Grzybica jamy ustnej

Czym jest grzybica jamy ustnej?

Grzybica jamy ustnej, znana też jest jako kandydoza jamy ustnej, drożdżyca jamy ustnej, grzybica gardła. Wydaje się, że jest najczęstsze schorzenie jamy ustnej.

Czy każda dolegliwość w jamie ustnej jest grzybicą?

Grzybica jamy ustnej może przybierać dwie postaci kliniczne; ostrą i przewlekłą. Natomiast ze względu na czas trwania kandydoza jamy ustnej może być podzielona w następujący sposób:

• kandydoza ostra rzekomobłoniasta– pojawia się zarówno u niemowląt, w postaci charakterystycznych pleśniawek, jak i u osób dorosłych, nie dając żadnych objawów,
• kandydoza przewlekła rzekomobłoniasta– utrzymywanie się powyższych objawów choroby jest notowane przez dłuższy czas,
• kandydoza ostra zanikowa zwana też rumieniową lub poantybiotykową – cechą charakterystyczną tej odmiany grzybicy są obszary zanikania prawidłowej błony śluzowej jamy ustnej,
• kandydoza przewlekła zanikowa– zalicza się tu protetyczne zapalenie jamy ustnej, zapalenie kącików ust, romboidalne zapalenie języka; bywa też skutkiem długotrwałej terapii antybiotykowej,
• kandydoza przewlekła rozrostowa – najczęściej pojawia się, gdy występuje palenie papierosów.

Jakie są przyczyny grzybicy jamy ustnej?

Grzybica jamy ustnej to choroba, którą mogą wywoływać drożdżaki z rodzaju Candida – głównie Candida albicans. Znajdują się one w jamie ustnej nawet połowy populacji osób dorosłych i u większości dzieci.
Nie u każdego jednak dochodzi do wystąpienia objawów choroby. Jaka jest tego przyczyna?
Otóż kandydoza pojawia się, jeśli wystąpią określone czynniki sprzyjające.

Jakie czynniki sprzyjają pojawianiu się objawów grzybicy jamy ustnej?

Obniżona odporność- grzybica jamy ustnej najczęściej atakuje osoby, u których stwierdzono zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego charakteryzujące się obniżoną odpornością – o charakterze nabytym lub wrodzonym.

• Schorzenie to może rozwijać się również po przebytej infekcji bakteryjnej lub wirusowej. Może dojść u takich osób do rozprzestrzenienia się infekcji na cały organizm i zaatakowania istotnych narządów: żołądka, jelita cienkiego, dwunastnicy.
• Niewłaściwa dieta i niedobory składników odżywczych- grzybica jamy ustnej może być następstwem stosowania niewłaściwej diety, która prowadzi do niedoborów kwasu foliowego, żelaza, witaminy C, ważne są też niedobory żelaza.
• Zaburzenia hormonalne i metaboliczne- grzybica pojawiać się może u osób, u których stwierdzono zaburzeniami metabolicznymi lub zaburzeniami hormonalne -choroby tarczycy, niedoczynność nadnerczy, nadczynność przytarczyc,
• Przyjmowanie niektórych leków- zwiększone ryzyko wystąpienia grzybicy obserwowane jest u pacjentów przyjmujących niektóre leki, należą do nich: antybiotyki, cytostatyki leczące choroby nowotworowe , kortykosteroidy, leki antykoncepcyjne, psychotropowe, zalicza się tu również stosowanie leków immunosupresyjnych.
• Do fizjologicznych czynników ryzyka zaliczamy wiek, szczególnie niemowlęcy i starczy, niektóre stany fizjologiczne: ciąża, okres przekwitania, grupa krwi O, palenie papierosów.

Wymienione wyżej czynniki decydują o odporności bądź podatności na zakażenia grzybicze.

Czy występuje związek grzybicy jamy ustnej ze stanem uzębienia?

