Telemedycyna – łatwiejszy dostęp do lekarzy i diagnostyki
Rozwój technologii i informatyzacja wielu procesów czyni życie codzienne łatwiejszym. Jeszcze do niedawna wydawałoby się, że zdalne leczenie jest niemożliwe. Pandemia COVID-19 pokazała jednak, że telemedycyna cieszy się coraz większą popularnością. Teleporady, czaty z lekarzami i wideokonsultacje to prosty sposób nie tylko na leczenie, ale również, aby realizować programy profilaktyki zdrowotnej. Jest to również znaczące ułatwienie dostępu do usług medycznych dla osób z mniejszych miejscowości.
Telemedycyna w systemie opieki zdrowotnej – krótka historia
Telemedycyna zaczęła pojawiać się pod koniec XIX wieku. Już wtedy funkcjonowały proste technologie informatyczne, które dość szybko znalazły zastosowanie w systemie opieki zdrowotnej. Na początku XX wieku w Stanach Zjednoczonych opracowano metodę przesyłania wyników EKG drogą telefoniczną. Również w USA w latach 60′ powstała dobrze rozbudowana satelitarna sieć komunikacyjna pomiędzy bazami wojskowymi rozsianymi po całym świecie a centrami medycyny wojskowej w Ameryce. Telemedycyna zawdzięcza amerykanom silny rozwój również dzięki NASA i ich systemom łączności medycznej z astronautami w kosmosie. Dalszy rozwój telemedycyny w USA jest hojnie wspomagany finansowo przez tamtejszą władzę, zarówno na szczeblu stanowym, jak i federalnym.
Telemedycyna w Polsce rozwija się od 1997 roku, kiedy to założono Polskie Towarzystwo Telemedycny. Od 2001 roku działa sekcja telemedycyny Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, która obserwuje nowinki technologiczne i stara się wprowadzać je na nasz rodzimy grunt. W 2015 roku powstała Telemedyczna Grupa Robocza, która skupia wokół siebie firmy zajmujące się telemedycyną i technologią, a także lekarzy i prawników. Ich działania polegają na usuwaniu barier prawnych dla dalszego rozwoju telemedycyny w Polsce.
Telemedycyna – na czym polega?
Termin „telemedycyna” odnosi się do prowadzenia procesu leczenia w sposób zdalny. Pacjent, zamiast zgłaszać się do gabinetu lekarskiego, łączy się z lekarzem poprzez dostępne kanały komunikacji elektronicznej lub telefonicznej bez wychodzenia z domu. Należą do nich wideorozmowa, porada telefoniczna i czat. W przypadku konieczności uzyskania e-recepty często wystarczy jedynie wypełnić formularz medyczny. To duże ułatwienie dla osób ze schorzeniami przewlekłymi. Zdalne konsultacje pozwalają lekarzowi wystawić e-skierowanie, zwolnienie lub e-receptę dla pacjenta, przekazać mu zlecenia, co jeszcze pacjent może zrobić, aby poprawić swój stan zdrowia. Dla pacjenta telemedycyna to przede wszystkim wygoda i lepszy dostęp do specjalistycznej opieki medycznej.
Pandemia COVID i konieczność izolacji pacjentów z chorobami zakaźnymi wprowadziła konieczność zastąpienia tradycyjnych wizyt lekarskich teleporadami. To szybka i tania forma kontaktu z lekarzem. Zostały one wprowadzone początkowo do mniejszych ośrodków medycznych, takich jak przychodnie rejonowe. Do tej pory przychodnie POZ polecają teleporady z lekarzami pierwszego kontaktu, kiedy chcemy zapytać o prostą rzecz lub uzyskać receptę. Najczęściej wystarczy zadzwonić do rejestracji i poprosić o teleporadę – lekarz zadzwoni o określonej porze.
Telemedycyna śpieszy na ratunek pacjentom – zdalne operacje, wyniki w czasie rzeczywistym
Telemedycyna wykorzystywana jest również w bardziej zaawansowanych procesach związanych z leczeniem – dzięki niej można przesyłać obrazy statyczne i dynamiczne – wyniki EKG, RTG, USG czy rezonansu magnetycznego. Przykładowo – pacjent odbywa badanie USG w gabinecie, a jego lekarz prowadzący, który akurat przebywa w innym mieście, widzi je „na żywo” poprzez specjalną aplikację lub program. Coraz popularniejsze są również „operacje na odległość”, gdzie chirurg znajdując się w zupełnie innym miejscu, kieruje robotem operującym. Dzięki systemom cyfrowym, satelitom, sieci Internet i wideokomunikacji (bardzo wyraźne obrazy w czasie rzeczywistym), lekarz jest w stanie przeprowadzić „zdalną operację” z sukcesem. Rozwój telemedycyny wykorzystywany jest w coraz większej ilości specjalizacji medycznych.
Istnieją nawet całe systemy telemedyczne wykorzystywane przez pogotowie ratunkowe. W ratownictwie medycznym niektóre karetki i SOR-y wyposażone są w specjalne defibrylatory z teletransmiterami. Dane z nich są przekazywane bezpośrednio do komputera w pracowni hemodynamiki (jest to tzw. Medyczna Stacja Odbiorcza (MSO)). Przy obsłudze takiej stacji pracuje kardiolog, który odbiera „na żywo” wyniki EKG i od razu może wydawać zespołowi ratownictwa polecenia dotyczące podania leków już w karetce i zakwalifikować pacjenta do bardziej inwazyjnych zabiegów w szpitalu. Użycie tych urządzeń znacznie skraca czas między interwencją ratowników a wdrożeniem odpowiedniego leczenia już w szpitalu (np. natychmiastowa angioplastyka po dotarciu na miejsce). W Polsce jest obecnie kilkadziesiąt takich urządzeń. Liderami w stosowaniu telemedycyny do ratowania życia są Wielka Brytania i Finlandia.
Zastosowania telemedycyny są szerokie – okresowe przeglądy zdrowotne, realizacja programów profilaktyki zdrowotnej, leczenie przewlekłe (np. choroby układu krążenia), medycyna ratunkowa, monitorowania stanu zdrowia pacjenta i wyników leczenia, konsultacje z lekarzem specjalistą, a nawet asystowanie przy zabiegach chirurgicznych.
Szybki dostęp do dokumentacji medycznej i wyników badań
W medycynie od badania fizykalnego często dużo ważniejsze są wyniki badań diagnostycznych. Dzięki rozwojowi technologii w czasie konsultacji lekarskich online możemy przesyłać do lekarza aktualne wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych. To znacznie ułatwia konsultacje specjalistyczne, jednocześnie skracając ich czas i koszty. Nie ma już konieczności dojazdu do placówki medycznej, a w szerszej perspektywie oznacza zmniejszone ogólne koszty leczenia zarówno ze strony pacjenta, jak i lekarza specjalisty. Ogromną zaletą jest również brak rejonizacji opieki medycznej. Usługi medyczne i konsultacje online są dostępne w całej Polsce – nic nie stoi na przeszkodzie, aby będąc mieszkańcem Warszawy korzystać z opieki telemedycznej lekarza z Gdańska czy Poznania. Dzięki temu terminy do lekarzy specjalistów są znacznie szybsze – często nawet na ten sam dzień i to w dodatku bez wychodzenia z domu. Telemedycyna to również znaczne ułatwienie dostępu do lekarzy dla osób z małych miejscowości, niepełnosprawnych, starszych lub po prostu ludzi zapracowanych.
Telemedycyna – sposób na usprawnienie funkcjonowania opieki zdrowotnej
Oczywiście telemedycyna nie zawsze da radę zastąpić badanie lekarskie w gabinecie – czasem jest ono konieczne, aby ocenić stan zdrowia pacjenta. W czasie rozmowy telefonicznej z lekarzem, pacjent zostanie poinformowany o konieczności osobistej wizyty.
Zalety telemedycyny:
- umożliwienie realizacji badań naukowych dzięki prostemu gromadzeniu danych z różnych placówek medycznych i ograniczeniu konieczności dojazdów;
- zwiększone możliwości podnoszenia kwalifikacji personelu medycznego;
- monitorowanie stanu zdrowia pacjenta cierpiącego na choroby przewlekłe;
- oszczędność czasu – krótsze wizyty u lekarzy, szybsze diagnozowanie (zarówno w chorobach przewlekłych jak i medycynie ratunkowej);
- lepszy dostęp do specjalistów dla mieszkańców małych miejscowości,
- wsparcie małych ośrodków medycznych w usługach specjalistycznych;
- ogólnie polepszony i szybszy dostęp do usług medycznych;
- zmniejszenie barier komunikacyjnych pomiędzy ośrodkami i placówkami ochrony zdrowia;
- telemedycyna pozwala na szybszą diagnostykę, a co za tym idzie, zmniejsza liczbę hospitalizacji i zgonów;
- oszczędności związane z ograniczeniem procesów administracyjnych;
- dzięki rozwiązaniom takim jak Internetowe Konto Pacjenta – dostęp dla pacjentów do informacji o stanie zdrowia osób bliskich, które wcześniej wyraziły na to zgodę;
- ułatwienia i oszczędność czasu, które są niezwykle ważne w zawodzie lekarza;
- ułatwienie dostępu do pomocy medycznej przy różnego rodzaju wypadkach.
Przeczytaj także o: