Czyrak – bakteryjne zapalenie mieszka włosowego

Czyrak, dawniej furunkuł, to bolesna zmiana skórna powstająca w wyniku zakażenia bakteryjnego mieszka włosowego i otaczających go tkanek. Najczęściej wywołują go gronkowce, zwłaszcza gronkowiec złocisty. Zmiana ta charakteryzuje się zaczerwienieniem, obrzękiem i obecnością ropnego czopa martwiczego. Choć często bagatelizowany, czyrak może prowadzić do poważnych powikłań, np. do zapalenia opon mózgowych.

Jak powstaje czyrak?

Czyrak powstaje na skutek zakażenia bakteryjnego, najczęściej gronkowcem złocistym. Bakterie te mogą dostać się do mieszka włosowego poprzez mikrourazy skóry, np. otarcia, zadrapania czy owrzodzenia. Czyraki pojawiają się w wyniku nosicielstwa gronkowca złocistego na skórze lub w nosie.

Czynniki sprzyjające powstawaniu czyraków:

• Obniżona odporność – osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, choroby nerek czy choroby nowotworowe, są bardziej podatne na zakażenia bakteryjne.
• Zaburzenia odporności – choroby autoimmunologiczne, zakażenie wirusem HIV, choroby przenoszone drogą płciową oraz zaburzenia układu immunologicznego zwiększają ryzyko wystąpienia czyraków.
• Zakażenia skóry – inne skórne infekcje bakteryjne, takie jak atopowe zapalenie skóry, mogą predysponować do rozwoju czyraków.
• Nieodpowiednia higiena – brak regularnej higieny osobistej sprzyja namnażaniu bakterii na skórze.

Objawy czyraka

Na początku pojawia się bolesny, zaczerwieniony guzek, który z czasem twardnieje i powiększa się. W centrum guza tworzy się ropny czopek. Czyrak może wystąpić w dowolnym miejscu, gdzie występują mieszki włosowe, najczęściej na twarzy, szyi, pośladkach, udach czy pod pachami.

Inne objawy mogą obejmować:

• Powiększenie węzłów chłonnych – w okolicy zmienionej chorobowo mogą pojawić się powiększone i bolesne węzły chłonne.
• Objawy ogólne – gorączka, dreszcze, osłabienie mogą towarzyszyć większym czyrakom lub infekcjom rozsianym.

Czyrak gromadny

Czyrak gromadny (czyrak mnogi) to stan, w którym na skórze pojawia się wiele czyraków jednocześnie. Może być powiązany z ciężkimi zakażeniami, obniżoną odpornością lub chorobami przewlekłymi.

Powikłania czyraka

Choć większość czyraków goi się samoistnie, w niektórych przypadkach mogą wystąpić poważne powikłania, takie jak:

• Rozsiew zakażenia – bakterie mogą przedostać się do krwi i wywołać poważne zakażenia, takie jak zapalenie wsierdzia, septyczne zapalenie stawów, zapalenie kości, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i ropień mózgu.
• Zakażenia tkanek miękkich – bakterie gronkowca złocistego mogą rozprzestrzenić się na głębsze warstwy skóry i tkanki podskórne, prowadząc do powstania rozległych ropni.
• Blizny – po gojeniu się czyraka może pozostać blizna, zwłaszcza w przypadku dużych zmian.

Leczenie czyraka

Leczenie czyraka zależy od jego wielkości, lokalizacji i nasilenia objawów. W przypadku niewielkich czyraków może wystarczyć leczenie miejscowe maściami antybakteryjnymi. Natomiast większe czyraki wymagają leczenia ogólnego antybiotykami.

W niektórych przypadkach konieczne może być:

• Rozcięcie i drenaż: Lekarz może naciąć czyrak i usunąć ropę, co przyspieszy gojenie.
• Leczenie przyczynowe: W przypadku występowania chorób współistniejących, takich jak cukrzyca, konieczne jest ich leczenie.

Ważne: Nie należy samodzielnie wyciskać czyraka, ponieważ może to prowadzić do rozprzestrzenienia się zakażenia.

Kiedy zgłosić się do lekarza z czyrakiem?

Jeśli masz obniżoną odporność lub choroby przewlekłe.

Jeśli czyrak jest duży, bolesny i nie ustępuje po kilku dniach.

Jeśli pojawiła się gorączka, dreszcze lub powiększone węzły chłonne.

Jeśli czyraki pojawiają się często i w wielu miejscach.