Polio – choroba Heinego Medina.
Polio to choroba zakaźna. W 2021 roku globalna liczba zachorowań to 33 przypadki, co czyni ją chorobą rzadką. Historia polio pokazuje, jak bardzo szczepienia mogą ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. W latach 40', 50' i 60' epidemia polio dotknęła wiele milionów osób - była to jedna z najstraszliwszych i najszybciej szerzących się chorób zakaźnych świata, której objawy prowadziły nawet do paraliżu lub śmierci. Obecnie ta zakaźna choroba wirusowa została praktycznie wyeliminowana. Dowiedz się więcej na temat wirusa polio i przebiegu tej choroby.
Wirus polio i epidemia polio.
Polio ma kilka nazw – choroba Heinego-Medina, po łacinie – poliomyelitis anterior acuta, ostre nagminne porażenie dziecięce, wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego i H14. Wirus polio należy do grupy enterowirusów, co oznacza, że przedostaje się do organizmu od strony układu pokarmowego. Polio replikuje się w nabłonku jelit i następnie atakuje pobliskie węzły chłonne oraz układ krwionośny. Zakażenie wirusem polio może odbywać się również drogą kropelkową. Istnieją trzy gatunki wirusa polio: typ 1, typ 2 i typ 3. Typ 1 jest najbardziej zjadliwy i odpowiedzialny za większość przypadków choroby, w tym ciężki paraliż. Typ 2 i typ 3 są rzadsze i niezbyt często prowadzą do ciężkich zaburzeń ruchu lub niepełnosprawności. W latach 40′,50′, i 60′ ubiegłego wieku, polio było jedną z najstraszniejszych chorób zakaźnych na świecie. Zachorowało miliony osób, wiele z nich zmarło lub pozostało niepełnosprawnymi – niestety dokładne dane nie są dostępne, ponieważ choroba zaatakowała wiele krajów ze słabo rozwiniętą opieką zdrowotną. Dzięki powszechnemu stosowaniu szczepionek polio zostało praktycznie wyeliminowane. Choroba Heinego-Medina była szczególnie niebezpieczna dla dzieci, ze względu na ich niewykształcony układ odpornościowy. W Polsce ostatni przypadek zakażenia dzikim wirusem polio miał miejsce w 1984 roku. W 2014 roku Światowa Organizacja Zdrowia ostrzegała przed transgranicznym rozprzestrzenianiem się dzikiego wirusa polio, na szczęście niedoszłą epidemię udało się opanować.
Objawy choroby Heinego-Medina i możliwy przebieg.
Objawy polio były zależne od postaci wirusa, który zaatakował chorego. Okres wylęgania choroby wynosi od 7 do 14 dni.
Ogólne objawy choroby:
- bóle głowy;
- ból gardła;
- objawy żołądkowo-jelitowe;
- uczucie sztywności karku lub pleców;
- gorączka;
- objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego: uczucie osłabienia siły mięśniowej, parestezje, trwałe porażenia mięśni, zaburzenia oddychania,
Choroba polio, ze względu na objawy, może przybierać następujące postaci:
- Postać bezobjawowa – większość zakażeń wirusami poliomyelitis przebiega bez widocznych objawów.
- Polio poronne – choroba gorączkowa, pojawiają się w niej objawy nieswoiste, zależne od tego w jakim stopniu został uszkodzony układ nerwowy.
- Aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – ustępuje samoistnie i nie wywołuje powikłań.
- Postać porażenna – występuje w 0,1% przypadków zachorowań. Dzieli się na postać rdzeniową i postać opuszkową.
- postać rdzeniowa – dochodzi do porażenia mięśni kończyn dolnych, rzadziej górnych. Może dojść do porażenia mięśni oddechowych i tułowia. Stopień porażenia może być różny – od lekkiego upośledzenia lub osłabienia siły, aż po całkowity paraliż.
- postać opuszkowa – wirus atakuje struktury podstawy mózgu, jądra nerwów czaszkowych, ośrodek oddechowy i ośrodek krążenia rdzenia przedłużonego. Jest to bezpośrednie zagrożenie życia.
- postać opuszkowo-rdzeniowa – bardzo złe rokowanie, porażenie występuje w rdzeniu kręgowym, jak i w podstawie mózgu.
- zapalenie mózgu – śmiertelna postać polio.
- Zespół poporażenny (zespół post-polio) – występuje nawet 30 lat po chorobie i obejmuje struktury, których wcześniej nie dotknęło porażenie. Choroba jednak postępuje bardzo wolno i może nie dawać widocznych objawów.
Szczepienie przeciw polio i metody leczenia.
Do tej pory nie wynaleziono skutecznego leku na polio. W walce z chorobą Heinego-Medina stosuje się leczenie objawowe (leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej), rehabilitację oraz wspomaganie oddychania.
Przełomowym momentem w walce z wirusem poliomyelitis, było wynalezienie i globalne rozpowszechnienie szczepień. Pierwsza szczepionka przeciw poliomyelitis miała formę doustną i nazywano ją szczepionką Koprowskiego. Została ona zastąpiona szczepionką Alberta Sabina (OPV). W Polsce do programu szczepień ochronnych dzieci również włączono szczepionkę na polio – inaktywowana szczepionka Salka (IPV), która podawana jest w 3 iniekcjach. Dodatkowo w 6 roku życia podaje się dzieciom szczepionkę doustną OPV.
Przeczytaj także o: