Hipotermia – dlaczego wychłodzenie organizmu jest tak niebezpieczne?
Wychłodzenie organizmu to stan, w którym temperatura ciała obniża się i sięga poniżej normy fizjologicznej (36,5-37,5°C). Może mieć różne przyczyny, takie jak długie przebywanie w niskiej temperaturze otoczenia lub zanik ciepłoty wewnętrznej organizmu spowodowany chorobami, lekami lub alkoholem. Hipotermia jest zagrożeniem dla zdrowia i życia, a jej skutki mogą być poważne lub nawet śmiertelne. W tym artykule dowiesz się, jak rozpoznać i zapobiegać wychłodzeniu organizmu oraz jak leczyć hipotermię.
Wychłodzenie organizmu – czym jest hipotermia? Kiedy temperatura ciała niebezpiecznie się obniża.
Hipotermia jest stanem, w którym temperatura ciała spada poniżej normy (36,5-37,5°C). W przypadku hipotermii wartość ta spada poniżej 35 stopni Celsjusza. W zależności od stopnia wychłodzenia organizmu można wyróżnić trzy poziomy hipotermii:
- Hipotermia łagodna (temperatura między 35-32°C).
- Hipotermia umiarkowana (temperatura między 28-32°C).
- Hipotermia ciężka (temperatura poniżej 28°C).
Wyziębienie organizmu może być spowodowane długotrwałym przebywaniem w zimnym środowisku, wypadkami, zanikami ciepłoty wewnętrznej spowodowanym chorobami, lekami lub alkoholem. Objawy hipotermii zależą od jej stopnia. W łagodnym stanie pacjent odczuwa dreszcze, skurcze mięśniowe i ból głowy. W umiarkowanym stanie hipotermii pojawiają się zaburzenia mowy, świadomości, drgawki i zaburzenia pracy serca. W ciężkiej hipotermii może pojawić się śpiączka, zatrzymanie krążenia i oddychania, co może prowadzić do śmierci.
Skutki wychłodzenia organizmu – zaburzenia świadomości, zaburzenia rytmu serca a nawet śmierć.
Wychłodzenie organizmu może prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu. Zmniejszenie temperatury ciała prowadzi do zwolnienia metabolizmu, spowolnienia procesów chemicznych i zakłóceń w funkcjonowaniu komórek, co może prowadzić do zaburzeń pracy układu sercowo-naczyniowego, nerwowego, oddechowego i trawiennego. Objawy i skutki hipotermii, zależnie od jej stopnia:
- Hipotermia łagodna (temperatura między 32-35°C):
- Dreszcze – są najwcześniejszym objawem wychłodzenia.
- Pocenie się.
- Skurcze mięśniowe.
- Ból głowy.Przy łagodnie obniżonej temperaturze ciała występują drżenia mięśniowe, pacjent jest przytomny, uskarża się na osłabienie, ból i zawroty głowy, może mieć trudności z mówieniem.
- Hipotermia umiarkowana (temperatura między 28-32°C):
- Zaburzenia świadomości.
- Zaburzenia mowy.
- Drgawki.
- Apatia.
- Zaburzenia rytmu serca.
- Zimna, blada i sinawa skóra.
- Wiotkość mięśni.
- Spowolnienie tętna i oddechu.
- Upośledzenie funkcji wątroby i nerek.
- Zwiększenie ryzyka zakażeń układu moczowo-płciowego.
- Hipotermia ciężka (temperatura poniżej 28°C):
- Śpiączka.
- Zatrzymanie krążenia i oddychania.
- Wstrząs hipotermiczny.
- Oparzenia mrozowe.
- Zaburzenia równowagi elektrolitowej.
- Uszkodzenie mózgu.
- Utrata pamięci i koordynacji ruchowej.
- Śmierć.
Hipotermia terapeutyczna – celowe obniżanie temperatury ciała.
Hipotermia terapeutyczna jest stosowana w celu ograniczenia uszkodzeń mózgu i innych narządów w przypadku nagłego zatrzymania krążenia lub ciężkiego urazu głowy. Polega na obniżaniu temperatury ciała pacjenta do około 32-34°C przez okres kilku godzin. Wychłodzenie terapeutyczne jest stosowane wyłącznie w warunkach szpitalnych i jest kontrolowana przez lekarza.
Wprowadzenie pacjenta w hipotermię terapeutyczną może odbyć się na dwa sposoby: poprzez zastosowanie zimnych płynów dożylnych lub przez zastosowanie zimnych koców.
