Trądzik różowaty

Trądzik różowaty jest przewlekłą chorobą skóry twarzy, która dotyka około 10% populacji w wieku od 30 do 55 lat. Na całym świecie aż 415 milionów ludzi cierpi na trądzik różowaty. Choroba zaczyna się od zaczerwienienia skóry, później pojawiają się pęcherzyki, rozszerzenia naczyń krwionośnych i guzki. Osoby dotknięte chorobą często cierpią z powodu swędzenia występującego w postaci piekącego lub kłującego bólu.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku trądziku różowatego? 

Trądziku różowatego nie da się wyleczyć, ale przy zastosowaniu odpowiedniej terapii medycznej można znacznie złagodzić jego objawy. Podczas konsultacji online z lekarzem TELEMEDI w ciągu kilku minut otrzymasz indywidualną poradę i możesz szybko znaleźć ulgę dzięki odpowiednim lekom. W razie potrzeby możesz również otrzymać zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Trądzik różowaty jest przewlekłą chorobą zapalną skóry.
• W większości przypadków dotknięta nim jest skóra twarzy.
• Chorobie towarzyszy silne swędzenie i kłujący ból.
• Właściwa pielęgnacja skóry jest bardzo ważna.
• Objawy mogą być znacznie złagodzone dzięki odpowiedniemu leczeniu.

Co to jest trądzik różowaty?

Trądzik różowaty jest zapalną, przewlekłą chorobą (dermatozą) skóry twarzy. Zaczyna się od zaczerwienienia skóry spowodowanego rozszerzeniem naczyń krwionośnych, któremu towarzyszy świąd i kłujący ból. Ponadto, w zależności od stopnia zaawansowania choroby, pojawiają się pęcherzyki, guzki i nowo powstająca tkanka skóry. Trądzik różowaty jest w dużej mierze dziedziczny i nie jest zaraźliwy. W większości przypadków trądzik różowaty pojawia się między 30 a 50 rokiem życia.

Schorzenie nosi nazwę trądzika różowatego, ponieważ ze względu na objawy przypomina trądzik. W przeciwieństwie jednak do trądziku, w trądziku różowatym nie powstają zaskórniki ani zaburzenia keratynizacji.

Oprócz objawów samej choroby pacjenci często cierpią z powodu pogorszenia wyglądu, które się z nimi wiąże. Wpływa to na ogólne pogorszenie samopoczucia oraz jakości życia pacjentów.

Specyficzne postacie trądziku różowatego występują stosunkowo rzadko.

RODZAJ	WYSTĘPOWANIE
TRĄDZIK RÓŻOWATY Z ZAJĘCIEM OCZU (OPHTHALMIC ROSACEA)	WYSTĘPUJE U CO PIĄTEJ OSOBY DOTKNIĘTEJ CHOROBĄ ROZSZERZONE NACZYNIA KRWIONOŚNE OCZU ZAPALENIE POWIEK SUCHOŚĆ, PIECZENIE OCZU KONIECZNE JEST NIEZWŁOCZNE MONITOROWANIE PRZEBIEGU CHOROBY MOŻE POWODOWAĆ ZAPALENIE ROGÓWKI, JEŚLI SCHORZENIE NIE JEST LECZONE, W NAJGORSZYM PRZYPADKU MOŻE TO PROWADZIĆ DO ŚLEPOTY
ZAPALENIE KALETKI MAZIOWPIORUNUJĄCY TRĄDZIK RÓŻOWATY (ROSACEA FULMINANS)	Typowe objawy trądziku różowatego są szczególnie nasilone Problem ten dotyczy głównie młodych kobiet Po pokonaniu choroby zazwyczaj nie występuje ona ponownie
TRĄDZIK RÓŻOWATY GRAM-UJEMNY (GRAM-NEGATIVE ROSACEA)	Występuje, gdy choroba była bezskutecznie leczona antybiotykami Bakterie gram-ujemne, które przetrwały, powodują dalsze reakcje skórne
TRĄDZIK POSTEROIDOWY (STEROID-INDUCED ROSACEA)	Występuje, gdy trądzik różowaty był leczony sterydami, takimi jak kortyzon W większości przypadków przebieg jest cięższy niż w przypadku pierwotnego trądziku różowatego W rzadkich przypadkach może dotyczyć także innych części ciała, poza twarzą

Objawy i przebieg trądziku różowatego

Objawy zależą od stopnia zaawansowania trądziku różowatego. Typowe dla tej choroby jest zaczerwienienie skóry twarzy (rumień) spowodowane rozszerzeniem naczyń krwionośnych pod skórą, swędzenie skóry i kłujący ból. Ponadto mogą pojawić się pęcherzyki, guzki i przerost tkanek miękkich nosa („guzowatość nosa”).

Ponadto wielu pacjentów bardzo cierpi z powodu pogorszenia się ich wyglądu.

Choroba ma charakter przewlekły i nie da się jej całkowicie wyleczyć. Przy odpowiednim leczeniu objawy mogą być kontrolowane bardzo dobrze, ale jeśli nie są leczone, choroba rozwija się w kolejnych epizodach. W niektórych przypadkach dochodzi do nagłego zatrzymania postępów choroby.

Różne stopnie nasilenia trądziku różowatego

STOPIEN NASILENIA	OBJAWY
TRĄDZIK RÓŻOWATY Z ZAJĘCIFAZA WSTĘPNA, PRE-ROSACEA: DIATEZA (PREDYSPOZYCJA DO ZACHOROWANIA) TRĄDZIKU RÓŻOWATEGOEM OCZU (OPHTHALMIC ROSACEA)	NAGLE POJAWIAJĄCE SIĘ, PRZEMIJAJĄCE ZACZERWIENIENIE SKÓRY SPOWODOWANE ROZSZERZENIEM NACZYŃ KRWIONOŚNYCH DOTYCZY GŁÓWNIE POLICZKÓW, NOSA, PODBRÓDKA I CZOŁA RZADKO RÓWNIEŻ NA INNYCH CZĘŚCIACH CIAŁA (OCZY, SKÓRA GŁOWY, KLATKA PIERSIOWA LUB SZYJA)
STOPIEŃ I (ROSACEA ERYTHEMATOSA)	Rozszerzenie naczyń krwionośnych twarzy Sucha i łuszcząca się skóra Swędzenie Palący, kłujący ból
STOPIEŃ II (ROSACEA PAPULOPUSTULOSA)	Czerwone pęcherzyki (krosty) i guzki (grudki), które mogą zniknąć po kilku tygodniach Czasami obrzęk limfatyczny (zatrzymanie płynów) w tkankach twarzy
STOPIEŃ III (ROSACEA CONGLOBATA)	Najcięższa postać trądziku różowatego Tkanka łączna i gruczoły łojowe powiększają się Rozwój bulwiastych narośli, np. rhinophyma („guzowatość nosa”)

Przyczyny i czynniki ryzyka trądziku różowatego

Dokładna przyczyna występowania trądziku różowatego nie została jeszcze ostatecznie ustalona. Istnieje pewna predyspozycja genetyczna, która może prowadzić do rozwoju trądziku różowatego w połączeniu z różnymi czynnikami immunologicznymi, mikrobakteryjnymi i neurologicznymi.

Pozostałe czynniki ryzyka:

• silne, długie promieniowanie UV (opalanie, solarium),
• ciepło,
• gorące kąpiele i prysznice,
• niektóre kosmetyki,
• płyny do kąpieli o zasadowym pH,
• niektóre leki,
• kawa i herbata,
• alkohol i nikotyna,
• gorące, pikantne potrawy,
• stres psychiczny.

Leczenie trądziku różowatego

Przy odpowiednim leczeniu objawy trądziku różowatego można dobrze kontrolować, ale nie ma możliwości całkowitego wyleczenia, ponieważ trądzik różowaty należy do chorób przewlekłych.

Leczenie farmakologiczne

Rozróżnia się terapię miejscową i systemową. W większości przypadków najskuteczniejsza jest kombinacja obu terapii.

Leczenie miejscowe

Leki nakłada się bezpośrednio na zmienione chorobowo miejsca w postaci kremów, maści, żeli lub balsamów. Leczenie jest zazwyczaj prowadzone przez długi czas. W większości przypadków stosuje się aktywne składniki: metronidazol (antybiotyk) lub kwas azelainowy. Oba mają działanie przeciwzapalne. Przyjmuje się również, że spowalniają one działanie układu odpornościowego, który w trądziku różowatym reaguje nadreaktywnie. Kwas azelainowy dodatkowo spowalnia wzrost niektórych komórek skóry (keratocytów).

Inne substancje, które są wykorzystywane w terapii miejscowej:

• permetryna: trucizna kontaktowa ma pozytywny wpływ na trądzik różowaty, jeśli jest stosowana w odpowiedniej dawce,
• clindamycin: w wyjątkowych przypadkach antybiotyk ten może być również stosowany w leczeniu miejscowym,
• retinoidy: podobnie jak permetryna, są one również stosowane w leczeniu trądziku,
• inhibitory kalcyneuryny: pomagają głównie w przypadku trądziku różowatego posteroidowego.

Wymienione wyżej substancje czynne są stosowane głównie w leczeniu guzków i pęcherzyków, ale nie pomagają na typowe zaczerwienienie twarzy. Można je leczyć za pomocą aktywnego składnika brimonidyny.

Leczenie systemowe

W łagodnych postaciach trądziku różowatego wystarczające jest leczenie miejscowe. W cięższych przypadkach nieuniknione jest leczenie systemowe. Lek podawany jest wewnętrznie, np. w postaci tabletek. Substancja czynna jest transportowana przez krew do całego organizmu. W leczeniu ogólnoustrojowym stosuje się przede wszystkim dwie grupy antybiotyków:

• tetracykliny: najczęściej stosuje się doksycyklinę i minocyklinę, ponieważ są one stosunkowo dobrze tolerowane przez żołądek i jelita,
• makrolidy: erytromycyna i klarytromycyna są stosowane, jeśli pacjent nie toleruje tetracyklin.

Zwykle antybiotyki są stosowane do zwalczania bakterii. Jednak w przypadku trądziku różowatego wykorzystywany jest inny mechanizm ich działania. Antybiotyki w małych dawkach działają przeciwzapalnie i tłumią nadmierną reakcję układu odpornościowego.

Oprócz antybiotykoterapii można również stosować środki normalnie stosowane w terapii miejscowej, np. tabletki zawierające metronidazol.

W bardzo rzadkich przypadkach można również stosować retinoidy, takie jak izotretynoina, chociaż ta substancja czynna jest stosowana raczej tylko w przypadku ciężkiego przebiegu trądziku różowatego.

W przeciwieństwie do innych chorób skóry w trądziku różowatym unika się stosowania kortyzonu, ponieważ często pogarsza on objawy. Nawet po początkowej poprawie, po odstawieniu preparatu kortyzonowego objawy często powracają z jeszcze większym nasileniem.

Laseroterapia i skleroterapia

Typowe zaczerwienienie i rozszerzenie naczyń krwionośnych można zwykle łatwo usunąć za pomocą laseroterapii. Co więcej, za pomocą impulsów elektrycznych można zasklepić poszerzone naczynia krwionośne.

Terapia fotodynamiczna (PDT)

W terapii fotodynamicznej pacjenci otrzymują substancję, która sprawia, że skóra staje się bardziej wrażliwa na światło. Ten fotouczulacz przylega do dotkniętych chorobą obszarów skóry, które są następnie napromieniowywane światłem o określonej długości fali. Zmienia to struktury fotouczulacza i niszczy uszkodzone struktury skóry.

