W jaki sposób kortyzol wpływa na naszą reakcję na stres?
Hormon stresu - kortyzol to naturalny hormon steroidowy wytwarzany w korze nadnerczy. Potocznie nazywany jest hormonem stresu. Odgrywa on kluczową rolę w reakcji organizmu na stres, wpływając na wiele jego funkcji. Poziom kortyzolu w surowicy krwi ulega naturalnym wahaniom w ciągu dnia, będąc najwyższym rano i stopniowo obniżając się w ciągu dnia.
Podwyższony poziom kortyzolu w czasie stresu
W sytuacjach stresowych, ośrodkowy układ nerwowy wysyła sygnały do przysadki mózgowej, która z kolei stymuluje produkcję kortyzolu w korze nadnerczy. Podwyższony poziom kortyzolu uruchamia szereg reakcji mających na celu przygotowanie organizmu do walki lub ucieczki. Do jego kluczowych funkcji w tym procesie należą:
- Zwiększenie poziomu glukozy we krwi – kortyzol ułatwia rozkład glikogenu w wątrobie do glukozy, która stanowi główne źródło energii dla mięśni i mózgu w sytuacjach stresowych. Podczas stresu poziom glukozy we krwi rośnie.
- Wzrost ciśnienia krwi i częstości akcji serca – kortyzol wpływa na zwężenie naczyń krwionośnych i przyspiesza pracę serca, co zapewnia lepszy dopływ krwi do mięśni i mózgu.
- Tłumienie reakcji układu odpornościowego – kortyzol hamuje działanie układu odpornościowego, co pozwala organizmowi skupić siły na radzeniu sobie ze stresem.
- Mobilizacja tłuszczu – kortyzol ułatwia rozpad trójglicerydów w tkance tłuszczowej do kwasów tłuszczowych, które stanowią alternatywne źródło energii dla organizmu.
Należy jednak pamiętać, że przewlekły stres i nadmiar kortyzolu mogą mieć negatywne skutki dla zdrowia.
Wysokie stężenie kortyzolu – hormon stresu jest niebezpieczny dla zdrowia
Długotrwały stres i wysoki poziom kortyzolu mogą prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak:
- Nadciśnienie tętnicze – kortyzol sprawia, że ciśnienie krwi zwiększa się. Przewlekle podniesiony poziom kortyzolu grozi nadciśnieniem tętniczym, co zwiększa ryzyko chorób serca i udaru mózgu.
- Zaburzenia nastroju – nadmiar kortyzolu może prowadzić do zaburzeń lękowych, depresji i innych zaburzeń nastroju.
- Osłabienie mięśni – wzrost kortyzolu może powodować rozpad tkanki mięśniowej, co prowadzi do osłabienia i zmęczenia.
- Zaburzenia snu – podwyższony kortyzol może utrudniać zasypianie i powodować płytki sen.
- Osłabienie układu odpornościowego – długotrwały stres i nadmiar kortyzolu mogą osłabiać układ odpornościowy, co zwiększa ryzyko infekcji.
- Przyrost masy ciała – kortyzol może stymulować apetyt i prowadzić do odkładania się tkanki tłuszczowej, co przyczynia się do przyrostu masy ciała.
Badanie poziomu kortyzolu (oznaczenie poziomu wolnego kortyzolu) może pomóc w zdiagnozowaniu problemów związanych z nadmiernym stresem.
Jeżeli podejrzewasz wysoki poziom kortyzolu, koniecznie zgłoś się do lekarza rodzinnego. Prawdopodobnie skieruje Cię na badanie kortyzolu we krwi – oznaczenia stężenia kortyzolu we krwi dokonuje się aby określić, jak organizm reaguje na silny stres. Obniżenie poziomu kortyzolu można uzyskać poprzez techniki relaksacyjne, sen, zdrową dietę, unikanie alkoholu oraz kofeiny.
Przeczytaj także o: