Bielactwo – przyczyny, objawy, leczenie

Bielactwo to przykład choroby skóry charakteryzującej się powstawaniem plam bielaczych w różnych miejscach na powierzchni skóry. Są to plamy depigmentacyjne wyraźnie odgraniczone, które zazwyczaj pojawiają się w drugiej dekadzie życia. Mimo, że przyczyny bielactwa nie są do końca poznane, to łączy się je z występowaniem chorób autoimmunologicznych. Podpowiadamy, jakie są objawy bielactwa nabytego, metody leczenia bielactwa oraz jak wygląda pielęgnacja skóry u osoby z bielactwem nabytym.

Czym jest bielactwo?

Bielactwo jest chorobą skóry, która powoduje, że powstają na jej powierzchni plamy bielacze. Są to miejsca, w których skóra staje się biała lub traci swój kolor. Rodzaj bielactwa determinuje, które obszary skóry zostaną dotknięte chorobą. Bielactwo stanowi najczęstszą przyczynę hipopigmentacji, czyli odbarwienia skóry, jednak mechanizm powstawania plam depigmentacyjnych nie jest w pełni wyjaśniony. Pojawieniu się bielactwa sprzyjają czynniki genetyczne oraz o podłożu autoimmunologicznym, zaburzenia unerwienia, a także stres oksydacyjny.

U osób cierpiących na bielactwo nabyte obserwuje się wiele różnych rodzajów autoprzeciwciał, w tym także te skierowane przeciwko komórkom pigmentowym, które odpowiadają za zabarwienie skóry.

Przyczyny bielactwa – bielactwo nabyte a bielactwo wrodzone

Bielactwo występuje pod dwoma postaciami, jako:

• bielactwo nabyte (uogólnione i częściowe),
• bielactwo wrodzone (uogólnione i częściowe).

Bielactwo wrodzone, czyli albinizm pojawia się w chwili urodzenia, natomiast w przypadku bielactwa nabytego jest tak, że ujawnia się ono dopiero w dzieciństwie lub we wczesnej młodości, zazwyczaj przed 20. rokiem życia.

Bielactwo wrodzone jest chorobą genetyczną, co sprawia, że za niedobór komórek barwnikowych w skórze, włosach oraz tęczówce oka odpowiadają geny. Jeśli chodzi o bielactwo nabyte, przyczyny depigmentacyjnych zmian na skórze nie są w pełni zbadane i wyjaśnione.

Objawy bielactwa nabytego

Bielactwo uogólnione dotyczy utraconego pigmentu skóry i charakteryzuje się występowaniem plam depigmentacyjnych w dowolnym miejscu na skórze. Mają one różne rozmiary, a ich granica jest wyraźnie zaznaczona. Najczęściej występowanie plam bielaczych na powierzchni skóry jest obustronne, z symetrycznym rozmieszczeniem odbarwień, zazwyczaj znajdują się one na twarzy (szczególnie wokół ust i oczu), szyi, wyprostnej (wewnętrznej) powierzchni kończyn, grzbietach dłoni, pod pachami oraz sporadycznie na błonach śluzowych.

Plamy bielacze mogą także wystąpić w miejscach urazów (objaw Koebnera), są bardziej widoczne na skórze eksponowanej na słońce i podrażnionej promieniowaniem słonecznym. Razem z bielactwem może wystąpić siwienie włosów. Objawy bielactwa i plamy depigmentacyjne są bardziej widoczne u osób z ciemną karnacją.

Choroba rzadziej może dotyczyć tylko jednej strony ciała lub konkretnych okolic – palców u rąk czy nóg, a także skóry wokół naturalnych otworów ciała, czyli w okolicy nosa, oczu, ust czy uszu.

Bielactwo nabyte łączy się z innymi chorobami, może to być przedwczesne siwienie włosów, znamiona typu Suttona czy łysienie plackowate. Najczęściej pojawiają się jednak choroby tarczycy (nadczynność, niedoczynność, występowanie plam bielaczych zwiększa się także w przypadku choroby Hashimoto). Bielactwo współistnieje również z cukrzycą, a także gdy występuje choroba Addisona lub niedokrwistość sierpowatokrwinkowa. Bielactwo czasami występuje także w przebiegu czerniaka złośliwego, co jest uważane za korzystny czynnik związany ze skuteczną immunologiczną reakcją obronną organizmu dotyczącą choroby nowotworowej.

Leczenie bielactwa nabytego

Skutecznego lekarstwa na bielactwo nabyte jak dotąd nie opracowano. Pewną rolę przypisuje się metodom terapeutycznym, ale żadna z nich nie daje satysfakcjonujących wyników. Niezależnie od zastosowanej metody leczenia bielactwa, powrót prawidłowej pigmentacji najczęściej rozpoczyna się od mieszków włosowych, czasem zdarza się też migracja melanocytów z obrzeża odbarwień.

Leczenie bielactwa opiera się na wykorzystaniu glikokortykosteroidów, podaje się także inhibitory kalcyneuryny oraz pochodne witaminy D3. Glikokortykosteroidy miejscowe w leczeniu choroby stosuje się od wielu lat, jednak osoby zmagające się bielactwem podkreślają, że po zaprzestaniu ich stosowania plamy bielacze znów się pojawiają.

Inhibitory kalcyneuryny (pimekrolimus lub takrolimus) sprawiają, że choroba częściowo wyhamowuje i następuje poprawa w postaci repigmentacji już po 2–6 miesiącach miejscowej aplikacji leku. W porównaniu do glikokortykosteroidów są one bezpieczniejsze do stosowania na twarz i powieki oraz nie dają działań niepożądanych.

Pochodne witaminy D3 od pewnego czasu znalazły zastosowanie w leczeniu choroby, ale ich skuteczność nadal nie jest potwierdzona przez specjalistów.

Istotną rolę w leczeniu bielactwa odgrywa także fototerapia z promieniowaniem UVA oraz wykorzystanie chirurgicznych metod leczenia choroby. Metody chirurgiczne polegają na implantacji melanocytów pobranych z okolic zdrowej skóry w miejsca, gdzie występują plamy bielacze. Stosuje się przeszczep naskórkowy, miniprzeszczep autologiczny oraz transplantację hodowanych melanocytów.

Bielactwo ma podłoże autoimmunologiczne – czy da się mu przeciwdziałać?

Osoby mające objawy choroby powinny unikać opalania oraz bezwzględnie stosować kremy z filtrami.

Bielactwo to choroba, na której rozwój mają wpływ czynniki autoimmunologiczne. Choroba zwykle rozpoczyna się w młodym wieku, pierwsze symptomy pojawiają się przed 20. rokiem życia. Mimo że bielactwo nie boli i nie stanowi zagrożenia dla życia, często powoduje u chorych problemy z samoakceptacją, kontaktami towarzyskimi, a nawet depresję.

Czy da się zmniejszyć ryzyko zachorowania na bielactwo nabyte uogólnione? Jak dotąd nie opracowano skutecznej metody niwelującej objawy choroby. Ważną rolę pełni jednak odpowiednia edukacja na temat choroby i tego czym jest bielactwo nabyte, aby zmniejszać strach i umożliwiać normalne funkcjonowanie osobom z bielactwem. Modelki i celebryci chorujący na bielactwo udowadniają, że jest to możliwe.