Dyslipidemia – zaburzenia lipidowe. Jak mogą się objawiać?

Dyslipidemia, czyli zaburzenia gospodarki lipidowej, to stan, w którym stężenie lipidów (tłuszczów) we krwi jest nieprawidłowe. Choć często przebiega bezobjawowo, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, zwiększając ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Czym jest dyslipidemia?

Dyslipidemia oznacza, że poziomy takich parametrów jak cholesterol całkowity, cholesterol LDL (zła frakcja), cholesterol HDL (dobra frakcja) lub triglicerydy są zbyt wysokie lub zbyt niskie. Właściwe stężenie lipidów jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zbyt wysoki poziom cholesterolu LDL odkłada się na ścianach tętnic, prowadząc do ich zwężenia i zwiększając ryzyko sercowo-naczyniowe.

Kiedy wykonywane są badania w kierunku dyslipidemii?

Standardowo badanie przesiewowe w kierunku dyslipidemii wykonuje się w przypadku chorób układu sercowo naczyniowego, u chorych na przewlekłą chorobę nerek, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, otyłość, choroby autoimmunologiczne i zapalne. Takie badania są również wskazane, jeżeli w najbliższej rodzinie występowały przypadki ciężkiej dyslipidemii. Aby sprawdzić ryzyko dyslipidemii, należy zbadać poziomy cholesterolu całkowitego, stężenie cholesterolu LDL, HDL oraz stężenie triglicerydów.

Kto jest narażony na zaburzenia lipidowe i jakie są ich skutki

Przyczyny dyslipidemii są różne. Nieprawidłowe stężenie cholesterolu najczęściej występuje w związku z niezdrowym trybem życia i chorobami współistnejącymi. Do zaburzeń gospodarki lipidowej dochodzi na skutek:

• Niezdrowej diety – bogatej w tłuszcze zwierzęce, cukry proste i sól, a ubogiej w błonnik i nienasycone kwasy tłuszczowe.
• Mało aktywnego trybu życia – brak regularnej aktywności fizycznej.
• Otyłości – azwłaszcza otyłości brzusznej.
• Palenia tytoniu – nikotyna uszkadza ściany tętnic.
• Nadciśnienia tętniczego – zwiększa ryzyko uszkodzenia naczyń krwionośnych.
• Cukrzycy – zaburzenia gospodarki węglowodanowej często współwystępują z zaburzeniami lipidowymi.
• Przewlekłej choroby nerek – którawpływa na metabolizm lipidów.
• Niedoczynność tarczycy – zaburza gospodarkę lipidową.
• Uwarunkowania genetyczne – niektóre osoby mają większe predyspozycje do rozwoju dyslipidemii.

Skutki dyslipidemii to m.in. choroby sercowo-naczyniowetakie jak zawał serca, udar mózgu czy miażdżyca. Należą do nich też ostre zapalenie trzustki, które rozwija się zwłaszcza przy bardzo wysokim poziomie triglicerydów. Efektem zaburzeń lipidowych jest również zespół metaboliczny: połączenie otyłości brzusznej, insulinooporności i nadciśnienia tętniczego.

Kiedy dyslipidemia wymaga leczenia farmakologicznego?

Leczenie dyslipidemii zależy od jej stopnia zaawansowania i obecności innych czynników ryzyka. W łagodnych przypadkach wystarczające mogą być zmiany stylu życia, takie jak:

• Zmiana diety: ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych, cukrów prostych i soli, zwiększenie spożycia owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów i ryb.
• Zwiększenie aktywności fizycznej: regularne ćwiczenia aerobowe, takie jak szybki marsz, bieganie, pływanie.
• Rzucenie palenia: nikotyna uszkadza ściany tętnic.

Leczenie farmakologiczne jest konieczne, gdy zmiany stylu życia nie przynoszą oczekiwanych efektów lub gdy ryzyko chorób sercowo-naczyniowych jest bardzo wysokie. W leczeniu dyslipidemii stosuje się leki obniżające poziom cholesterolu LDL i triglicerydów oraz podwyższające poziom cholesterolu HDL.

Ważne: Dyslipidemia często nie daje charakterystycznych objawów, dlatego tak ważne jest regularne badanie stężenia lipidów we krwi, zwłaszcza u osób z grupy ryzyka. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie znacznie zmniejszają ryzyko powikłań.