W przypadku zastosowania zimnych płynów dożylnych, pacjentowi podaje się roztwór soli w temperaturze około 4°C za pomocą wlewu dożylnego. W ten sposób temperatura ciała pacjenta zostaje obniżona stopniowo do poziomu około 32-34°C. Zastosowanie zimnych koców polega na przykryciu pacjenta specjalnymi kocami chłodzącymi, które są wypełnione specjalnym żelowym wkładem chłodzącym. Koc chłodzący jest ułożony na pacjencie, a następnie podłączany do specjalnego urządzenia chłodzącego, które utrzymuje temperaturę koca na odpowiednim poziomie.
Wprowadzenie pacjenta w hipotermię terapeutyczną wymaga stałego monitorowania jego stanu przez personel medyczny. Pacjent jest podłączony do urządzenia monitorującego tętno, ciśnienie krwi, poziom tlenu we krwi, rytm serca i inne ważne parametry życiowe. W trakcie hipotermii terapeutycznej lekarze i personel medyczny monitorują również poziom elektrolitów w organizmie oraz wykonywane są regularne badania krwi i moczu, aby kontrolować funkcjonowanie narządów wewnętrznych pacjenta.
Hipotermia terapeutyczna jest skuteczną metodą leczenia pacjentów po zatrzymaniu krążenia lub urazie głowy, ale wymaga specjalistycznej opieki medycznej i nadzoru personelu medycznego. Wprowadzenie pacjenta w hipotermię terapeutyczną jest procedurą bezpieczną, ale wymaga stosowania odpowiednich urządzeń i technik, aby uniknąć powikłań i zapewnić jak najlepsze efekty leczenia.
Pierwsza pomoc.
Obniżenie temperatury ciała jest stanem, który następuje bardzo często w wyniku wypadku lub innego zdarzenia tego rodzaju (np. gdy starsza osoba z demencją wychodzi z domu i błąka się po ulicy, ktoś pod wpływem alkoholu zaśnie na mrozie itp.). Przede wszystkim unikaj wszelkich zbędnych ruchów poszkodowanego – im wyższy jest stopień wychłodzenia, tym bardziej należy przestrzegać tej zasady. Przejście zimnej krwi z kończyn do tułowia może doprowadzić do ostatecznego załamania się krążenia. Unikaj nacierania, masowania poszkodowanego, aby nie prowokować przepływu krwi z głębi ciała do naczyń podskórnych. Jeżeli pacjent przebywał dłużej niż 10 minut w zimnej wodzie, przyjmij że jest w stanie hipotermii.
- nie panikuj i nie stresuj osoby poszkodowanej – może dojść do zatrzymania krążenia;
- jeżeli ofiara wypadku wymiotuje, pilnuj aby nie doszło do zadławienia;
- nie zwracaj uwagi na prośby o pozostawienie chorego bez pomocy i opieki, ponieważ mogą być wypowiadane pod wpływem szoku;
- nie zostawiaj wychłodzonej osoby samej aż do momentu przyjazdu pogotowia;
- skup się na stopniowym ogrzaniu pacjenta, należy unikać gwałtownego ogrzewania np. w gorącej kąpieli. Gdy temperatura ciała ustabilizuje się, organizm zacznie ogrzewać się samoistnie. Przywrócenie normalnej temperatury ciała trwa nawet kilka godzin. Skup się na działaniach mających na zadanie zapobiec spadkowi temperatury ciała – zmień ubranie na suche lub zdejmij mokre (jeśli trzeba rozetnij) i okryj pacjenta kocami/śpiworami, przetransportuj poszkodowanego do ciepłego pomieszczenia, jeżeli jest przytomny podaj ciepły, ale nie gorący napój;
- nawet, gdy osoba jest nieprzytomna i podejrzewasz, ze doszło do głębokiej hipotermii, nie rezygnuj z udzielania pomocy. Bardzo delikatnie połóż pacjenta na boku i podkurcz mu nogi – to pomoże zatrzymać dalszą utratę ciepła, okryj go kocem ratunkowym, bluzą czy innym materiałem, który pomoże utrzymać ciepło, następnie wezwij pogotowie.
Leczenie hipotermii.
Leczenie hipotermii zależy od stopnia jej zaawansowania. W przypadku łagodnej hipotermii zaleca się zmianę ubrania na suche, ciepłe i przewiewne, picie ciepłych płynów oraz ogrzewanie ciała za pomocą koców i termoforów. W przypadku umiarkowanej hipotermii niezbędna jest natychmiastowa pomoc medyczna, która polega na podgrzewaniu ciała pacjenta.
W przypadku ciężkiej hipotermii konieczne jest natychmiastowe hospitalizowanie pacjenta. Leczenie polega na ogrzewaniu pacjenta w specjalnym urządzeniu, podłączeniu do urządzenia podtrzymującego funkcje życiowe i w razie potrzeby, podawaniu płynów dożylnie. Przy leczeniu hipotermii ważne jest monitorowanie ciśnienia krwi, pracy serca oraz kontrola poziomu elektrolitów w organizmie.
Przeczytaj także o: