Tłuszczak – co należy wiedzieć na jego temat?

Tłuszczak jest typem niezłośliwego nowotworu, który powstaje w tkance tłuszczowej zgromadzonej w obrębie tkanki podskórnej. To jeden z najczęściej spotykanych guzów tkanek miękkich. Zwykle, oprócz wyraźnego uwypuklenia nie daje dokuczliwych objawów. W dotyku jest niebolesny i bardziej spoisty od otaczającej go tkanki tłuszczowej. Ryzyko występowania rośnie z wiekiem. Co wywołuje powstawanie tłuszczaków i jak wygląda ich leczenie?

Przyczyny powstawania tłuszczaków i czynniki ryzyka

Tłuszczak, czyli tzw. „guz tłuszczowy” może pojawić się u pacjentów w każdym wieku, jednak zmiany tego rodzaju najczęściej pojawiają się pomiędzy 40 a 60 rokiem życia. Tłuszczaki mają łagodny charakter i nie są skłonne do stawania się złośliwymi – nie wymagają specjalistycznego leczenia. Na ogół też nie dają żadnych objawów poza widocznym defektem kosmetycznym. Wystarczy obserwacja własnego ciała i zgłoszenie problemu lekarzowi rodzinnemu. Gdy tłuszczak rośnie, staje się bolesny, przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu i wywołuje dyskomfort, warto zgłosić się do lekarza i rozważyć z nim usunięcie. Oprócz tkanki podskórnej, tłuszczak czasami zasiedla się w okolicach narządów wewnętrznych, szczególnie chodzi tutaj o narządy miąższowe typu wątroba. Guz tłuszczowy może występować pojedynczo i w kilku miejscach na ciele – są to tzw. tłuszczaki mnogie.

Przy obecnym stanie wiedzy medycznej nie da się jednoznaczne określić, co wywołuje powstawanie tłuszczaków. Istnieje za to kilka teorii mówiących o tym, skąd bierze się tłuszczak. Przede wszystkim wchodzą w grę predyspozycje genetyczne – jeżeli w Twojej najbliższej rodzinie wystąpił tłuszczak, zachodzi prawdopodobieństwo, że wystąpi i u Ciebie. Kolejną teorią jest układ immunologiczny – wydzielane przez niego komórki i istniejące już stany zapalne, stymulują nadmierny podział komórek tłuszczowych. Żadnej z tych teorii nie udało się potwierdzić w sposób naukowy. Wyodrębniono pewne czynniki ryzyka, które powodują, że powstają tłuszczaki.

Ryzyko wystąpienia tłuszczaków jest jednak jasno określone. Na ich wystąpienie są najbardziej narażeni mężczyźni między 40 a 60 rokiem życia, osoby z nadwagą, istniejący już nowotwór złośliwy lub wcześniejszy uraz w miejscu, gdzie wystąpił tłuszczak. Naukowcy zauważyli, że skłonność do tłuszczaków mają pacjenci chorujący na stosunkowo rzadkie zespoły chorobowe, takie jak choroba Madelunga, choroba Cowden, zespół Gardnera i choroba Decruma.

Jak wygląda nowotwór tkanki tłuszczowej i czy daje objawy?

Tłuszczak ma charakter ograniczonego guza. Jest otoczony torebką łącznotkankową, wewnątrz składa się z tkanki tłuszczowej. Nie ma zdolności naciekania poza torebkę ani tworzenia przerzutów odległych. Tłuszczaki występują najczęściej w tkance podskórnej, ale można je spotkać również w okolicy narządów wewnętrznych. Najczęściej są one niebolesne, ale mogą rosnąć do sporych rozmiarów, przez co przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu. Może być odczuwany dyskomfort, który pojawia się na skutek ucisku guza na sąsiadujące struktury. Guz naraża skórę na jego powierzchni na drażnienie, czasem może stawać się bolesny, co jest wskazaniem do jego usunięcia. Rzadko występują objawy ogólne towarzyszące tłuszczakom. Są to:

• nadciśnienie tętnicze;
• anemia;
• żółtaczka;
• zaburzenia krzepnięcia;
• problemy z nerkami;
• problemy z oddychaniem (szczególnie, gdy guz ulokuje się na szyi,w okolicach tchawicy).

Rodzaje tłuszczaków

Tłuszczak może mieć kilka rodzajów. Zostały one wyodrębnione na podstawie budowy histopatologicznej. Wyróżniamy następujące rodzaje tłuszczaków:

1. Zimowiak – guz wypełniony tkanką tłuszczową, wywodzący się z brunatnej tkanki tłuszczowej, który otaczają drobne naczynia krwionośne w dużej ilości.
2. Mięśniakotłuszczak – guz o łagodnym charakterze, dobrze rozgraniczony, który składa się z tkanki tłuszczowej i mięśniowej.
3. Naczyniakotłuszczak – guz tłuszczowy z dużą ilością naczyń krwionośnych.
4. Tłuszczak – dobre odgraniczony, bez występujących naczyń, pojedynczy.
5. Myeliopoma – guz składający się z komórek tłuszczowych, zawierający tkanki szpiku kostnego.
6. Tłuszczak z komórek wrzecionowatych (tłuszczak wielopostaciowy) – wnętrze guza to liczne komórki tkanki tłuszczowej i niewielka ilość drobnych naczyń krwionośnych.
7. Lipoblastoma – pojawia się u małych dzieci i niemowląt. Ma łagodny charakter ale musi być różnicowana z tłuszczakomięsakiem, który jest bardzo złośliwy.

Jak leczyć tłuszczaki w tkance podskórnej – ostrzykiwanie zmiany chorobowej sterydami, zabieg chirurgiczny

Leczenie tłuszczaków najczęściej podyktowane jest względami estetycznymi oraz dyskomfortem, jaki mogą wywoływać. Problem nie wymaga specjalistycznego leczenia. Standardowo wykonuje się chirurgiczne wycięcie tłuszczaka w znieczuleniu miejscowym, chociaż czasem również w znieczuleniu ogólnym (szczególnie przy tłuszczakach mnogich). Jest to dość prosty zabieg – usuwanie tłuszczaków trwa dość krótko. Po zabiegu można spodziewać się miejcowych dolegliwości bólowych, sam zabieg jednak nie powinien wywołać efektów w postaci złego samopoczucia. Lekarz usuwa guza razem z tkanką, która go otacza – guz i jego struktury pozostają całkowicie usunięte. Jeżeli lekarz ma wątpliwości, może wykonać biopsję chirurgiczną i oddać pobrany materiał do badania histopatologicznego, co wykluczy złośliwość guza. Metodą leczenia jest również liposukcja – poprzez niewielkie nacięcie (przy znieczuleniu miejscowym) odsysa się tkankę tłuszczową z wnętrza guza. Metodą leczenia jest również ostrzykiwanie zmiany chorobowej sterydami – w środek guza wstrzykuje się kilkukrotnie leki, co powoduje, że guz się kurczy.