Na czym polegają badania histopatologiczne i po co się je wykonuje?

Zastanawiałeś się kiedyś, jak lekarze dokładnie diagnozują różne choroby, zwłaszcza te dotyczące narządów wewnętrznych? Jednym z ważniejszych badań, które pomagają w postawieniu trafnej diagnozy, jest badanie histopatologiczne. Choć brzmi to skomplikowanie, w rzeczywistości jest to proces dość prosty do zrozumienia - pobiera się do badania materiał biologiczny w formie wycinka i poddaje ocenie pod mikroskopem. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest badanie histopatologiczne, kiedy się je wykonuje i jak przebiega.

Jakie są wskazania do badania histopatologicznego?

Badanie histopatologiczne jest niezwykle przydatne w diagnostyce wielu schorzeń, zarówno nowotworowych, jak i nienowotworowych.

Lekarz może zlecić to badanie, gdy:

• Podejrzewa obecność nowotworu – badanie histopatologiczne pozwala potwierdzić lub wykluczyć podejrzenie nowotworu, określić jego rodzaj oraz stopień zaawansowania. Dzięki temu można zaplanować odpowiednie leczenie.
• Chce ocenić stopień złośliwości nowotworu – badanie histopatologiczne umożliwia określenie stopnia złośliwości nowotworu, co ma kluczowe znaczenie dla wyboru terapii.
• Diagnozuje choroby zapalne – badanie może pomóc w rozpoznaniu różnych chorób zapalnych, takich jak zapalenie stawów czy choroby autoimmunologiczne.
• Ocenia efekty leczenia – po zakończeniu leczenia, badanie histopatologiczne pozwala ocenić, czy terapia przyniosła oczekiwane rezultaty i czy w tkankach nie pozostały żadne zmiany nowotworowe.

Na czym polega badanie histopatologiczne – biopsja gruboigłowa i cienkoigłowa

Badanie histopatologiczne polega na pobraniu fragmentu zmienionej chorobowo tkanki i poddaniu jej ocenie mikroskopowej.

Pobranie materiału odbywa się najczęściej poprzez biopsję. Wyróżniamy kilka rodzajów biopsji, a najczęstsze to:

• Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana (BAC) – jest to najmniej inwazyjna metoda, polegająca na pobraniu niewielkiej ilości komórek za pomocą cienkiej igły. Zazwyczaj jest wykonywana pod kontrolą USG. BAC jest stosowana przy podejrzeniu zmian w gruczole tarczowym, węzłach chłonnych czy wątrobie.
• Biopsja gruboigłowa (BGG) – w tym przypadku pobiera się większy fragment tkanki za pomocą grubszej igły. BGG jest wykonywana najczęściej pod kontrolą USG lub tomografii komputerowej. Stosowana jest przy podejrzeniu zmian w piersi, prostacie czy mięśniach.
• Biopsja wycinająca – jest to bardziej inwazyjna metoda, polegająca na całkowitym usunięciu niepokojącej zmiany. Wymaga zwykle znieczulenia miejscowego lub ogólnego. Stosowana jest w przypadku większych zmian, które trudno pobrać inną metodą.
• Biopsja aspiracyjna szpiku – odbywa się w znieczuleniu miejscowym (zarówno skóry jak i tkanki okostnej) i polega na pobraniu fragmentu tkanki szpiku kostnego za pomocą wkłucia w kość biodrową.

Ile trwa badanie histopatologiczne zależy od umiejscowienia zmian, zazwyczaj jednak jest to od kilku do kilkudziesięciu minut.

Przebieg badania histopatologicznego

Cały proces badania histopatologicznego można podzielić na kilka etapów:

1. Pobranie materiału – lekarz pobiera fragment tkanki za pomocą odpowiedniej metody biopsji.
2. Obróbka histopatologiczna – pobrany materiał jest utrwalany, odwadniany i zatapiany w parafinie, a następnie cięty na bardzo cienkie plasterki.
3. Barwienie – plastry są barwione specjalnymi barwnikami, aby lepiej uwidocznić struktury komórkowe.
4. Ocena mikroskopowa – przygotowane preparaty są badane pod mikroskopem przez specjalistę patomorfologa, który ocenia obecność zmian nowotworowych, ich rodzaj i stopień zaawansowania.

Wynik badania histopatologicznego

Wyniki badań histopatologicznych są zazwyczaj gotowe po kilku dniach lub nawet tygodniach, w zależności od rodzaju pobranego materiału i stopnia skomplikowania badania. Wynik badania histopatologicznego jest szczegółowo opisany i zawiera informacje o rodzaju tkanki, obecności zmian patologicznych oraz ich charakterystyce.