Rumień – przyczyny, objawy, leczenie

Rumień to miejscowe zaczerwienienie powierzchni skóry. Przyczyny rumienia bywają różnorodne, może on być spowodowany podrażnieniem, stanem zapalnym lub infekcją w obrębie skóry, ale także objawem alergii, choroby zakaźnej czy autoimmunologicznej. W niektórych przypadkach rumień ustępuje samoistnie, w innych wymaga odpowiednio dobranego leczenia. Podpowiadamy, jakie najczęściej występują rodzaje rumienia, jak go rozpoznać oraz jak przebiega leczenie rumienia.

Przyczyny powstawania rumienia

Rumień na skórze nie jest chorobą skóry, lecz objawem uwydatniającym nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Powstaje w efekcie rozszerzenia powierzchniowych naczyń krwionośnych. Występowanie rumienia powoduje powierzchniowe zaczerwienienie – niekiedy jest to delikatne zaróżowienie, innym razem są to brązowe nieregularne plamy. 

Charakterystyczny wygląd rumienia jest zależny od wielu czynników, w tym od odpowiedzi na pytanie co jest jego przyczyną. Do typowych przyczyn powstania rumienia należą:

• choroby tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym;
• stosowanie niektórych leków – może to być reakcja organizmu na przyjmowanie antybiotyków;
• borelioza (rumień jest pierwszym objawem boreliozy),
• stan zapalny spowodowany np. urazem lub przerwaniem ciągłości skóry;
• alergie pokarmowe, alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (rumień występuje w wyniku reakcji alergicznych);
• poparzenia promieniowaniem słonecznym UVB;
• odparzenia skóry (powstaje wtedy rumień pieluszkowy).

Objawy rumienia

Rumień powoduje zmiany skórne w postaci lokalnego zaczerwienienia skóry o różnym nasileniu. W zależności od rodzaju rumienia, może on powodować inne objawy. Zazwyczaj nie powoduje poważnych dolegliwości i nie wymaga specjalistycznego leczenia, a zaczerwienienie skóry znika samoistnie. Jednak w niektórych przypadkach zmiany rumieniowe trzeba leczyć. Odpowiednie leczenie wdraża lekarz specjalista.

Rodzaje rumienia

Ustalenie rodzaju rumienia jest pomocne w jego dalszym leczeniu. Wyróżniamy następujące rodzaje rumienia:

• rumień guzowaty;
• rumień zakaźny;
• rumień wielopostaciowy;
• rumień wędrujący;
• rumień nagły;
• rumień trwały;
• rumień alergiczny;
• rumień polekowy;
• rumień serotoninowy;
• rumień obrączkowaty odśrodkowy;
• rumień nekrolityczny pełzający;
• rumień lombardzki.

Rumień guzowaty

Rumień guzowaty spowodowany jest stanem zapalnym podskórnej tkanki tłuszczowej. Jego charakterystycznym objawem są bolesne, kilkucentymetrowe guzy w kolorze czerwonym, z czasem zmieniające kolor na sinobrunatny. Zmiany umiejscowione są najczęściej na przedniej powierzchni podudzi, ale także na udach, pośladkach, ramionach, tułowiu czy głowie.

Stan zapalny będący przyczyną rumienia guzowatego rozwija się w tkance podskórnej. Objawami towarzyszącymi rumieniowi guzowatemu są bóle stawów oraz gorączka.

Dokładny mechanizm powstawania rumienia guzowatego nie jest znany. Zazwyczaj związany jest on z inną infekcją bakteryjną, wirusową lub grzybiczą w obrębie organizmu, czasem może również wystąpić przy schorzeniach autoimmunologicznych (choroba Leśniowskiego-Crohna, sarkoidoza), nowotworach lub ciąży.

Guzy utrzymują się od dwóch do dziewięciu tygodni. Zmiany skórne w przypadku rumienia guzowatego zazwyczaj ustępują samoistnie oraz nie pozostawiają widocznych śladów. Gdy znana jest przyczyna wystąpienia rumienia, można zastosować leczenie np. antybiotykami, gdy powodem jest infekcja bakteryjna.

Rumień zakaźny

Większość rodzajów rumienia może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, jednak niektóre z nich są charakterystycznie wyłącznie dla chorób wirusowych wieku dziecięcego. Chodzi tutaj o rumień zakaźny (tzw. choroba piąta) oraz rumień nagły.

Rumień zakaźny występuje najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. W przypadku rumienia zakaźnego czynnikiem wywołującym dolegliwość jest wirus (parwowirus B19). Objawy w pierwszych dniach choroby przypominają przeziębienie – występuje stan podgorączkowy, katar, a czasami bóle mięśni i stawów.

Po kilku dniach pojawia się główny objaw choroby – intensywnie czerwone zmiany rumieniowe na twarzy rozlewające się także na tułów, pośladki i kończyny dziecka. Zmiany skórne mogą naprzemiennie znikać i nawracać przez kilka tygodni, najczęściej nasilają się pod wpływem przegrzania.

Rumień zakaźny wywołany jest przez infekcję wirusową, dlatego też nie istnieje leczenie przyczynowe. Łatwo rozprzestrzenia się, a największa zakaźność występuje przed pojawieniem się objawów. Jednak zazwyczaj ten rodzaj rumienia u dzieci przebiega łagodnie.

Na parwowirusy B19 muszą szczególnie uważać kobiety w ciąży, ponieważ zakażenie nimi może spowodować niszczenie krwinek płodu i poważne powikłania.

Rumień wielopostaciowy

Rumień wielopostaciowy to inaczej zespół nadwrażliwości, który charakteryzuje się różnym nasileniem w kontakcie z różnorodnymi czynnikami np. lekami, chemikaliami lub infekcjami.

Rumień wielopostaciowy występuje w trzech formach:

• rumień wielopostaciowy mniejszy pojawia się pod postacią rumieniowo-obrzynkowych zmian skórnych, które zazwyczaj występują w kształcie pierścieni, miejscem ich występowania są podeszwy stóp, nierzadko jednak występują także na skórze dłoni. Czasem pojawiają sie jako zmiana skórna na innych powierzchownych warstwach skóry oraz na błonach śluzowych. Zmiany skórne często łączą się ze sobą. W miejscu zmian powstają pęcherze, które po pęknięciu tworzą nadżerki.
• zespół Stevensa-Johnsona objawia się zmianami przyjmującymi postać nietrwałych pęcherzy tworzących się na błonach śluzowych jamy ustnej oraz na narządach płciowych. Pęcherze pękają tworząc bolesne nadżerki. Dolegliwościom może towarzyszyć m. in. gorączka czy bóle stawów.
• toksyczna nekroliza naskórka jest najgroźniejszą postacią rumienia wielopostaciowego. Jej głównym objawem jest erytrodermia, czyli powstawanie pęcherzy podnaskórkowych, które po pęknięciu tworzą sączące się nadżerki, a naskórek odpada całymi płatami. Występowanie rumienia wielopostaciowego, choć rzadkie, to powoduje umieralność na poziomie 30% – 35%.

Leczenie rumienia – co robić, gdy pojawi się rumień?

Gdy zaobserwujesz u siebie któregokolwiek z rodzajów rumienia – koniecznie skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu. Przeprowadzi on wywiad medyczny, zapyta o przyjmowane leki, ewentualne choroby skóry czy objawy reakcji alergicznych oraz zleci podstawowe badania i testy diagnostyczne. Na tej podstawie ustali przyczynę obserwowanych objawów choroby oraz wdroży odpowiednie leczenie.

Przeczytaj także o:

Choroby skóry