Podwójne widzenie – co to jest diplopia?

Podwójne widzenie to inaczej diplopia - ten objaw może być oznaką różnych, mniej lub bardziej poważnych schorzeń. Związany jest z nieprawidłowym ustawieniem gałek ocznych, co skutkuje zaburzeniem prawidłowego postrzegania obserwowanych obiektów. Gdy pojawi się podwójne widzenie, trzeba pilnie skonsultować się z okulistą. Sprawdź, co jest przyczyną podwójnego widzenia i jak leczy się ten problem.

Co to jest podwójne widzenie – diplopia?

Podwójne widzenie jest zaburzeniem widzenia obuocznego, które zostaje wywołane nagłą zmianą ustawienia oczu. Kiedy z jakiegoś powodu dochodzi do nieprawidłowego ustawienia gałek ocznych względem siebie, obraz na który patrzymy powstaje w niekorespondujących ze sobą miejscach siatkówek – tak wygląda mechanizm podwójnego widzenia. Istnieją dwa rodzaje podwójnego widzenia obuocznego:

• fizjologiczne podwójne widzenie występuje naturalnie u każdego człowieka. To sytuacja, kiedy skupiamy wzrok na jednym obiekcie i wydaje nam się, że obiekty w tle są podwójne.
• patologiczne podwójne widzenie ma miejsce wtedy, kiedy obiekt na który patrzymy jest widziany podwójnie. Diplopia patologiczna świadczy o rozwoju chorób, które doprowadzają do niewłaściwego ustawienia gałek ocznych lub zaburzeń symetrii ich ruchu.

Wyróżniamy dwa rodzaje patologicznej formy podwójnego widzenia – podwójne widzenie obuoczne i podwójne widzenie jednooczne.

Podwójne widzenie na jedno oko występuje zarówno wtedy gdy patrzymy jednym okiem, jak i przy patrzeniu oboma oczami. Po zasłonięciu jednego oka podwójne widzenie znika.

Podwójne widzenie obuoczne występuje w momencie patrzenia obojgiem oczu na raz i zanika po zasłonięciu jednego oka.

Osobom z podwójnym widzeniem towarzyszyć mogą takie objawy jak opadanie powiek, zez, nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych, nudności, zawroty głowy, ból głowy w okolicach oczu i skroni.

Jakie są przyczyny podwójnego widzenia?

Przyczynami podwójnego widzenia jednoocznego są załamywania światła na osi optycznej oczu. Zjawisko to najczęściej dotyczy takich chorób siatkówki i rogówki jak zaćma (początkowe fazy), astygmatyzm, przymglenia i blizny rogówki oraz urazy oka (podwichnęcie soczewki).

Przyczyny podwójnego widzenia obuocznego to głównie porażenie mięśnia gałkoruchowego (zezy porażenne) lub ograniczenia ruchu gałek ocznych o podłożu mechanicznym.

Do podwójnego widzenia mogą doprowadzić:

• urazy głowy;
• cukrzyca;
• uszkodzenie rogówki spowodowane infekcją;
• guzy i załamania oczodołu;
• nadciśnienie tętnicze;
• choroby i zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (objaw stwardnienia rozsianego, infekcji wirusowych, udarów, tętniaków, guzów mózgu, boreliozy);
• zatrucia substancjami toksycznymi i lekami;
• miastenia;
• zaburzenia konwergencji;
• zapalenia mięśni gałkoruchowych (np. choroba Gravesa-Basedowa);
• źle dobrane okulary;
• nieskorygowane wady wzroku;
• przy zaburzeniach umysłowych;
• ujawnienie się zeza ukrytego;
• po operacjach zeza.

Diagnostyka podwójnego widzenia

Gdy pojawią się pierwsze objawy podwójnego widzenia, należy szybko zgłosić się do lekarza okulisty. Wywiad oraz badanie okulistyczne powinno wstępnie określić typ diplopii i możliwe przyczyny podwójnego widzenia. Przed wizytą zastanów się, w jakich okolicznościach wystąpiło podwójne widzenie, czy towarzyszyły mu też inne objawy i jaki jest charakter problemu – czy dwojenie jest stałe, czy występuje wyłącznie okresowo. Postaraj się też określić, czy obraz rozdwaja się w pionie czy w poziomie, przy patrzeniu blisko czy daleko i w którym kierunku. Zostaniesz pokierowany do lekarza strabologa – jest to specjalista leczenia zeza, który przeprowadzi szereg badań. Konieczne będzie określenie, które mięśnie działają nieprawidłowo – strabolog przeprowadza badanie widzenia obuocznego i równowagi mięśniowej oczu. Badania u strabologa obejmują ocenę wyrównawczego ustawienia głowy (kiedy pacjent ustawia głowę tak, żeby uniknąć dwojenia), badanie ruchomości czynnej i biernej oczu, badanie dwojenia za pomocą smugi świetlnej i badanie równowagi mięśniowej oczu na ekranie Hessa.

Często konieczne jest wykonanie również innych badań, takich jak badania obrazowe głowy i oczodołów, USG dopplera, badania obrazowe kręgosłupa szyjnego. Konieczna będzie diagnostyka w kierunku chorób zakaźnych, tarczycy i mięśni.

Jak przebiega leczenie – podwójne widzenie.

Podwójne widzenie nie jest oddzielną jednostką chorobową, ale objawem różnych chorób. Warunkiem powodzenia leczenia jest właściwa diagnoza choroby podstawowej, która wywołuje diplopię i jej terapia. W większości przypadków leczenie choroby cofa objaw podwójnego widzenia lub znacznie je łagodzi. Leczenie okulistyczne ma charakter objawowy, a więc eliminacje lub łagodzenie dwojenia oraz wyrównawczego ustawiania głowy.

W przypadku niewielkiego natężenia problemu można zastosować okulary pryzmatyczne. Nie zmieniają one ustawienia oczu, ale umożliwiają zlikwidowanie diplopii przez przesunięcie obrazu z niewłaściwego miejsca siatkówki na plamkę.