Leki na nadwagę
Leki na nadwagę
Gdy profilaktyka nadwagi i otyłości nie skutkuje, a pacjent nie chudnie, w uzasadnionych przypadkach, pomocna lub niezbędna może być farmakoterapia. Jakie leki można stosować w leczeniu nadwagi i otyłości?
Leczenie nadwagi i otyłości to wyzwanie zarówno dla lekarzy, pacjentów, jak i dla całego systemu zdrowia. Nadmiar kilogramów to nie tylko problem estetyczny, bo otyłość jest chorobą przewlekłą i zaliczana jest już do chorób cywilizacyjnych. Sprzyja jej niska aktywność fizyczna, nadmiar cukru i tłuszczów w diecie, a przede wszystkim nadpodaż kalorii w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Jej nieleczenie skutkuje rozwojem wielu innych chorób, obniżeniem jakości życia, a czasem jest powodem niepełnosprawności i znacząco skraca długość życia pacjentów.
Nadwaga, a otyłość
Nadwaga i otyłość to nadmierne lub nieprawidłowe nagromadzenie tkanki tłuszczowej stanowiące zagrożenie dla zdrowia lub życia. Rozróżnienie tych stanów dokonywane jest w oparciu o wskaźnik masy ciała – BMI, liczony na postawie wzoru i wagi.
O nadwadze mówimy, gdy BMI zawiera się pomiędzy 25 a 29,99.
Otyłość diagnozowana jest w przypadku osób posiadających wskaźnik masy ciała – BMI powyżej 30. Przekłada się to na sytuację, w której tkanka tłuszczowa stanowi ponad 25% całkowitej masy ciała u mężczyzn i ponad 30% całkowitej masy ciała w przypadku kobiet.
To także wg. poziomu BMI kategoryzowany jest stopień otyłości, i tak:
- otyłość I stopnia – odpowiada BMI w przedziale: 30 – 34,99
- otyłość II stopnia – odpowiada BMI w przedziale 35 – 39,99
- otyłość III stopnia – odpowiada BMI równemu lub większemu 40.
Profilaktyka nadwagi i otyłości
Podstawą profilaktyki nadwagi i otyłości jest dbanie o zbilansowaną dietę, zapewniającą odpowiedni poziom składników odżywczych i odpowiedni poziom aktywności fizycznej. Gdy jednak masa ciała rośnie, pomimo tego, należy zgłosić się do lekarza. Czasem powodem nadwagi i otyłości mogą być inne choroby lub problemy zdrowotnej pacjenta, a mówimy wtedy o otyłości wtórnej. Takie sytuacje należy zweryfikować i podjąć niezbędne leczenie. Przykładem może być niedoczynność tarczycy, która spowalnia metabolizm i przyczynia się do nagłego wzrostu wagi.
Stąd niezależnie od tego jak zdrowy tryb życia prowadzimy, powinniśmy kontrolować naszą masę ciała i odpowiednio reagować.
Podstawy w leczeniu otyłości i nadwagi
Podstawą leczenia nadwagi i otyłości są działania zmierzające do redukcji masy ciała i tym samym ilości tkanki tłuszczowej. Podejmowane w tym kierunku działania uzależnione są od stopnia nadwagi i otyłości i stanu zdrowia pacjenta, w tym występowania chorób współistniejących. Inaczej też podchodzi się do leczenia nadwagi i otyłości u dzieci i osób dorosłych. Zarówno nadwaga, jak i otyłość to problemy wymagające szerokiego podejścia i współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny: internistów, endokrynologów, diabetologów, dietetyków, psychologów i czasem nawet chirurgów.
Podstawą w ramach leczenia zachowawczego jest zmiana nawyków żywieniowych pacjentów i zwiększenie ich aktywności fizycznej, zarówno tej związanej z ćwiczeniami fizycznymi, których celem jest spalanie tkanki tłuszczowej, jak i ogólnej aktywności fizycznej związanej z codziennymi czynnościami – tak zwanej spontanicznej aktywność fizycznej (NEAT). Proces odchudzania to inne podejście do jedzenia i ruchu, to modyfikacja stylu życia i wymaga ze strony pacjenta dużego samozaparcia, a często pomocy i wsparcia otoczenia i psychologa.
O wyborze odpowiedniej diety, odpowiedniej dla dane pacjenta powinien decydować lekarz lub dietetyk.
Farmakologiczne leczenie otyłości i nadwagi
W niektórych przypadkach, u pacjentów dorosłych w leczeniu otyłości, rzadziej w leczeniu nadwagi, niezbędne będzie leczenie farmakologiczne, prowadzone pod kontrolą lekarza. Nie zastępuje ono zmiany trybu życia, ani aktywności fizycznej, ale może być ich uzupełnieniem i przyczynić się do zmniejszenia ryzyka powikłań, walki z chorobamitowarzyszącymi nadmiarowi tkanki tłuszczowej, jak stan przedcukrzycowy, obturacyjny bezdech senny, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia metaboliczne, zespół metaboliczny i tym samym przyczynić się do poprawy jakości życia i zdrowia pacjenta.
