Hiperlipidemia – rodzaje, przyczyny, objawy.

Hiperlipidemia to inaczej podwyższony poziom lipidów we krwi - cholesterolu, jego frakcji i trójglicerydów. Jest to bardzo powszechny problem zdrowotny, z czego wiele osób, których dotyczy, nie ma świadomości jego istnienia. Zjawisko najczęściej nie daje żadnych objawów i wychodzi dopiero przy wykonywaniu standardowych badań kontrolnych. Hiperlipidemia może prowadzić do rozwoju chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, a jej komplikacje mogą być śmiertelnie niebezpieczne. Dowiedz się więcej na temat hiperlipidemii - jakie są jej rodzaje, przyczyny, objawy?

Co to jest hiperlipidemia i jak się objawia?

Hiperlipidemia to inaczej zaburzenia gospodarki lipidowej w organizmie. Ich oznaką jest zwiększone stężenie lipoprotein w surowicy – może być to podwyższony cholesterol całkowity lub jedna z kilku frakcji lipoprotein:

1. LDL (low-density lipoprotein, tzw. zły cholesterol) – lipoproteiny o niskiej gęstości – mają tendencję do odkładania się na ścianach żył i tętnic, zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (głownie miażdżyca i nadciśnienie tętnicze).
2. VLDL (very low-density lipoprotein) – lipoproteiny bardzo niskiej gęstości. Ich rolą jest transportowanie trójglicerydów we krwi w celu zamiany ich w energię. Ta frakcja również ma tendencję do odkładania się w naczyniach, o ile występuje w nadmiarze.
3. HDL (high-density lipoprotein, dobry cholesterol) – oczyszcza naczynia krwionośne ze złogów złego cholesterolu, „odprowadza” je do wątroby, gdzie poddawane są procesowi ponownego przetwarzania i wydalania.
4. Trójglicerydy – pozostałe tłuszcze (lipidy) występujące we krwi, stanowiące źródło energii dla organizmu.

W Polsce hiperlipidemia jest zjawiskiem bardzo powszechnym – cierpieć na nią może nawet 60% społeczeństwa, z czego ponad połowa nie ma świadomości tego problemu. Nadmierne odkładanie się cholesterolu i innych lipidów w organizmie wywołuje miażdżycę, chorobę wieńcową, nadciśnienie, kamicę żółciową, a nawet może wywołać zawał serca i udar.

Zwiększone stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi nie daje żadnych charakterystycznych objawów, dlatego wiele osób nie wie, że ma ten problem. Objawy hiperlipidemii najczęściej są równocześnie objawami istniejących już chorób, które stanowią skutek podwyższonego poziomu lipidów.

Rodzaje hiperlipidemii.

Zaburzenia gospodarki lipidowej dzieli się w praktyce klinicznej na następujące typy:

1. Hipercholesterolemię – podwyższony poziom cholesterolu frakcji LDL. U zdrowych osób z małym ryzykiem sercowo-naczyniowym za parametr graniczny uznaje się 3,0 mmol/L (115 mg/dL). Ocena poziomu cholesterolu LDL u różnych osób powinna być indywidualna, biorąc pod uwagę ryzyko sercowo-naczyniowe, istniejące już choroby itp. Dla osób z dużym ryzykiem, po przebytym zawale już 1,8 mmol/L może być wartością niebezpieczną.
2. Hiperlipidemia mieszana – zwiększone stężenie trójglicerydów oraz cholesterolu.
3. Dyslipidemię aterogenną – występuje przy wysokim stężeniu trójglicerydów we krwi na poziomie 1,7-5,6 mmol/L. Jednocześnie pojawia się obniżone stężenie cholesterolu HDL (więcej niż 1 mmol/L u mężczyzn i więcej niż 1,2 mmol/L u kobiet). Dodatkowo stwierdza się obecność nieprawidłowych, gęstych i małych cząsteczek LDL.
4. Ciężką hipertriglicerydemię – podwyższone stężenie trójglicerydów większe lub równe 5,6 mmol/L.

Przewlekła niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy – przyczyny hiperlipidemii.

Przyczyny występowania hiperlipidemii dzielą je na pierwotne i wtórne. Hiperlipidemie pierwotne występują pomimo stosowania zbilansowanej diety i aktywnego trybu życia. Ich wystąpienie warunkują czynniki genetyczne – mutacje określonych genów. Do hiperlipidemii pierwotnych zaliczamy:

• rodzinną hipertryglicerodemię;
• rodzinną hiperlipidemię złożoną;
• rodzinną hipercholesterolemię;
• zespół pospolitej hipercholesterolemii;
• niedziedziczną postać hiperlipidemii (nabyta na skutek mutacji genu).

Do przyczyn powstawania hiperlipidemii wtórnej zalicza się choroby zaburzające gospodarkę lipidową oraz styl życia:

• problemy endokrynologiczne takie jak niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, niedoczynność przedniego płata przysadki, cukrzyca;
• choroby nerek – przewlekła niewydolność nerek, zespół nerczycowy;
• choroby spichrzowe – choroba Gauchera, von Gierkiego;
• choroby wątroby – żółtaczka, pierwotna żółciowa marskość wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby;
• zażywanie leków – steroidów anabolicznych, glikokortykosteroidów, witaminy A, leków moczopędnych, doustnych leków antykoncepcyjnych, leków blokujących receptory beta, leków przeciwpadaczkowych;
• inne choroby – toczeń, anoreksja (jadłowstręt psychiczny), otyłość, porfiria;
• niezdrowy styl życia – przewlekły stres, nieprawidłowa dieta zawierająca w nadmiarze cukry i tłuszcze zwierzęce, siedzący tryb życia, unikanie aktywności fizycznej.

Zwiększenie aktywności fizycznej, odpowiednia dieta – sposoby na hiperlipidemię.

Leczenie hiperlipidemii powinno zacząć się w gabinecie internisty – koniecznie zabierz ze sobą wyniki badań stężenia cholesterolu, jego frakcji i trójglicerydów. Lekarz na podstawie wywiadu i badania oceni Twoje ryzyko sercowo-naczyniowe. Przy małym ryzyku lekarz na początku może zalecić jedynie modyfikację stylu życia – wprowadzenie zbilansowanej diety ograniczającej spożycie tłuszczów zwierzęcych i cukru, oraz regularnej aktywności fizycznej. Do zmiany stylu życia zalicza się również unikanie stresów, odpoczynek, zadbanie o odpowiednią jakość snu i nawadnianie organizmu. Jeżeli nowy styl życia po 5 miesiącach nie przyniesie poprawy, lekarz zaleca przyjmowanie leków obniżających poziom cholesterolu we krwi. Najczęściej stosowane to statyny (inhibitory reduktazy hydroksymetyloglutarylo-CoA), fibraty, kwas nikotynowy i pochodne, leki wiążące kwasy tłuszczowe. Leczenie hiperlipidemii wymaga regularnych badań stężenia lipidów w surowicy krwi i kontroli lekarskich, aby możliwie szybko wykryć pierwsze objawy chorób wywołanych nadmiernym cholesterolem. Leczenie farmakologiczne powinno przynieść zadowalające efekty.