Co oznaczają podwyższone płytki krwi u dziecka?

Podwyższone płytki krwi u dziecka mogą być sygnałem poważnych problemów zdrowotnych. Wzrost liczby płytek krwi, nazywany nadpłytkowością, może wynikać z różnych przyczyn i prowadzić do niebezpiecznych komplikacji. Czym są płytki krwi? Jakie są normy płytek krwi u dziecka? Jakie mogą być przyczyny podwyższonego poziomu płytek krwi?

Czym są płytki krwi i jaka jest ich rola?

Płytki krwi, zwane również trombocytami, to jeden z trzech podstawowych elementów morfotycznych krwi, obok krwinek czerwonych i białych. Ich główną funkcją jest udział w procesie krzepnięcia krwi. To właśnie dzięki płytkom krwi nasz organizm jest w stanie szybko reagować na urazy, zapobiegając nadmiernej utracie krwi. W procesie krzepnięcia krwi płytki krwi agregują się w miejscu uszkodzenia naczynia krwionośnego, tworząc swoistą „barierę” zatrzymującą krwawienie.

U dzieci normy płytek krwi mogą różnić się nieco w zależności od wieku, jednak zazwyczaj mieszczą się w przedziale od 150 000 do 450 000 płytek na mikrolitr krwi. W przypadkach podwyższonych płytek krwi (powyżej 450 000 na mikrolitr) mówimy o nadpłytkowości.

Przyczyny podwyższonych płytek krwi u dziecka

1. Zakażenia i stany zapalne
   Organizm w odpowiedzi na infekcje i stany zapalne może produkować więcej płytek krwi, co prowadzi do ich nadmiernej liczby. Dzieje się tak zwłaszcza przy infekcjach wirusowych, bakteryjnych oraz w przebiegu chorób autoimmunologicznych.
2. Niedobór żelaza
   U dzieci z niedoborem żelaza często obserwuje się zwiększoną liczbę płytek krwi. Jest to związane z reakcją organizmu na brak niezbędnych składników do prawidłowej produkcji czerwonych krwinek.
3. Usunięcie śledziony
   Śledziona jest narządem odpowiedzialnym za usuwanie zużytych płytek krwi. Po jej usunięciu, liczba płytek krwi może wzrosnąć, ponieważ organizm traci naturalny mechanizm ich eliminacji.
4. Zaburzenia funkcjonowania szpiku kostnego
   W niektórych przypadkach nadpłytkowość może wynikać z zaburzeń funkcjonowania szpiku kostnego, gdzie produkowane są wszystkie elementy morfotyczne krwi, w tym płytki krwi. Choroby takie jak nadpłytkowość pierwotna, mogą prowadzić do wzrostu liczby płytek krwi.
5. Zwiększony wysiłek fizyczny
   U starszych dzieci, intensywny wysiłek fizyczny może czasowo podwyższyć poziom płytek krwi. Organizm mobilizuje wtedy swoje zasoby, w tym płytki krwi, aby poradzić sobie z mikrourazami oraz zwiększoną potrzebą regeneracji tkanek.
6. Różne schorzenia i nowotwory
   W rzadkich przypadkach podwyższone płytki mogą być wynikiem nowotworów, szczególnie tych związanych ze szpikiem kostnym, np. białaczek. Komórki nowotworowe mogą wpływać na nadmierną produkcję płytek krwi.

Objawy nadpłytkowości u dzieci

Podwyższony poziom płytek krwi często nie daje wyraźnych objawów, szczególnie w początkowych stadiach. Jednak w przypadku długotrwałej nadpłytkowości, mogą pojawić się pewne symptomy, takie jak:

• Mrowienie kończyn
  Zwiększona liczba płytek krwi może prowadzić do zakrzepów, które z kolei mogą blokować przepływ krwi do kończyn, co powoduje uczucie mrowienia.
• Zawroty głowy i zaburzenia widzenia
  Wysoki poziom płytek krwi może powodować problemy z krążeniem krwi w mózgu, prowadząc do zawrotów głowy, zaburzeń widzenia, a w skrajnych przypadkach nawet do niedowładów połowiczych.
• Niewielkie krwawienia podskórne
  Pomimo wysokiej liczby płytek, mogą pojawiać się niewielkie krwawienia podskórne, wynikające z nieprawidłowego funkcjonowania płytek krwi.
• Napady padaczkowe
  W przypadkach zaawansowanej nadpłytkowości mogą wystąpić poważniejsze objawy neurologiczne, takie jak napady padaczkowe.

Diagnostyka podwyższonych płytek krwi

Badanie płytek krwi u dziecka jest podstawowym narzędziem do oceny ich poziomu. Najczęściej wykonywanym testem jest morfologia krwi, która mierzy m.in. liczbę płytek krwi. Warto zwrócić uwagę nie tylko na samą liczbę płytek, ale także na ich jakość i wielkość. W badaniach diagnostycznych często sprawdzana jest także średnia objętość płytek krwioraz odsetek olbrzymich płytek krwi, które mogą świadczyć o zaburzeniach produkcji lub funkcjonowania trombocytów.

W przypadku podwyższonych płytek krwi ważne jest również przeprowadzenie badań dodatkowych, które pomogą ustalić przyczynę tego stanu. Mogą one obejmować testy na obecność stanu zapalnego, badania szpiku kostnego oraz diagnostykę w kierunku nowotworów lub chorób autoimmunologicznych.

Leczenie i postępowanie przy podwyższonych płytkach krwi

Leczenie nadpłytkowości zależy od jej przyczyny. W przypadkach, gdy podwyższone płytki krwi są związane z infekcją lub stanem zapalnym, poziom płytek zazwyczaj wraca do normy po wyleczeniu choroby podstawowej. W przypadku niedoboru żelaza, odpowiednia suplementacja zwykle skutkuje obniżeniem liczby płytek krwi.

Gdy przyczyną jest zaburzenie szpiku kostnego lub choroby nowotworowe, leczenie może obejmować chemioterapię, radioterapię lub leki hamujące nadmierną produkcję płytek krwi.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy nadpłytkowość jest bardzo zaawansowana, konieczne może być stosowanie leków przeciwzakrzepowych, które zapobiegają powstawaniu zakrzepów i zatorów, co może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia dziecka.