Ból oka

Ból oka zazwyczaj budzi niepokój, gdyż niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia lub utraty wzroku. Warto podkreślić, że przyczyną większości bólów oka są łagodne czynniki zewnętrzne, takie jak nadmierne obciążenie wzroku, zmęczenie czy podrażnienie spojówek. Zdarza się jednak, że ból oka jest związany z poważniejszymi schorzeniami. W takiej sytuacji, istotne jest rozpoznanie choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia.

Ból oka – charakterystyka

Ból oka może przybrać charakter powierzchowny lub głęboki. W przypadku bólu powierzchownego, często odczuwamy drapanie, pieczenie lub swędzenie, co zazwyczaj wynika z obecności ciała obcego, infekcji lub urazu. Zwykle tego rodzaju ból oka jest łatwy do wyleczenia.

Ból oka może jednak dotyczyć także samego oczodołu i objawiać się jako kłucie lub pulsowanie. W takim przypadku konieczne może być podjęcie dogłębnego leczenia. Ból oka może również pojawić się w wyniku przeciążenia wzroku, np. podczas długotrwałej pracy przy komputerze lub przez długie godziny patrzenia na ekran smartfona. Wtedy odczuwamy zazwyczaj pieczenie oczu lub suchość oka.

Przyczyny bólu oka

Oczy są narządami o bardzo skomplikowanej, a równocześnie delikatnej budowie. Charakterystyczny ból, obrzęk, pieczenie lub łzawienie mogą być spowodowane nawet najdrobniejszymi zaburzeniami struktury oka.

W przypadku, gdy ból oczu wywołany jest przez dostanie się ciała obcego, uraz mechaniczny lub oparzenie na powierzchnię gałki ocznej, przyczyna jest łatwa do zidentyfikowania. Jednakże w większości przypadków ból oka lub oczu pojawia się spontanicznie i jest dodatkowym objawem towarzyszącym innym chorobom.

Najczęstsze choroby, które mogą powodować ból oka to:

• jęczmień – jest to ostre, miejscowe zakażenie powiek wywołane najczęściej przez bakterie z rodziny gronkowców. Jęczmień charakteryzuje się obecnością bolesnej grudki na powiece po stronie zewnętrznej lub wewnętrznej. Wraz z chorobą występuje ból oka przy mruganiu, zaczerwienienie oka oraz ból głowy;
• zapalenie nerwu wzrokowego – choroba ta objawia się głównie bólem oka przy poruszaniu gałką oczną, co jest związane z obrzękiem w okolicach osłonek nerwu wzrokowego. Schorzeniu często towarzyszy również osłabienie ostrości widzenia oraz trudności w rozpoznawaniu kolorów. Zapalenie nerwu wzrokowego może być także jednym z pierwszych objawów rozwijającego się stwardnienia rozsianego;
• jaskra – według statystyk Światowej Organizacji Zdrowia jaskra jest drugą najczęstszą przyczyną całkowitej utraty wzroku (pierwszą jest zaćma). Pierwszymi niepokojącymi objawami jaskry są światłowstręt, łzawienie oczu, a także nagły ból głowy i oka. Ból oka często promieniuje na kości twarzy lub tył głowy;
• zapalenie spojówek – w przypadku stanu zapalnego spojówek ból oka występuje wraz z mocnym przekrwieniem i łzawieniem oka, a czasami także z ropnym wyciekiem. Zapalenie spojówek może być spowodowane reakcją alergiczną związaną z uczuleniem na pyłki roślin, środki czystości lub kosmetyki;
• zapalenie zatok – w przypadku problemów z zatokami najczęściej występuje ból oczodołów. Charakterystyczne objawy to ból oka w rogu, ból nad lub za okiem oraz tępy ból po jednej stronie głowy, któremu towarzyszy katar oraz gorączka.