Grzybica jamy ustnej, ze względu na swoje miejsce występowania, ma ścisły związek z zębami i z tego powodu należy wymienić czynniki ryzyka związane z zębami:

• niewłaściwa higiena jamy ustnej,
• zmiana flory bakteryjnej w ustach,
• stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej,
• mechaniczne mikrourazy zębów,
• dieta obfitująca w węglowodany – cukier jest nie tylko pożywką dla bakterii próchniczych, ale również drożdżaków,
• ubytki próchnicze w zębach, obecność kieszonek dziąsłowych.

Wyżej wymienione czynniki determinują wystąpienie dokuczliwych objawów chorobowych; biały nalot na języku oraz nieprzyjemny zapach z ust.

Czy posiadanie protez zębowych wiąże się z występowaniem kandydozy jamy ustnej?

Dość częstą przyczyną kandydozy jamy ustnej u osób starszych są uszkodzone błony śluzowe. Dochodzi do nich, gdy ma miejsce nieprawidłowe leczenie protetyczne.

Następstwem mogą być uszkodzenia błony śluzowej spowodowane przez protezy zębowe, wtedy mamy do czynienia z protetycznym zapaleniem jamy ustnej, które stanowi postać kandydozy przewlekłej zanikowej, przyczyną stanu zapalnego są niepoprawnie dopasowane lub poluzowane protezy zębowe.

Jak rozpoznać grzybicę jamy ustnej?

Objawy grzybicy jamy ustnej są różne w zależności od jej rodzaju. Pierwsze oznaki to najczęściej uczucie suchości lub pieczenia w jamie ustnej lub odczuwanie nieprzyjemnego smaku w ustach.

Ogólne objawy kandydozy to owrzodzenie jamy ustnej, biały nalot na języku , nieprzyjemny zapach z ust, ból języka, ból dziąseł, wrażenie suchości w gardle, zapalenie kącików ust – typowe są pęknięcia i krwawienia, które mogą prowadzić do powstania ziarninowej nadżerki, romboidalne zapalenie języka.

Kandydoza ostra zanikowa – manifestuje się występowaniem czerwonych plam, zanikiem brodawek nitkowatych, bólem oraz uczuciem suchości w gardle.

Jakie badania należy wykonać, aby rozpoznać grzybicę jamy ustnej?

Nie zawsze jest możliwość stwierdzenia kandydozy tylko w oparciu o wywiad lekarski.

W wypadku pojawienia się wątpliwości lekarz pobiera materiał z miejsc chorobowo zmienionych. materiał ten zostanie zbadany w laboratorium i da jednoznaczną odpowiedź, na jakie schorzenie cierpimy, lekarz powinien wdrożyć odpowiednie leczenie.

Do jakiego lekarza należy udać się z grzybicą jamy ustnej?

W wypadku, gdy zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy zlokalizowane w obrębie jamy ustnej, należy udać się do gabinetu stomatologicznego, upewniwszy się uprzednio, czy znajdziemy tam lekarza o specjalności periodontologicznej.

Jakimi chorobami zajmuje się periodontologia?

Periodontologia to specjalizacja stomatologiczna, która zajmuje się leczeniem chorób przyzębia, przede wszystkim paradontozy oraz wszelkich chorób dziąseł. Specjalność ta zajmuje się też leczeniem chorób błon śluzowych, w tym grzybicy jamy ustnej.

Periodontolog udzieli również instrukcji dotyczących odpowiedniej higieny jamy ustnej, tak, aby w przyszłości zapobiegać nawrotom choroby.

Jak leczyć grzybicę jamy ustnej?

Leczenie miejscowe grzybicy jamy ustnej

Leki miejscowe to zazwyczaj pierwszy etap walki z drożdżycą. Odpowiednio dobrane leki pozwalają nie tylko na ustąpienie objawów, ale przede wszystkim na wyeliminowanie przyczyn schorzenia.

