Kaszak

Choć kaszak nie jest niebezpieczny dla zdrowia, to może powodować dyskomfort. Niezależnie od miejsca występowania, kaszak to zmiana skórna w postaci guzka, zazwyczaj powstająca w obrębie mieszków włosowych. Jakie są przyczyny jego powstawania, czy istnieją domowe sposoby na usunięcie kaszaka oraz co jest pomocne w zapobieganiu powstawania kaszaków?

Pakiety konsultacji od 55 zł

4 konsultacje
356 zł -33%
240 zł 60 zł/wizyta
9 konsultacji
801zł -38%
495 zł 55 zł/wizyta
1 konsultacja
89 zł
Oszczędzaj do 38% na konsultacjach
Pakiety ważne do 12 miesięcy
Bez zobowiązań

Kaszak to niewielka torbiel naskórkowa, która pojawia się zazwyczaj na powierzchni skóry, u ujścia mieszka włosowego. Kaszak może być też zastoinową torbielą gruczołu łojowego, nosi wtedy nazwę torbieli łojowej. Przyjmuje postać wypukłego guzka, który wygląda jak cielista krosta.

Kaszaki najczęściej zlokalizowane są na karku, twarzy, skórze głowy, powiekach i w okolicach oczu, wewnętrznej powierzchni policzków, ale także w miejscach intymnych. Mężczyźni mogą go mieć na mosznie, a kobiety na wargach sromowych. Czasami powstanie kaszaków w miejscu gruczołów łojowych i w okolicach mieszków włosowych ma podłoże genetyczne.

Kaszak zazwyczaj osiąga niewielkie rozmiary, jest miękki i łatwo przesuwa się pod skórą. Czasami może on jednak urosnąć do wielkości orzecha włoskiego.

Wnętrza torbieli wypełniają się zrogowaciałym naskórkiem i łojem, a czasem również fragmentami mieszków włosowych. Kaszak rośnie powoli i wraz ze wzrostem zmienia kolor na żółty lub biały. Torbiel naskórkową wypełnia zrogowaciały naskórek, natomiast w torbieli łojowej znajduje się żółtawy, oleisty materiał.

Powierzchnię skóry tworzy cienka, ochronna warstwa komórek, które organizm nieustannie złuszcza. W przypadku kaszaka naskórkowego komórki te wnikają głębiej w skórę i namnażają się w warstwie skóry właściwej, zamiast złuszczać. Czasami kaszak tworzy się też w przypadku podrażnienia lub uszkodzenia skóry oraz w najbardziej powierzchownej części mieszka włosowego.

W przypadku torbieli łojowej ma miejsce zaburzenie pracy gruczołu łojowego. Kaszak łojowy wypełniony jest mieszanką martwych komórek skóry i keratyny, czyli białka znajdującego się we włosach, skórze, paznokciach, gruczołach i narządach wewnętrznych. Gdy torbiele łojowe pękają, wycieka z nich właśnie keratyna, która wygląda jak gęsta pasta i może mieć nieprzyjemny zapach. Zainfekowana torbiel łojowa może być również wypełniona ropą.

Kaszaki najczęściej występują na skórze osób między 30. a 40. rokiem życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet. Raczej nie występują u dzieci, ale w okresie dojrzewania, gdy w organizmie dochodzi do „burzy hormonów” i zaburzeń funkcjonowania gruczołów łojowych są dość częstą przypadłością. W początkowej fazie kaszak nie powoduje żadnych dolegliwości, jednak gdy dojdzie do wtórnego nadkażenia może pojawić się ból i uczucie dyskomfortu.

Torbiele naskórkowe najczęściej pojawiają w okolicach mieszka włosowego i gruczołu łojowego. Powodami ich powstawania są: stosowanie niewłaściwych kosmetyków, brak odpowiedniej higieny osobistej, zaburzenia gospodarki hormonalnej i pracy gruczołów łojowych, a także w wyniku nadmiernej ekspozycji skóry na promieniowanie słoneczne.

Ze względu na przyczyny powstania torbieli, można je podzielić na:

  • kaszak rzekomy, który powstaje w wyniku nieprawidłowej higieny osobistej, ponieważ wewnątrz gruczołu łojowego dochodzi do zaczopowania,
  • kaszak prawdziwy o genetycznym podłożu (dotyczy to chorych na zespół Gardnera, po usunięciu kaszaka pojawiają się nawroty).