Leczenie chirurgiczne

Możliwe jest również leczenie chirurgiczne trądziku różowatego, np. za pomocą dermabrazji lub dermaplaningu. Metody te stosowane są głównie w przypadku występowania narośli.

Co możesz zrobić sam w przypadku trądziku różowatego?

Zmiana diety i unikanie różnych czynników wywołujących trądzik różowaty może zdziałać bardzo wiele.

Ogólnie rzecz biorąc, pacjenci powinni zwracać uwagę na zdrową i zrównoważoną dietę. Szczególnie należy ograniczyć spożycie cukru i tłuszczów na rzecz większej ilości warzyw i owoców. Dzięki temu można zapobiec zatykaniu się porów skóry.

Pomocne może być również sprawdzenie, jak trądzik różowaty reaguje na różne pokarmy, poprzez świadome unikanie przez pacjenta określonych pokarmów i obserwowanie, jak rozwija się stan jego skóry.

Pokarmy, których osoby cierpiące powinny unikać to:

• ostre przyprawy,
• bardzo gorące jedzenie i napoje,
• alkohol.

Ponadto osoby cierpiące na trądzik różowaty powinny unikać następujących czynników wywołujących objawy choroby:

• silne, długotrwałe promieniowanie UV (opalanie, solarium),
• ciepło, gorące kąpiele i prysznice, wizyty w saunie,
• płyny do mycia i mydła o zasadowym pH (>7),
• niektóre kosmetyki,
• niektóre leki,
• kawa i herbata,
• alkohol,
• nikotyna,
• stres psychiczny.

Pielęgnacja w przypadku trądziku różowatego

Właściwa pielęgnacja skóry twarzy jest bardzo ważna i może skutecznie wspomagać terapię.

Wskazówki dotyczące prawidłowej pielęgnacji:

• Oczyszczaj skórę letnią wodą, unikaj gwałtownych zmian temperatury.
• Unikaj peelingów do twarzy, ponieważ podrażniają one skórę.
• Używaj produktów do pielęgnacji i mycia bez mentolu, kamfory, laurylosiarczanu sodu i środków ściągających.
• Unikaj wody o wysokim stopniu twardości.
• Osuszaj twarz, delikatnie oklepując ją ręcznikiem, bez energicznego wycierania i pocierania.
• Stosuj mydła o lekko kwaśnym pH (<7).

Ponadto osoby dotknięte chorobą powinny zwracać szczególną uwagę na ochronę przeciwsłoneczną, unikając bezpośredniego kontaktu ze słońcem i stosując kremy z wysokim filtrem ochrony przed promieniowaniem UV (50+). Szczególnie polecany jest filtr przeciwsłoneczny z dwutlenkiem tytanu lub tlenkiem cynku, który jest dostępny w aptekach.

Do pielęgnacji skóry pacjenci powinni używać kremów lub balsamów zawierających wodę. Pacjenci powinni również upewnić się, że ich produkty nie zawierają substancji zapachowych ani barwników, ponieważ tylko niepotrzebnie podrażniają one skórę.

Makijaż nadal może być stosowany przy trądziku różowatym. Należy jednak zwracać uwagę, aby stosowane produkty nie zawierały substancji drażniących skórę, takich jak mentol, kamfora, laurylosiarczan sodu i środki ściągające. Ponadto kosmetyki nie powinny zatykać gruczołów łojowych. Bardzo mocno kryjący makijaż nie jest odpowiedni, ponieważ jest on zazwyczaj trudny do usunięcia i dodatkowo podrażnia skórę.

Źródła

• A.Zalewska-Janowska, H. Błaszczyk, Choroby skóry, Warszawa 2009
• C. Vincent. Trądzik różowaty – aktualne poglądy na etiopatogenezę. Dermatologia Estetyczna 2009.
• Tüzün Y, Wolf R, Kutlubay Z, Karakuş O, Engin B (February 2014). „Rosacea and rhinophyma”. Clinics in Dermatology. 32.

Przeczytaj także o:

Choroby skóry