W przypadku grzybicy jamy ustnej u dorosłych należy wdrożyć odpowiednie leczenie działając miejscowo: fiolet goryczki 1% – wodny roztwór do pędzlowania jamy ustnej, chloroheksydyna 0,2% – roztwór do płukania jamy ustnej, magistralne preparaty np. z płynem Lugola, nystatyną – do pędzlowania jamy ustnej, mikonazol – żel lub tabletki adhezyjne podpoliczkowe, klotrimazol – krem do stosowania na miejsca zmienione chorobowo.

Jeżeli kandydoza ma postać pęknięć w kącikach ust, wówczas specjalista może przepisać kremy przeciwgrzybicze i steroidowe. Bolesne pęknięcia w kącikach ust pojawiają się u osób noszących protezy.

Leczenie grzybicy jamy ustnej ogólne

Leczenie ogólne przeprowadza się przede wszystkim u pacjentów niereagujących na leczenie miejscowe oraz u osób z obniżoną odpornością w sytuacji ciężkiego przebiegu choroby.

Najczęściej podaje się takie leki doustne zawierające : flukonazol, worykonazol, intrakonazol, amfoterycyna, kaspofungina. O dawkowaniu decyduje lekarz, uwzględniając interakcje przyjmowanych leków.

Jak długo trwa leczenie farmakologiczne grzybicy jamy ustnej?

Leczenie tej choroby trwa długo. Leki powinny być przyjmowane jeszcze przez 2 tygodnie po ustąpieniu objawów. Taki schemat dawkowania leku ma na celu nie tylko leczenie kandydozy, ale tez zapobieganie jej nawrotom. W przeciwnym razie istnieje duże ryzyko nawrotu grzybicy jamy ustnej.

Czy można przerwać leczenie grzybicy jamy ustnej?

Leczenie infekcji grzybiczej trwa długo, ale nie należy jej lekceważyć, ponieważ nieleczona grzybica jamy ustnej może powodować ogólnoustrojową infekcję. Natomiast przerwana terapia może wiązać się z nawrotem infekcji grzybiczej, a jej leczenie będzie znacznie trudniejsze.

Czy można leczyć grzybicę jamy ustnej domowymi sposobami?

Ważnym elementem domowej walki z grzybicą jest odpowiednia dieta. Należy przede wszystkim zrezygnować z alkoholu, białej mąki oraz produktów, które ją zawierają, słodyczy i wyrobów zawierające cukier oraz owoców.

Należy natomiast wprowadzić warzywa, będące źródłem witaminy C, kwasu foliowego, żelaza, cynku oraz fermentowane produkty mleczne, które zawierają probiotyki

Warto też zadbać o właściwą florę bakteryjną jelita cienkiego poprzez stosowanie probiotyków oraz wzmocnienie organizmu stosując witaminę C.

Znajdą zastosowanie też płyny do płukania jamy ustnej – woda utleniona, kwas borny, czy jodyna oczywiście rozcieńczone do odpowiedniego stężenia oraz olejek z drzewa herbacianego, który świetnie nada się do płukania jamy ustnej.

Czy leczenie kandydozy jamy ustnej domowymi sposobami będzie wystarczające?

Stosowanie domowych metod leczenia oraz wspomagania organizmu pełni jedynie funkcje pomocniczą. Zasadnicze leczenie grzybicy jamy ustnej przy pomocy środków farmakologicznych zaleca zawsze lekarz.

Natomiast równoległe stosowanie metod domowych może wspomóc proces powrotu do zdrowia, zapobiegnie nawrotom choroby oraz ryzyko wystąpienia poważniejszych schorzeń.

Jak zapobiegać grzybicy jamy ustnej?

Zapobieganie grzybicy jamy ustnej polega głównie na całościowym dbaniu o stan swojego zdrowia. Niedobory żelaza oraz witamin, szczególnie z grupy witamin B, może prowadzić do zmian w ciągłości błon śluzowych, co ułatwi penetrację grzybów do tkanek głębszych.

Należy też zrezygnować z palenia papierosów, dbać o higienę jamy ustnej oraz poprzez właściwą dietę zadbać o naturalną mikroflorę organizmu.