Czym się różni cytologia płynna od zwykłej cytologii?

Cytologia to jedno z podstawowych badań ginekologicznych, które ma na celu wczesne wykrycie raka szyjki macicy oraz innych nieprawidłowości w obrębie układu rozrodczego kobiety. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi cytologia płynna, która różni się od tradycyjnej techniką pobierania i przygotowania próbek. Czym dokładnie jest cytologia płynna i jakie są jej zalety w porównaniu ze zwykłą cytologią?

Co to jest cytologia?

Cytologia to badanie polegające na ocenie mikroskopowej komórek pobranych z kanału szyjki macicy. Jego głównym celem jest wykrycie nieprawidłowości, takich jak obecność komórek nowotworowych lub stanów przednowotworowych, które mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.

W Polsce zaleca się, aby cytologię wykonywać co 3 lata u kobiet w wieku 25–59 lat, jednak częstotliwość badania może zależeć od indywidualnych czynników, takich jak historia medyczna czy wyniki wcześniejszych badań. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u kobiet na całym świecie, a jego wczesne wykrycie znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Zwykła cytologia – jak przebiega?

Zwykła cytologia, zwana także cytologią klasyczną, polega na pobraniu materiału z szyjki macicy przy pomocy specjalnej szczoteczki. Materiał ten zostaje następnie przeniesiony na szkiełko mikroskopowe, po czym poddany dalszej obróbce laboratoryjnej, w tym barwieniu. Lekarz patolog analizuje preparat pod mikroskopem, aby wykryć ewentualne zmiany komórkowe.

Zwykłe badanie cytologiczne ma wiele zalet, jednak istnieją także pewne ograniczenia tej metody. Przede wszystkim, próbka może zawierać zbyt małą ilość komórek nadających się do analizy lub być zanieczyszczona nadmiarem śluzu, co wpływa na jakość wyników. W przypadku klasycznej cytologii wynik może być fałszywie negatywny, co oznacza, że nie wykryto zmian patologicznych mimo ich obecności.

Czym jest cytologia płynna?

Cytologia płynna, znana także jako cytologia na podłożu płynnym lub cytologia cienkowarstwowa (LBC – Liquid Based Cytology), opiera się na unowocześnionej  technice przygotowania preparatu cytologicznego. W przypadku cytologii płynnej materiał pobierany z szyjki macicy za pomocą szczoteczki nie jest przenoszony bezpośrednio na szkiełko mikroskopowe, ale trafia do specjalnego płynnego podłoża. Dopiero po tej procedurze następuje dalsza obróbka laboratoryjna, w której z próbki usuwane są nadmiary śluzu oraz inne niepożądane elementy, co pozwala na lepszą jakość preparatu cytologicznego.

Różnice między cytologią płynną a zwykłą cytologią

1. Technika przygotowania preparatu

W cytologii tradycyjnej materiał od razu przenoszony jest na szkiełko mikroskopowe, co zwiększa ryzyko zanieczyszczeń i utraty części komórek. Z kolei w przypadku cytologii płynnej materiał trafia do specjalnego płynnego podłoża, co umożliwia dokładniejsze przygotowanie próbki oraz usunięcie nadmiaru śluzu.

2. Większa dokładność badania

Cytologia płynna LBC pozwala na lepszą ocenę ilości i jakości komórek, co znacząco zmniejsza ryzyko wyników fałszywie negatywnych. Badanie cytologii płynnej wykazuje większą swoistość metody i precyzję w diagnostyce infekcji oraz stanów przednowotworowych.

3. Możliwość dodatkowych badań

W przypadku cytologii płynnej ta sama próbka może być użyta do dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak wykrycie obecności wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy. W cytologii tradycyjnej dodatkowe testy wymagają pobrania nowego wymazu.

4. Jakość preparatu

Dzięki technice cytologii na podłożu płynnym uzyskuje się próbki o wyższej jakości. Ilość komórek nadających się do analizy jest większa, co umożliwia dokładniejszą ocenę obecności komórek nowotworowych oraz innych nieprawidłowości wskazujących na ryzyko raka szyjki macicy.

5. Wykrywanie infekcji

Cytologia LBC ma również szersze zastosowanie w diagnostyce infekcji wirusowych dróg rodnych, w tym wirusa HPV, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju nowotworu szyjki macicy.

Zalety cytologii płynnej

Cytologia płynna zyskuje coraz większą popularność ze względu na swoje liczne zalety. Oprócz wyższej dokładności badania i możliwości wykrycia obecności wirusa HPV, cytologia na podłożu płynnym minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia próbki. W gabinecie ginekologicznym pacjentka ma większą pewność, że wynik badania będzie bardziej precyzyjny, co przekłada się na lepszą profilaktykę raka szyjki macicy.

Kiedy wykonać cytologię płynną?

Cytologia płynna może być wykonana u każdej kobiety, jednak szczególnie zaleca się ją w przypadkach, gdy wcześniejsze wyniki badań cytologicznych były niejednoznaczne lub pacjentka znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na nowotwór szyjki macicy. Badanie warto przeprowadzić także po zakończeniu leczenia lekami dopochwowymi lub irygacji pochwy, aby upewnić się, że nie doszło do żadnych zmian w komórkach szyjki macicy.