Pozostałe choroby wywołujące ból oka:

• zaćma,
• zespół suchego oka,
• migrena,
• ropień powiek,
• ostre zamknięcie kąta przesączania,
• keratopatia,
• astenopia,
• zapalenie rogówki,
• zapalenie twardówki,
• zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej,
• zapalenie lub ropień woreczka łzowego,
• zapalenie nerwu wzrokowego,
• glejak nerwu wzrokowego,
• guz oczodołu,
• oponiak nerwu wzrokowego.

Ból oka u dziecka

Ból oka u dziecka zazwyczaj towarzyszy stanom zapalnym i manifestuje się poprzez łzawienie, zaczerwienienie lub pieczenie oka. W przypadku infekcji wirusowej, np. nieżyty górnych dróg oddechowych, dziecko może odczuwać ból oka przy poruszaniu gałką, ból podczas patrzenia w bok lub dyskomfort podczas dotyku.

Jednakże, jeśli ból oka u dziecka pojawia się niespodziewanie i nie jest wynikiem infekcji, może to wskazywać na uraz mechaniczny lub obecność ciała obcego w oku. W takim przypadku należy skonsultować się z okulistą, który dokładnie zbada narząd wzroku dziecka i postawi odpowiednią diagnozę.

Ból oka a COVID-19

W dzisiejszych czasach dużo mówi się o bólu oka w kontekście infekcji wirusem SARS-CoV-2. Lekarze potwierdzają, że jednym z pierwszych objawów COVID-19 może być nieswędzące zapalenie spojówek, zwane potocznie „różowym okiem”. Charakterystyczne dla przebiegu choroby jest również odczuwanie bólu gałki ocznej, które towarzyszy światłowstręt, uczucie dyskomfortu oraz zmęczenie oczu, utrzymujące się przez długi czas.

Ból oka – czynniki ryzyka

Narażenie na ból oka może być znacząco zwiększone przez różne czynniki. Wśród nich wymienić można:

• Zmiany hormonalne u kobiet, które wynikają z zażywania środków antykoncepcyjnych lub występują po menopauzie.
• Niewłaściwa higiena używanych soczewek kontaktowych.
• Częste wystawienie na zanieczyszczone powietrze lub dym tytoniowy.
• Pływanie w mocno chlorowanej wodzie.
• Długie godziny spędzone przed komputerem.
• Praca w klimatyzowanych pomieszczeniach.

Ponadto, ból oka może być objawem chorób ogólnoustrojowych, takich jak choroby tarczycy, reumatyczne, nowotworowe, cukrzyca czy trądzik.

Leczenie bólu oka

W przypadku odczuwania bólu w oku, należy w pierwszej kolejności skonsultować się z lekarzem w celu wykonania odpowiednich badań. Warto także zwrócić uwagę na ewentualne towarzyszące objawy. W przypadku bólu spowodowanego przez zanieczyszczenia lub ciało obce pod powieką, oko zwykle samo stara się je usunąć i ból ustępuje po pewnym czasie. Jednak, jeśli ból jest długotrwały, nie należy zwlekać z wizytą u okulisty.

• Ciało obce w oku: Należy dokładnie obejrzeć worek spojówkowy i przemyć delikatnie letnią wodą – przegotowaną lub destylowaną. Po usunięciu ciała obcego, wskazane jest stosowanie suchego opatrunku osłaniającego, jeśli chory odczuwa światłowstręt lub ból podczas patrzenia lub mrugania.
• Zapalenie spojówek: Można zastosować krople do oczu dostępne w aptece, jednak jeśli ból nie ustąpi w ciągu 3 dni, konieczna jest wizyta u lekarza.
• Jaskra: Należy zażyć lek przeciwbólowy, trzymać głowę wysoko i nie opuszczać jej. Następnie należy udać się do szpitala na izbę przyjęć.
• Zespół suchego oka: Ważne jest, aby przestrzegać odpowiednich zasad, takich jak dbanie o odpowiednią higienę oka, unikanie nadmiernego przemęczania oczu i przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach. Do pracy przy komputerze warto założyć okulary ochronne i stosować krople typu sztuczne łzy.

Przeczytaj także o:

Ból głowy z przodu – czego jest objawem i jak sobie z nim radzić?