Pochwica – leczenie, przyczyny i objawy.

Pochwica jest dysfunkcją seksualną objawiającą się nagłym skurczem mięśni pochwy, co uniemożliwia lub utrudnia odbycie stosunku seksualnego. Zaburzenie to ma podłoże psychologiczne - kobieta czuje podniecenie i chce odbyć stosunek, ale jej ciało na to nie pozwala. Leczenie pochwicy obejmuje terapię psychologiczną, rehabilitację i od odpowiednio dobrane leki. Ten wstydliwy problem ma ogromny wpływ na pewność siebie, relacje i życie seksualne kobiety.

Nagły skurcz mięśni pochwy – co to jest pochwica?

Pochwica (inaczej zespół Mariona-Simsa) to kobieca dysfunkcja seksualna. Ma miejsce przy próbie podjęcia kontaktu seksualnego, co skutecznie utrudnia lub uniemożliwia współżycie seksualne. Pochwica polega na bolesnym i silnym skurczu mięśni pochwy, który nie pozwala wprowadzić penisa do jej środka. Skurcz może pojawić się nie tylko w momentach podniecenia, ale również przy próbie włożenia tamponu, badania ginekologicznego lub włożenia wziernika. Zaburzenia seksualne tego rodzaju mogą wydawać się rzadkie, jednak są bardzo wstydliwe i raczej się o nich powszechnie nie mówi. Kobiety cierpiące na nie często odkładają wizyty u ginekologa, głównie z powodu negatywnych emocji i wstydu – skurcz pochwy uniemożliwia badanie ginekologiczne.

Częstość występowania pochwicy wynosi od 3 do 17%. To dość duża rozbieżność, jednak wynika ona z faktu, że często pochwica jest mylona z bolesnymi stosunkami płciowymi, które zwykle mają inne podłoże.

Objawy pochwicy.

Do objawów pochwicy należą:

1. Bolesne skurcze mięśni przed wprowadzeniem penisa lub w trakcie stosunku seksualnego. Chodzi tutaj o mięśnie miednicy okalające pochwę, takie jak mięsień dźwigacz odbytu i mięsień kroczowy.
2. Dolegliwości bólowe – silny ból pochwy i sromu.
3. Skurcze mięśni sromu mogą przechodzić również na uda.
4. Pochwica nie musi dotyczyć wyłącznie stosunku seksualnego – skurcz mięśni pochwy może się zdarzyć przed aplikacją tamponu, badaniem u ginekologa, włożeniem wziernika, w czasie prób masturbacji wibratorem lub innym rodzajem zabawki erotycznej.

Pochwica pierwotna i wtórna.

Występują dwa rodzaje pochwicy – pochwicę dzieli się na pierwotną i wtórną. Pochwica pierwotna ma miejsce wtedy, kiedy już przy pierwszych próbach podjęcia penetracji pochwy następuje jej skurcz. Pochwica wtórna pojawia się zwykle u starszych i doświadczonych seksualnie kobiet, które dotychczas nie miały problemów z seksem. Może być wynikiem porodu, infekcji intymnych i innych problemów zdrowotnych, a także traumatycznych wydarzeń, takich jak gwałt.

Przyczyny pochwicy i jej skutki.

Pochwica ma zwykle swoje źródło w psychice kobiety, jednak istnieją również biologiczne przyczyny pochwicy. Ogromne znaczenie mają też czynniki środowiskowe, w jakich wychowywała się kobieta.

Psychologiczne przyczyny pochwicy:

• lęk przed bólem (skutek wmawiania młodym dziewczynkom, że pierwszy stosunek seksualny jest bardzo nieprzyjemny/bolesny);
• silny lęk przed niechcianą ciążą;
• strach przed uszkodzeniem ciała;
• wcześniejsze urazy w obrębie pochwy i sromu.

Czynniki psychoseksualne:

• molestowanie seksualne i gwałt;
• uraz przy pierwszym stosunku;
• doświadczenie bolesnych procedur medycznych;
• fobie seksualne i awersja do seksu.

Czynniki środowiskowe:

• rygoryzm religijny i wychowanie w silnie konserwatywnym środowisku;
• brak uświadomienia seksualnego i niewiedza;
• zła edukacja seksualna;
• wychowanie w patologicznym środowisku.

Czynniki biologiczne:

• zmiany zanikowe;
• stany zapalne pochwy;
• zmiany na zewnętrznych narządach płciowych – przeczulica, owrzodzenia, otarcia;
• gruba błona dziewicza.

Przyczyn pochwicy może być wiele na raz lub wystarczy tylko jedna z nich, aby problem się pojawił. Warto jednak wspomnieć również o dość przykrych skutkach tej dysfunkcji seksualnej. Pochwica u kobiety niesie za sobą następujące problemy:

• brak zaspokojenia seksualnego;
• zaburzone relacje partnerskie – brak możliwości zbudowania satysfakcjonującej relacji;
• unikanie płci przeciwnej;
• negowanie własnych potrzeb seksualnych;
• spadek pewności siebie.

Diagnostyka pochwicy.

Diagnoza pochwicy powinna być postawiona w gabinecie ginekologa lub seksuologa. Podstawą jest dokładny wywiad zebrany przez lekarza, połączony o ile to możliwe, z badaniem ginekologicznym. Jest ono niezbędne to rozróżnienia pochwicy od innych możliwych schorzeń narządów płciowych. Przede wszystkim należy sprawdzić, czy objawy nie są wywołane przyczyną organiczną – wadami anatomicznymi pochwy takimi jak jej zrośnięcie lub przegrody. Symptomy podobne do pochwicy mogą dawać zmiany hormonalne, wywołujące nadmierną suchość pochwy, otarcia i atroficzność śluzówki. Podobne zaburzenia miewają młode kobiety, które od długiego czasu przyjmują antykoncepcję hormonalną. W wyżej wymienionych przypadkach problem powinien rozwiązać się już po stosowaniu globulek i maści nawilżających pochwę. Warto też zlecić badanie mikrobiologiczne – wymaz z pochwy pokaże, czy nie ma infekcji bakteryjnej lub grzybiczej.

Istnieje tylko jeden objaw, który w badaniu ginekologicznym może potwierdzać pochwicę – jest to nadmierne napięcie i przeczulica wędzidełka tylnego pochwy. Nie jest to jednak reguła i u niektórych pacjentek może nie występować w ogóle.

Badaniami pomocnymi przy podejrzeniu pochwicy są również USG dopochwowe, badanie ogólne moczu, morfologia i panel hormonów.

Leczenie pochwicy.

W leczeniu pochwicy należy połączyć ze sobą kilka metod i skorzystać z zakresu wiedzy specjalistycznej urofizjoterapeutów, ginekologa, psychiatry i psychoterapeuty. Głównym celem leczenia pochwicy powinno być stopniowe zmniejszenie napięcia mięśniowego. Kluczowe jest przełamanie wstydu i zgłoszenie się do gabinetu ginekologa, gdzie można rozpocząć leczenie. Pochwica przy odpowiednim podejściu i regularności jest w 100% wyleczalna. Ważne jest również zaangażowanie i wsparcie partnera.

Metody leczenia pochwicy to między innymi trening funkcjonalny, który polega na uczeniu pacjentki kontrolowania skurczy mięśni pochwy przy kontrolowanej penetracji palcem, a następnie poprzez stopniowe wsuwanie do pochwy większych przedmiotów.

Skuteczną metodą może być też desensytyzacja, więc „odwrażliwianie”. Ma to za zadanie stopniowe zmniejszanie lęku poprzez wystawianie pacjentki na różne bodźce – sytuacje i obiekty, które wywołują dyskomfort.

Konieczna jest wizyta u psychiatry i podjęcie terapii psychologicznej, gdzie pacjentka będzie mogła przepracować ewentualne traumy, walczyć ze szkodliwymi przekonaniami dotyczącymi seksu i oswoić emocje, jakie towarzyszą współżyciu. Lekarz psychiatra może zalecić przyjmowanie leków przeciwlękowych lub antydepresyjnych, jeśli to konieczne.

Pomocne jest również czytanie i szukanie obiektywnych informacji na temat seksu i spraw z nim związanych.

W leczeniu pochwicy przydatny jest również trening autogenny, relaksacje i masaże, które mają na celu zmniejszenie napięcia mięśniowego całego ciała.

Jeśli chodzi o leki na pochwicę, lekarz może przepisać maści i żele znieczulające i obniżające napięcie mięśniowe.