokrewne gonad i nadnerczy zostają ograniczone, oraz tryb życia wcześniej prowadzony przez mężczyznę. Produkcja testosteronu i dehydroepiandrosteronu (DHEA) zmniejsza się między 40 a 70 rokiem życia w tempie ok. 1% rocznie. W tym czasie stwierdza się również niedobór hormonu wzrostu i melatoniny, co może mieć znaczny wpływ na komfort życia mężczyzny.

Na pojawienie się i nasilenie objawów andropauzy ogromny wpływ ma wcześniejszy tryb życia mężczyzny. Czynniki ryzyka andropauzy to m.in.:

• praca siedząca i brak ruchu na co dzień;
• niewłaściwa dieta pełna cukrów i tłuszczu;
• nadużywanie alkoholu;
• palenie papierosów;
• używanie substancji psychoaktywnych;
• stosowanie niektórych leków;
• chorowanie na niektóre choroby (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze);
• obciążenie genetyczne – gdy ojciec miał objawy andropauzy, jest większe ryzyko, że będzie miał je też syn;
• czynniki psychospołeczne (posiadanie rodziny, określonego rodzaju pracy, przyjaciół, zainteresowania mężczyzny itp.).

Objawy andropauzy – gdy spada stężenie hormonu wzrostu i testosteronu.

Często można usłyszeć, że mężczyzna w wieku 40-60 lat przechodzi „kryzys wieku średniego”. Prawdopodobnie jest to właśnie andropauza – jej objawy odczuwa nie tylko sam mężczyzna, ale również całe jego najbliższe otoczenie. Wiele symptomów obejmuje bowiem sferę psychiczną i odzwierciedla się w zachowaniu. Za objawy andropauzy odpowiada głównie obniżenie stężenia ważnych hormonów płciowych, dlatego często są one podobne do tych symptomów, na które cierpią kobiety w czasie menopazuy.

W męskim klimakterium po 50 roku życia można spodziewać się następujących objawów:

• zaburzenia snu (wywołane spadkiem melatoniny);
• obniżenie nastroju i stany depresyjne;
• niepokój, lęk;
• spadek libido, ogólne obniżenie sprawności seksualnej, może dojść do zaburzeń erekcji i ogólnego spadku zainteresowania seksem;
• uderzenia gorąca i nadmierna potliwość;
• uczucie zmęczenia;
• drażliwość;
• problemy z koncentracją;
• osteopatia (zmniejszenie się masy kostnej);
• wzrost insulinooporności (możliwe stany przedcukrzycowe);
• na skutek przerostu prostaty może dojść do problemów z oddawaniem moczu;
• spadek płodności – o ile u kobiet menopauza powoduje całkowity brak płodności, tak u mężczyzn jest to jedynie jej obniżenie;
• spadek masy mięśniowej przy jednoczesnym przyroście tkanki tłuszczowej (szczególnie w okolicach brzucha).

Jak widać, andropauza może znacznie wpłynąć na jakość życia mężczyzny. Szczególnie dotkliwe dla męskiej sfery psychicznej mogą być zaburzenia życia seksualnego, które znacznie obniżają pewność siebie. Można zauważyć zmianę męskiej sylwetki związaną ze spadkiem masy mięśniowej. Mężczyźni w okresie andropauzy często nie narzekają na swoje dolegliwości i wstydzą się prosić o pomoc. Ważne jest, aby w tym czasie okazywać bliskiemu mężczyźnie wsparcie i zrozumienie – proponować aktywność fizyczną (dla zachowania siły mięśniowej), zdrową dietę (ograniczyć przyrost tkanki tłuszczowej) oraz nakłonić do wykonania podstawowych badań i wizyty u lekarza. Obecny stan medycyny pozwala łagodzić lub nawet całkowicie eliminować objawy, jakie daje męska menopauza.

Diagnoza andropauzy.

Andropauza pojawia się w życiu mężczyzny około 50 – 60 roku życia. Gdy tylko pojawi się męskie klimakterium, warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym oraz andrologiem. Istotne znaczenie ma wykonanie badań również u internisty, ponieważ wyżej opisane objawy mogą równie dobrze oznaczać chorobę (np. cukrzycę, depresję). W diagnozie andropauzy wykonuje się badania stężenia hormonów. Aby uzyskać rozpoznanie andropauzy, lekarz wypełnia kwestionariusz Morleya (ADAM – Androgen Deficiency in the Aging Male). Andropauza może być stwierdzona, gdy odpowiedzi na co najmniej 3 pytania brzmią „TAK”.

Zmiany w organizmie mężczyzny – jak można łagodzić objawy?

Kobiety w okresie menopauzy często leczone są za pomocą hormonalnej terapii zastępczej lub metod naturalnych. Podobna sytuacja ma miejsce u mężczyzn. Leczenie polega na usunięciu przyczyny andropauzy, a więc przywróceniu właściwego stężenia hormonów za pomocą terapii hormonalnej. Opiera się to na podawaniu testosteronu w odpowiednich dawkach (terapia testosteronowa) lub gonadotropiny kosmówkowej. Terapia hormonalna pomaga wrócić do sprawności seksualnej, wyregulować poziom cukru we krwi i zatrzymać ubytek masy mięśniowej. Z czasem powinny wyciszyć się również objawy ze strony psychicznej, takie jak lęki, depresja i rozdrażnienie. Niestety nie każdy może korzystać z hormonalnej terapii zastępczej – odradza się ją mężczyznom chorującym na raka prostaty i raka sutka.

Andropauza powinna być postrzegana jako wielowymiarowy zespół problemów, a leczenie prowadzone przez szereg specjalistów. Nasilone objawy psychiczne, takie jak zmiany zachowania powinny być skonsultowane z psychologiem i psychiatrą, problemy z nietrzymaniem moczu z fizjoterapeutą uroginekologicznym. Ogólne osłabienie sprawności, męczliwość i uczucia kołatania serca powinny być przebadane u kardiologa. Z problemami kostnymi pacjent powinien udać się do ortopedy.

Warto postawić również na zmianę stylu życia – terapię zastępczą uzupełnić regularnym wysiłkiem fizycznym, zbilansowaną dietą i codziennym wpijaniem dużej ilości wody. Kluczem do zmiany trybu życia jest również znaczne ograniczenie alkoholu i rzucenie palenia. Andropauza jest naturalnym etapem w życiu mężczyzny – nie warto się męczyć i przemilczać problemu, ale jak najszybciej udać się do lekarza.