Powstaniu torbieli naskórkowej sprzyja:

  • uszkodzenie mieszka włosowego z powodu urazu, otarcia lub rany,
  • pęknięcie gruczołu łojowego, co jest powodem stanu zapalnego skóry czy trądziku,
  • wady rozwojowe – torbiele naskórkowe mogą powstać już w życiu płodowym.

Odpowiednie leczenie kaszaków domowymi sposobami jest możliwe. Można wykorzystać maści na kaszaki dostępne w aptece lub olejek eteryczny z drzewa herbacianego, który zabija bakterie, wirusy, grzyby i inne patogeny.

Kaszaki łojowe powstałe z powodu nieprawidłowego wzrostu mieszków włosowych i infekcji gruczołu łojowego można skutecznie zmniejszyć wykorzystując olejek z drzewa herbacianego, ocet jabłkowy oraz aloes, które posiadają właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz mogą pomóc w redukcji bólu i podrażnienia.

Można także wykorzystać napar ze skrzypu polnego, który złagodzi podrażnienia, zmniejszy wydzielanie łoju oraz wykazuje działanie ściągające. Ciepłe okłady z naparu ze skrzypu polnego wpływają na poprawę pracy gruczołów łojowych. Na efekty trzeba jednak poczekać.

Domowe sposoby na usuwanie kaszaka nie są zalecane. Kaszaków nie powinno się samodzielnie przekłuwać, nakłuwać, wyciskać i usuwać. Nieumiejętne próby pozbycia się kaszaka mogą spowodować stan zapalny i rozwój zakażenia.

Kaszak może cofnąć się samoistnie, ale zazwyczaj wielu przypadkach potrzeba interwencji chirurgicznej. Niektóre torbiele wystarczy nakłuć i wycisnąć, inne trzeba natomiast wyciąć w znieczuleniu miejscowym.

Nacięcie i usunięcie wnętrza kaszaka, może jednak doprowadzić do nawrotów kaszaka.

Gdy brak stanu zapalnego warto usunąć torbiel w całości, co zapobiegnie nawrotowi kaszaka. Jeżeli natomiast występuje zapalenie, to do czasu ustąpienia stanu zapalnego lekarz zaleca zażywanie antybiotyków lub sterydów. Następnie chirurg może usunąć torbiel skalpelem w znieczuleniu miejscowym. Najpierw nacina torbiel, po czym usuwa jej treść i ściany kaszaka. Powoduje to powstanie blizny, natomiast rana zazwyczaj goi się sama. Czasem trzeba też założyć szwy. Wycinek kaszaka poddaje się badaniu histopatologicznemu.

Usuwanie kaszaków w całości, z marginesem co najmniej 1 mm powoduje, że już nigdy nie powstaną ponownie. Torbiele z wrażliwych miejsc (np. gdy zmiany skórne powstaną na narządach płciowych) usuwa się przy użyciu lasera. Cały zabieg trwa kilka minut i nie pozostawia żadnych blizn.

Inną praktykowaną metodą na pozbycie się kaszaka z powierzchni skóry jest krioterapia, czyli wymrażanie. Jest to zabieg nieinwazyjny, bezpieczny i bezbolesny.

Po usunięciu kaszaka przez kilka tygodni trzeba unikać ekspozycji na promieniowanie słoneczne oraz kąpieli w basenie. Czasowo należy też zrezygnować z używania niektórych kosmetyków, które mogłyby podrażniać i nie sprzyjać zagojeniu się rany.

Aby zminimalizować ryzyko powstawania kaszaków, trzeba odpowiednio dbać o higienę. Ważne jest systematyczne złuszczanie martwego naskórka, np. przy pomocy peelingów, wtedy nie dopuścimy do zaczopowania ujścia mieszka włosowego.

Zaktualizowano: 24.11.2022
  • kaszak
  • leczenie-kaszaka
  • przyczyny-kaszaka
  • torbiel-łojowa
  • torbiel-naskórkowa
  • usuwanie-kaszaka