Obecnie, w Polsce i na terenie Unii Europejskiej zarejestrowano 3 preparaty medyczne, substancje czynne do leczenia otyłości (tzw. leki na odchudzanie):
- Orlistat
- Liraglutyd
- Chlorowodorek bupropionu i chlorowodorek naltreksonu.
Każdy z tych leków powinien być przyjmowany ściśle zgodnie z zaleceniami lekarza.
Orlistat – nazwa handlowa Xenical
Orlistato najstarszy lek stosowany w leczeniu otyłości, lek wspomagający jej leczenie. Jego działanie polega na tym, że około 30% ogranicza i upośledza wchłanianie tłuszczów z przewodu pokarmowego, nie wpływając na łaknienie, ani na uczycie sytości pacjenta. Tym samym bez zmiany diety, ani ilości przyjmowanych pokarmów może nastąpić redukcja masy ciała.
Przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, ciąża i karmienie piersią, nadwrażliwości na którykolwiek składnik leku, cholestaza, zespół złego wchłaniania i przyjmowanie cyklosporyny to przeciwskazania do stosowania Orlistatu.
Liraglutyd – nazwa handlowa Saxenda
Liraglutyd zmniejsza apetyt i zwiększa uczucie sytości. Liraglutyd przypomina ludzki hormon GLP-1, który wydzielany jest w jelitach po posiłkach i działa na receptory kontrolujące apetyt w mózgu, zmniejszając uczucie głodu i powodując poczucie sytości. Zmniejszone łaknienie to mniejsza ilość kalorii spożywana przez pacjentów, a tym samym droga do utraty wagi.
Przeciwwskazaniami do stosowania leku Saxenda są ciąża i kamienie piersią oraz nadwrażliwość na którykolwiek składnik leku lub jego substancję pomocniczą.
Chlorowodorek bupropionu i chlorowodorek naltreksonu – nazwa handlowa Mysimba
Chlorowodorek bupropionu i chlorowodorek naltreksonu to substancje stosowane od wielu lat w leczeniu uzależnieniaod nikotyny i alkoholu. Obie te substancje łącznie działają poprzez zwiększenie uczucia sytości i jednocześnie mniejsze uczucie głodu.
Leczenie otyłości i nadwagi poprzez leczenie farmakologiczne zależy wyłączenie od decyzji lekarza i nie może zastąpić zmiany trybu życia lub leczenia innych powodów otyłości.
Lista przeciwskazań do stosowania chlorowodorku bupropionu i chlorowodorku naltreksonu jest dłuższa i obejmuje:
- nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- padaczka
- nadciśnienie tętnicze
- guz nowotworowy w ośrodkowym układzie nerwowym
- okres bezpośrednio po odstawieniu alkoholu lub benzodiazepin i opiatów u osoby uzależnionej, uzależnienie od opiatów
- przyjmowanie inhibitorów monoaminooksydazy lub bupropionu, naltreksonu we wskazaniach innych niż zmniejszenie masy ciała
- choroba afektywna dwubiegunowa
- żarłoczność psychiczna lub jadłowstręt psychiczny
- ciężkie zaburzenia czynności wątroby
- schyłkowa niewydolność nerek lub ciężkie zaburzenia czynności nerek
- ciąża oraz okres karmienia piersią.
Co nas wspomaga w redukcji masy ciała?
Pomijając sytuacje, w których powodem nadwagi i otyłości są inne choroby i problemy pacjenta, leczeniu otyłości i nadwagi sprzyja wprowadzane zdrowej diety i zwiększenie aktywności fizycznej. Redukcja masy ciała, ale i stała modyfikacja stylu życia to podstawowe cele walki z otyłością i nadwagą. Zmiany nawyków żywieniowych muszą być wprowadzone na stałe. Reklamowany suplement diety w postaci tabletek lub leki na odchudzanie to tylko wspomaganie tych działań.
Zbilansowana, właściwa dieta zapewnia uczcie sytości i zmniejsza uczucie głodu, a to ułatwia kontrolę masy ciała i poprawę kontroli glikemii.
Zwiększenie aktywności fizycznej i wybieranie jej form, które sprawiają nam przyjemność poprawia samopoczucie, codzienną sprawność i umożliwia i przyspiesza redukcję masy ciała.
Pomocne może być także stosowanie ziół czy zielonej herbaty, której substancje czynne ograniczają wchłanianie tłuszczów z przewodu pokarmowego, przyspieszają trawienie i wspomagają działanie enzymów wątrobowych, a tym samym zielona herbata wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej.
W przypadku nadwagi, konieczności leczenia otyłości wizyta u lekarza powinna być pierwszym krokiem. Pomoże nam dietetyk, internista, diabetolog czy endokrynolog. W praktyce lekarza rodzinnego to częsty problem, z którym zgłaszają się pacjenci i będzie on w stanie pomóc lub odpowiednio dalej pokierować pacjenta. Nie odkładajmy leczenia otyłości i dbajmy o to, by dzisiejsze kilka kilogramów więcej nie stało się poważnym problemem za kilka lat. Umów się do lekarza już dziś.
Przeczytaj także o: