Czerniak paznokcia – jak się objawia i co to za choroba?

Większości z nas czerniak kojarzy się z nowotworem skóry, który objawia się poprzez przypominające pieprzyki zmiany skórne o określonych cechach. Przypadki czerniaka paznokcia są dość rzadkie - jest to ok. 3% wszystkich zdiagnozowanych czerniaków. Jest on jednak tak samo niebezpieczny. Za powstawanie nowotworów skóry, w tym czerniaka paznokcia, odpowiada upośledzona aktywność komórek barwnikowych skóry.

Czerniak podpaznokciowy – co to za schorzenie i czy jest groźne

Czerniak aparatu paznokciowego, inaczej nazywany czerniakiem paznokcia, to rzadka postać nowotworu, który rozwija się w obszarze paznokcia. Chociaż częstość występowania tego rodzaju raka jest niska, może być równie groźny jak inne postacie czerniaka. W przypadku braku odpowiedniego leczenia, choroba może prowadzić do powstania przerzutów w innych częściach ciała, co z kolei zwiększa ryzyko zgonu. Dlatego ważne jest, aby szybko rozpoznać objawy i podjąć leczenie.

Chociaż czerniak paznokcia rozwija się w obszarze podpaznokciowym, ma swoje początki w komórkach skóry – melanocytów, które są odpowiedzialne za produkcję melaniny – barwnika odpowiedzialnego za kolor skóry, włosów i oczu. Z tego powodu, czerniak paznokcia zalicza się do nowotworów skóry. Nowotwór powstaje poprzez odkładanie się w płytce paznokciowej melaniny produkowanej przez wyżej wspomniane melanocyty.

Czerniak paznokcia – przyczyny i czynniki ryzyka

Czerniak paznokcia, choć rzadki, może wystąpić u każdej osoby. Istnieje kilka przyczyn i czynników ryzyka, które mogą zwiększyć szansę na rozwój tego nowotworu. Oto niektóre z nich:

• Genetyka – osoby z rodzinną historią czerniaka lub innych nowotworów skóry są bardziej narażone na rozwój czerniaka paznokcia.
• Częste i przewlekłe infekcje bakteryjne w obrębie paznokci.
• Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV – promienie UVA i UVB uszkadzają ludzkie DNA , powodując powstawanie mutacji onkogennych w komórkach melanocytów. Niektórzy wysnuwają teorię, że promieniowanie UV produkowane przez lampy utwardzające manicure żelowy lub hybrydowy mogą powodować czerniaka paznokcia. Dawka promieniowania UV przyjmowana w czasie manicure jest jednak porównywalna do dawki podczas spaceru w słoneczny dzień.
• Częste uszkodzenia paznokci – uszkodzenia paznokci, np. związane z zawodowym wykonywaniem manicure, mogą prowadzić do powstawania mikrourazów w tkankach pod paznokciem, co może powodować występowanie czerniaków.
• Nieprawidłowe wzrosty paznokci – zmiany w strukturze paznokcia, takie jak zaburzenia wzrostu paznokci, grzybica, mogą wpłynąć na zdrowie paznokci, zwiększając ryzyko wystąpienia czerniaka paznokcia.
• Osłabiony układ odpornościowy – czerniak paznokcia, tak samo jak każdy inny nowotwór, może rozwijać się szybciej u osób stosujących leczenie immunosupresyjne.
• Rasa – czerniak paznokcia występuje częściej u osób, u których występuje ciemny fenotyp skóry (Afroamerykanie, Arabowie, Hindusi).
• Wiek – podeszły wiek zwiększa ryzyko czerniaka.
• Płeć – czerniak paznokcia występuje nieco częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Jak rozpoznać czerniaka paznokcia – objawy

Czerniak paznokcia uwidacznia się przede wszystkim w obrębie płytki paznokciowej. Nowotwór wczesny daje bardzo słabe objawy, jednak wraz z większym zaawansowaniem nowotworu zachodzi destrukcja płytki paznokciowej.

Objawy czerniaka paznokcia mogą być trudne do zauważenia na początku, ponieważ wczesne zmiany wydają się niegroźne.

Warto szczególnie zwrócić uwagę na następujące objawy:

1. Ciemna linia lub ciemne przebarwienie na paznokciu, które z czasem się poszerza.
2. Zmiana kształtu, grubości lub koloru paznokcia – deformacja płytki paznokciowej.
3. Przebarwienie tkanek otaczających płytkę paznokciową.
4. Krwawienie lub wydzielina pod płytką paznokcia.
5. Ból lub uczucie dyskomfortu w okolicy paznokcia.
6. Odbicie paznokcia od skóry.
7. Obecność guza w niedalekiej okolicy paznockia.

Jeśli zaobserwujesz którykolwiek z tych objawów, skonsultuj się z lekarzem, który może ocenić zmiany i ewentualnie skierować na dalsze badania.

Diagnoza i leczenie – czerniak paznokcia

Diagnoza czerniaka paznokcia zazwyczaj rozpoczyna się od badania klinicznego, podczas którego lekarz ocenia wygląd paznokcia i otaczającej go skóry (kryterium ABCDEF). W celu potwierdzenia diagnozy może być konieczne wykonanie biopsji, czyli pobranie próbki tkanki do analizy.

Istnieje specjalne kryterium diagnostyczne, aby rozpoznać czerniak paznokcia. Jest to algorytm ABCDEF, który oznacza:

• A: (Age) osoby w przedziale wiekowym 50-70 lat.
• B: (Band, Breadth and Blurred boarder) obecność brązowo-czarnego paska na paznokciu o szerokości co najmniej 3 mm i z nieregularnymi krawędziami.
• C: (Change) dynamiczny wzrost i ewolucja kształtu zmiany pigmentacyjnej.
• D: (Digit) umiejscowienie na kciuku, palcu wskazującym lub dużym palcu stopy.
• E: (Extension) stopniowe poszerzanie się zmiany barwnikowej na sąsiednie tkanki otaczające paznokieć.
• F: (Family) występowanie czerniaków u krewnych.

Leczenie czerniaka paznokcia zależy od stopnia zaawansowania choroby. W początkowych stadiach zazwyczaj wystarcza usunięcie zmienionej części paznokcia oraz otaczającej tkanki. W przypadku bardziej zaawansowanego czerniaka, może być konieczne usunięcie całego paznokcia i przylegającej skóry, a nawet amputacja paliczka.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy istnieje ryzyko przerzutów, lekarz może zalecić dodatkowe leczenie, takie jak immunoterapia, terapia celowana czy chemioterapia. Wybór leczenia zależy od wielu czynników, takich jak stadium choroby, ogólny stan zdrowia pacjenta oraz wyniki badań genetycznych.

Wczesne wykrycie i leczenie czerniaka paznokcia daje pacjentowi najlepsze szanse na wyleczenie. Dlatego ważne jest, aby regularnie obserwować swoje paznokcie i zgłaszać wszelkie podejrzane zmiany lekarzowi. Ponadto, unikanie nadmiernego uszkadzania paznokci oraz dbanie o higienę dłoni i stóp może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia tego rzadkiego, ale niebezpiecznego nowotworu.