Nadciśnienie tętnicze

lekarz mierzy ciśnienie pacjenta

Nadciśnienie jest chorobą układu krążenia i jeśli nie jest leczone, może prowadzić do poważnych chorób takich jak zawał serca czy udar mózgu. Szacuje się, że problem ten dotyczy ponad 50% populacji Europy.

Aby prawidłowo leczyć nadciśnienie tętnicze, należy wziąć pod uwagę różne czynniki. Decydujące znaczenie ma poziom ciśnienia krwi, a także indywidualne ryzyko wystąpienia chorób wtórnych – zawału serca, udaru mózgu. Podczas konsultacji online z lekarzem TELEMEDI w ciągu kilku minut otrzymasz indywidualną poradę i szybko znajdziesz odpowiednie leki na nadciśnienie.

  • Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu sercowo-naczyniowego i czynnikiem ryzyka chorób wtórnych. Optymalna wartość ciśnienia krwi wynosi 120/80 mmHg, pewne wahania są naturalne.
  • Wiek i ogólny stan zdrowia mają wpływ na ciśnienie krwi.
  • Choroby nerek i naczyń krwionośnych, powodują wysokie ciśnienie krwi.
  • Diuretyki, inhibitory ACE i/lub reniny, beta-blokery i antagoniści wapnia to leki, które mogą być stosowane w leczeniu zbyt wysokiego ciśnienia krwi.
  • Niektóre objawy, takie jak nudności, napady padaczkowe, senność, itp. w połączeniu z szybko rosnącym wysokim ciśnieniem krwi są wyraźnym sygnałem ostrzegawczym – należy wezwać lekarza pogotowia.

Nadciśnienie tętnicze (hipertensja)

  • Jest chorobą układu krążenia.
  • Nieleczone może prowadzić do długotrwałych, poważnych chorób, takich jak zawał serca czy udar mózgu.
  • Szacuje się, że dotyka ponad 50% populacji Europy.

Jednostką miary ciśnienia krwi jest mmHg (milimetr słupa rtęci). Optymalna wartość dla prawidłowego ciśnienia krwi to 120/80 mmHg, innymi słowy: 120 na 80.

Wahania ciśnienia krwi w ciągu dnia są naturalne i służą przystosowaniu się organizmu do danej sytuacji. Ostry stres lub wysiłek fizyczny powodują wzrost ciśnienia krwi, podczas gdy relaks lub sen zwykle je obniżają.

U zdrowych ludzi wartości ciśnienia krwi zawsze wracają do normalnego zakresu. Tylko wtedy, gdy ciśnienie krwi pozostaje stale wysokie przy ciągłym pomiarze, lekarze mówią o nadciśnieniu. Dzieje się tak w przypadku wartości od 140/90 mmHg.

Istnieją dwa rodzaje nadciśnienia, jeśli chodzi o sposób jego rozwoju:

Nadciśnienie tętnicze pierwotne jest najczęstszą formą nadciśnienia. Około 90% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym cierpi na tę jego postać. Nadciśnienie pierwotne występuje bez wykrywalnej choroby podstawowej.

Czynniki, które sprzyjają wysokiemu ciśnieniu krwi to:

  • rodzinna historia zachorowań
  • nadwaga
  • brak ćwiczeń fizycznych
  • zwiększone spożycie alkoholu
  • palenie
  • menopauza
  • zaawansowany wiek: mężczyźni 55+ i kobiety 65+
  • stres

Nadciśnienie tętnicze wtórne powstaje w wyniku innej choroby. Nadciśnienie wtórne występuje u około dziesięciu procent pacjentów z nadciśnieniem tętniczym.

Choroby powodujące nadciśnienie tętnicze wtórne, to:

  • choroby nerek
  • zaburzenia czynności tarczycy
  • zaburzenia metaboliczne
  • choroby naczyniowe
  • niektóre leki
  • brak równowagi hormonalnej

Objawy nadciśnienia tętniczego są trudne do jednoznacznego przyporządkowania. Choroba często przebiega przez długi czas i pozostaje niewykryta.

Powszechne są następujące objawy:

  • bóle głowy
  • zawroty głowy
  • nerwowość i duszność
  • zmęczenie i znużenie
  • zaczerwienienie twarzy

Aby prawidłowo leczyć nadciśnienie tętnicze, należy wziąć pod uwagę różne czynniki. Decydujące znaczenie ma poziom ciśnienia krwi, a także indywidualne ryzyko wystąpienia chorób wtórnych – zawału serca, udaru mózgu.

Dlatego nie tylko samo wysokie ciśnienie krwi musi być leczone, ale przede wszystkim czynniki ryzyka, które powodują nadciśnienie – zbyt wysoki poziom lipidów we krwi, cukrzyca, itp.

Samoleczenie

  1. Zdrowa dieta
  2. Zapewnienie wystarczającej ilości ruchu
  3. Rzucenie palenia
  4. Optymalnie działanie te są wspierane przez odpowiednie leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne

Diuretyki mają działanie odwadniające. Woda i sól kuchenna są wydalane przez nerki. W rezultacie wydzielana jest mniejsza ilość reniny – hormonu pochodzącego z nerek, który zwiększa ciśnienie krwi. Zmniejszenie ilości płynów obniża w ten sposób ciśnienie krwi.

  • Diuretyk tiazydowy – hydrochlorotiazyd (HCT)
  • Diuretyki pętlowe – furosemid, torasemid
  • Leki moczopędne zmniejszające zapotrzebowanie na potas – triamenteren, amiloryd

Inhibitory reniny

Inhibitory reniny blokują przekształcanie angiotensynogenu w angiotensynę I, dzięki czemu jest mniej angiotensyny I dostępnej do przekształcenia w angiotensynę II, naczynia krwionośne zwężają się w mniejszym stopniu, a ciśnienie krwi spada.

Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-inhibitory) blokują białko ACE, które promuje konwersję angiotensyny l do angiotensyny ll, co z kolei powoduje zwężenie naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi. Poprzez blokowanie ACE zwiększone napięcie w naczyniach krwionośnych zmniejsza się i ciśnienie krwi spada.

Zablokowana zostaje przemiana angiotensyny l w angiotensynę ll, a wraz z nią rozkład hormonu peptydowego – bradykininy. W rezultacie pojawia się suchy, drażniący kaszel.

Antagonisty receptora angiotensyny II, sartany, ARB (ang. angiotensin receptor blockers) są bardziej zaawansowanym stadium inhibitorów ACE. Nie blokują one białka, ale receptory, do których białko mogłoby się przyłączyć. W ten sposób zmniejszone zostaje działanie naczynioskurczowe angiotensyny II, a tym samym działanie podnoszące ciśnienie krwi. Bradykinina jest rozkładana bez przeszkód i dzięki temu suchy drażniący kaszel występuje znacznie rzadziej niż w przypadku przyjmowania inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE).

Hormony stresu, takie jak adrenalina, podnoszą ciśnienie krwi i przyspieszają puls. Beta-blokery zapobiegają temu poprzez blokowanie receptorów beta. Zarówno ciśnienie krwi, jak i tętno zostają obniżone.

Antagoniści wapnia (blokery kanału wapniowego) blokują kanały wapniowe w komórce i w ten sposób zmniejszają napływ wapnia do wnętrza komórki. Zwiększona zawartość wapnia w komórkach mięśniowych powoduje ich skurcz. Powoduje to zwężenie naczyń krwionośnych i podwyższenie ciśnienia krwi. Antagoniści wapnia powodują rozluźnienie mięśni naczyń, co obniża ciśnienie krwi.

Nieleczone nadciśnienie tętnicze może, w dłuższej perspektywie, prowadzić do wystąpienia poważnych chorób wtórnych. Aby temu zapobiec, ważne jest regularne mierzenie i kontrolowanie ciśnienia krwi. Skoordynowana terapia może zapobiec dalszym chorobom:

  • arterioskleroza – stwardnienie tętnic
  • uszkodzenie siatkówki z ryzykiem ślepoty
  • zaburzenia czynności nerek z ryzykiem wystąpienia niewydolności nerek 
  • osłabienie nerek
  • udar mózgu spowodowany udarem krwotocznym mózgu (krwotok śródmózgowy) lub niedostatecznym ukrwieniem mózgu
  • powiększenie mięśnia sercowego z rozwojem niewydolności serca

Jeśli jesteś w grupie ryzyka mężczyzn powyżej 55. roku życia lub kobiet powyżej 65. roku życia, powinieneś co dwa lata zgłaszać się na badania kontrolne do swojego lekarza, aby móc wcześnie rozpocząć działania mające na celu obniżenie ciśnienia krwi.

Regularne mierzenie i obserwacja ciśnienia krwi jest środkiem zapobiegawczym, pozwalającym na wykrycie ewentualnych długotrwałych zmian. Jeśli istnieją również czynniki sprawcze, takie jak te wymienione powyżej, zaleca się konsultację z lekarzem.

W przypadku silnego wzrostu ciśnienia krwi należy zawsze wezwać lekarza pogotowia, jeśli w tym samym czasie wystąpi przynajmniej jeden z poniższych objawów:

  • ból, pieczenie lub silne uczucie ucisku w klatce piersiowej
  • duszności
  • zawroty głowy, połączone z bólami głowy
  • napady, podobne do padaczki
  • silne nudności z wymiotami lub bez wymiotów
  • upośledzenie funkcji wzrokowych
  • krwawienia z nosa
  • senność
  • Norman M Kaplan, Joseph T. Flynn, Nadciśnienie tętnicze – aspekty kliniczne / Norman M. Kaplan, Bartosz Cebulski (tłum.), Andrzej Januszewicz (red.), Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2006.
  • Andrzej Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne. tom I, II Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005.
  • Peter Ederer: Wysokie ciśnienie. Warszawa: 1997.

Przeczytaj także o:

Autor

opracowano przez radę medyczną Telemedi

Zaktualizowano: 18.07.2023
  • Nadciśnienie tętnicze
  • poradnik