Jak HbA1c odzwierciedla kontrolę glikemii?
Hemoglobina jest białkiem zawartym w krwinkach czerwonych, które transportuje tlen z płuc do wszystkich komórek organizmu. Nadmiar glukozy we krwi przyłącza się do cząsteczek hemoglobiny, tworząc hemoglobinę glikowaną. Reakcja ta nazywana jest glikacją i jest procesem nieodwracalnym. Poziom HbA1c we krwi odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Oznacza to, że badanie to pokazuje, jak dobrze kontrolowana była cukrzyca w tym okresie. Im wyższy poziom HbA1c, tym gorzej kontrolowana jest cukrzyca.
Stężenia hemoglobiny glikowanej – wytyczne ogólne i cele dla konkretnych pacjentów
Badania hemoglobiny glikowanej należą do podstawowych działań w rozpoznawaniu cukrzycy i jej kontroli. Mówią one, jakie były stężenia glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Normy hemoglobiny glikowanej mogą być różne dla poszczególnych grup pacjentów.
Ogólne wytyczne dotyczące stężenia HbA1c:
- HbA1c < 5,7%: Norma dla osób bez cukrzycy.
- HbA1c 5,7% – 6,4%: Stan przedcukrzycowy.
- HbA1c ≥ 6,5%: Cukrzyca. Jeżeli wartość hemoglobiny glikowanej jest równa lub większa 6,5%, dochodzi od rozpoznania cukrzycy – Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zawarło taką informację w zaktualizowanych zaleceniach dla chorych na cukrzycę w 2021 roku.
Cele HbA1c dla konkretnych pacjentów:
- Większość osób z cukrzycą: HbA1c < 7%.
- Osoby z cukrzycą i wysokim ryzykiem powikłań: HbA1c < 6,5%.
- Kobiety w ciąży z cukrzycą: HbA1c < 6%.
W oparciu o hemoglobinę glikowaną lekarz może zakwalifikować pacjenta z cukrzycą typu 1 do pompy insulinowej w ramach NFZ, a choremu na cukrzycę typu 2 zalecić większe dawki leków.
Badanie hemoglobiny glikowanej wykonywane jest na czczo – pobierana jest krew z żyły łokciowej. Częstotliwość wykonywania tego badania jest różna i zależy od wielu czynników:
- Co 3 miesiące na początku leczenia lub gdy dokonano zmiany sposobu leczenia;
- Raz w roku dla osób ze stabilnym przebiegiem choroby.
Hemoglobina glikowana, wraz z innymi badaniami, takimi jak glukoza na czczo, insulina, test obciążenia glukozą czy systemami do ciągłego monitorowania glikemii, pozwalają na dobór jak najlepszej metody leczenia, które pomogą uniknąć niedocukrzeń lub hiperglikemii.
Jak hemoglobina glikowana HbA1c odzwierciedla stężenie glukozy
Hemoglobina glikowana HbA1c jest ważnym badaniem dla osób z cukrzycą, ponieważ może pomóc w:
- Ocenie, czy leczenie cukrzycy jest skuteczne.
- Zidentyfikowaniu osób z dużym ryzykiem powikłań cukrzycy.
- Zmotywowaniu do lepszej kontroli cukrzycy.
- Jest to istotne badane w kontekście diagnozy cukrzycy.
Wynik hemoglobiny glikowanej wskazuje lekarzowi możliwą ścieżkę dalszego postępowania.
HbA1c nie jest jednak idealnym badaniem. Przykładowo, na stężenie hemoglobiny glikowanej mogą wpływać inne czynniki, takie jak wiek, rasa, ciąża, choroby nerek i choroby wątroby. Poziom hemoglobiny glikowanej może nie być wiarygodny, gdy u pacjenta występuje niedokrwistość hemolityczna z niedoboru żelaza.
Dodatkowo, hemoglobina glikowana nie pokazuje niekorzystnych, krótkotrwałych incydentów w postaci silnego wzrostu stężenia glukozy we krwi i spadków cukru. Zwiększenie poziomu hemoglobiny glikowanej trwa wiele dni i przez wiele dni spada. Podobnie, wksaźnik HbA1c nie pokazuje, jak duże wahania glikemii miały miejsce.
Przeczytaj także o: