Tabletki antykoncepcyjne – czym są i jak działają?
Tabletki antykoncepcyjne to obecnie najczęściej wybierana metoda antykoncepcji. Istnieją dwa rodzaje tabletek antykoncepcyjnych - jednoskładnikowe i dwuskładnikowe. Pigułki antykoncepcyjne odznaczają się wysoką skutecznością, a ich stosowanie jest bezpieczne. Dowiedz się więcej, jak chronić się przed nieplanowaną ciążą i jak stosować tabletki antykoncepcyjne.
Na czym polega działanie tabletek antykoncepcyjnych?
Tutaj masz możliwość uzyskania recepty online.
Działanie tabletek antykoncepcyjnych polega na hamowaniu owulacji, zmianie konsystencji śluzu szyjkowego i zmianie endometrium, które staje się nieprzyjaznym środowiskiem dla zapłodnionej komórki jajowej. Zwykle w tabletkach antykoncepcyjnych znajduje się składnik estrogenowy, który hamuje wydzielanie się hormonu folikulotropowego (FSH), oraz składnik progestagenny, hamujący wyrzut hormonu luteinizującego (LH) w środku cyklu. Podsumowując, tabletki antykoncepcyjne blokują owulację, zagęszczają śluz szyjkowy i utrudniają implantację zarodka w ścianie macicy.
Tabletki antykoncepcyjne stosowane są nie tylko jako środek do zapobiegania ciąży. Działanie tabletek antykoncepcyjnych sprawia, że krwawienia są bardziej regularne, mniej bolesne i mniej nasilone. Warto też wspomnieć, że krwawienie w okresie odstawienia tabletek antykoncepcyjnych nie jest stricte miesiączką wynikającą z naturalnego cyklu, ale krwawieniem wywołanym chwilowym odstawieniem tabletek antykoncepcyjnych. Krwawienie to pojawia się w przerwie pomiędzy kolejnymi opakowaniami tabletek antykoncepcyjnych. Pojawia się ono na skutek nagłego spadku poziomu hormonów w organizmie kobiety. W czasie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, organizm otrzymuje stałe, wysokie dawki hormonów, przez co śluzówka macicy staje się cieńsza i mniej podatna na złuszczanie się. Po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych poziom hormonów spada a śluzówka złuszcza się.
Krwawienie z odstawienia może mieć różną intensywność. Zwykle jest ono krótsze i lżejsze niż typowa miesiączka, ale może trwać do kilku dni lub nawet tygodni. U niektórych kobiet może pojawić się niewielkie krwawienie lub plamienie podczas brania tabletek antykoncepcyjnych, zwłaszcza w ciągu pierwszych kilku miesięcy stosowania. Krwawienie z odstawienia jest zwykle normalnym zjawiskiem i nie powinno być powodem do niepokoju. Jednakże, jeśli jest bardzo obfite lub trwa dłużej niż kilka dni, należy skonsultować się z lekarzem.
Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych ma swoje wady i zalety. Do zalet antykoncepcji hormonalnej należą:
- wysoka skuteczność – tabletki antykoncepcyjne są jednym z najskuteczniejszych sposobów antykoncepcji, jeśli są przyjmowane zgodnie ze wskazaniami – codziennie, o tej samej porze, bez pomijania kolejnych dawek.
- Niwelują problemy takie jak nieregularne cykle, zbyt obfite krwawienia, silny ból miesiączkowy, problemy z cerą w czasie miesiączki.
- Tabletki antykoncepcyjne mogą zmniejszać ryzyko raka jajnika i endometrium, a także zapobiegać zapaleniu przydatków, torbielom jajników i łagodzić objawy związane z PCOS.
- Tabletki antykoncepcyjne często poprawiają wygląd skóry, zmniejszają trądzik i wydzielanie sebum przez skórę twarzy.
- Tabletki antykoncepcyjne są łatwe do stosowania – jest to tylko jedna pigułka dziennie, co czyni je wygodnym i dyskretnym sposobem antykoncepcji.
Wady tabletek antykoncepcyjnych to m.in.:
- skutki uboczne w postaci nudności, bólów głowy, rozdrażnienia, spadku libido i przyrostu masy ciała, wahań nastroju;
- konieczność przyjmowania tabletki antykoncepcyjnej codziennie o tej samej porze – łatwo o niej zapomnieć w natłoku codziennych obowiązków;
- tabletki antykoncepcyjne nie zapewniają ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (w przeciwieństwie do prezerwatywy);
- tabletki antykoncepcyjne są dostępne wyłącznie na receptę, co może stanowić dodatkową przeszkodę w dostępie do antykoncepcji, np. gdy nie ma lekarza prowadzącego;
- skutki uboczne, takie jak utrata libido, zmiany nastroju i wzrost masy ciała, mogą trwać przez długi czas po zaprzestaniu stosowania tabletek antykoncepcyjnych;
- po stałym odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych mogą pojawić się problemy z naturalnym cyklem i często nawracające infekcje intymne;
- nie każda kobieta może stosować tabletki antykoncepcyjne – nie poleca się ich kobietom z ryzykiem choroby zakrzepowo-zatorowej i po przebytej chorobie, nie wolno ich zażywać przy wszelkich problemach naczyniowych (np. nadciśnienie tętnicze), kamicy żółciowej, migreny ogniskowej. Nie powinny stosować jej kobiety podejrzewające ciążę. Ryzyko wystąpienia poważnych powikłań antykoncepcji hormonalnej zachodzi u kobiet palących papierosy, otyłych, ze zdiagnozowaną padaczką.
Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych.
Istnieje kilka rodzajów tabletek antykoncepcyjnych, które różnią się między sobą składem hormonalnym oraz dawką hormonów. Wyróżniamy tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe i tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe.
Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe.
Tabletki jednoskładnikowe mają w swoim składzie wyłącznie syntetyczne pochodne progestagenu (np. dezogestrel, gestoden). Nie zawierają estrogenów, dzięki czemu mają mniej skutków ubocznych w postaci bólów głowy, rozdrażnienia, spadku libido. Są bezpieczne dla kobiet, które mają uczulenie na estrogeny, często stosuje się je u nastolatek. Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych jest wskazane u kobiet przed i chwilę po menopauzie. Karmienie piersią nie jest również przeciwwskazaniem dla stosowania tabletek jednoskładnikowych, dlatego wiele kobiet stosuje je po okresie połogu. Zawierają niskie stężenia hormonów. Blister tabletek jednoskładnikowych zawiera ich 28, a pomiędzy opakowaniami nie robi się przerw.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe.
Tabletki antykoncepcyjne dwufazowe zawierają estrogeny i progestagen.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe jednofazowe.
Skład tabletek dwuskładnikowych jednofazowych jest taki sam w każdej tabletce opakowania. Tabletki dwuskładnikowe jednofazowe należy przyjmować codziennie, o tej samej porze dnia, przez 21 dni z rzędu, po czym następuje 7-dniowa przerwa, podczas której pojawia się krwawienie z odstawienia. Po przerwie rozpoczyna się kolejny cykl przyjmowania.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe dwufazowe.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe dwufazowe to kolejny rodzaj tabletek antykoncepcyjnych, które zawierają dwa rodzaje hormonów: estrogen i progestagen, ale ich ilość w tabletce zmienia się w zależności od fazy cyklu miesiączkowego.
W pierwszej fazie cyklu, która trwa od pierwszego dnia miesiączki do około 11. dnia cyklu, tabletki zawierają tylko progestagen, który hamuje owulację. W drugiej fazie cyklu, która trwa zwykle od 12. dnia cyklu do końca opakowania, tabletki zawierają zarówno estrogen, jak i progestagen. W drugiej fazie cyklu estrogen ma za zadanie utrwalić efekty progestagenu, a także zapobiec pojawieniu się nieregularnych krwawień między miesiączkami.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe dwufazowe przyjmuje się codziennie, o tej samej porze dnia, przez 21 dni z rzędu, po czym następuje 7-dniowa przerwa, podczas której pojawia się krwawienie z odstawienia. Po przerwie rozpoczyna się branie kolejnego opakowania tabletek.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe trójfazowe.
Tabletki antykoncepcyjne zawierają estrogen i progestagen, ale ich ilość zmienia się w trzech fazach cyklu miesiączkowego.
W pierwszej fazie cyklu, która trwa do pierwszego do siódmego dnia, tabletki zawierają mniejszą ilość estrogenów i większą ilość progestagenów, co hamuje owulację i zapobiega ciąży.
W drugiej fazie cyklu, która trwa od ósmego do czternastego dnia cyklu, tabletki zawierają więcej estrogenów i progestagenów, co pomaga zabezpieczyć organizm przed nadmiernymi skutkami ubocznymi i kontroluje poziom hormonów.
W trzeciej fazie cyklu (15-21 dzień cyklu) tabletki zawierają najwięcej estrogenów i minimalną ilość progestagenów, co pomaga utrzymać stabilny poziom hormonów i zapobiegać występowaniu nieregularnych krwawień między miesiączkami.
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe trójfazowe należy przyjmować codziennie, o tej samej porze dnia, przez 21 dni z rzędu, po czym następuje 7-dniowa przerwa w przyjmowaniu, kiedy to pojawia się krwawienie z odstawienia. Po upłynięciu 7 dni, rozpoczyna się zażywanie kolejnego opakowania.
Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych.
W przypadku pominięcia tabletki antykoncepcyjnej, działanie jest różne, w zależności od rodzaju tabletek. Sposób postępowania jest zawsze opisany w ulotce dla pacjentki. Należy jednak pamiętać, że wyłącznie regularność stosowania gwarantuje wysoką skuteczność tabletek antykoncepcyjnych. Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych za każdym razem powinno odbywać się o mniej więcej tej samej porze. Dobrze jest ustawić sobie alarm w telefonie, aby o tym pamiętać.
Regularnie stosowane tabletki antykoncepcyjne mają wysoki wskaźnik Pearla – jest to wskaźnik opisujący odsetek ciąż, do których doszło w trakcie stosowania danej metody antykoncepcji, na 100 współżyjących kobiet w ciągu roku.
- 0,2 – 0,5 tabletki dwuskładnikowe jednofazowe;
- 0,7 tabletki dwufazowe;
- 1-3 tabletki jednoskładnikowe;
- 0,9 – plastry antykoncepcyjne;
- 0,1-0,2 – spirala hormonalna;
- 0,6-0,8 – spirala niehormonalna;
- 3-7 -prezerwatywa.
Przeczytaj także o: