Wrzód żołądka

Wrzody żołądka to jedno z najczęstszych schorzeń przewodu pokarmowego, które charakteryzuje się owrzodzeniem błony śluzowej żołądka. Schorzenie to dotyka około 10% populacji na świecie i może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak krwawienia czy perforacje. Objawy wrzodów żołądka mogą być bardzo dokuczliwe i zagrażające zdrowiu, dlatego ważne jest, aby wiedzieć, jak je rozpoznać i leczyć.

Co to są wrzody żołądka?

Wrzody żołądka to choroba polegająca na wystąpieniu ubytków błony śluzowej żołądka. Są to rany, które powstają w wyniku uszkodzenia nabłonka pokrywającego wewnętrzną powierzchnię żołądka. Mogą mieć różne rozmiary i kształty, a także głębokość. Wrzody żołądka mogą występować pojedynczo lub w grupach, wówczas nazywane są wrzodami mnogimi.

Wrzody żołądka są stosunkowo częstą chorobą, która może wystąpić u ludzi w każdym wieku, ale najczęściej dotyka osoby w wieku 50-60 lat. Wśród czynników ryzyka wymienia się przede wszystkim nieprawidłową dietę, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, zakażenie Helicobacter pylori, stosowanie niektórych leków (np. NLPZ), stres oraz predyspozycje genetyczne.

Przyczyny wrzodów żołądka

Wrzody żołądka mogą mieć różne przyczyny. Jedną z najczęstszych jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori, która atakuje błonę śluzową żołądka, powodując uszkodzenie i tworzenie wrzodów. Inne przyczyny wrzodów żołądka to stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak aspiryna i ibuprofen, które mogą uszkadzać ściany żołądka i prowadzić do tworzenia wrzodów.

• Jedną z najczęstszych przyczyn wrzodów żołądka jest infekcja bakteryjna. Wirus Helicobacter pylori jest odpowiedzialny za powstanie wrzodów u ponad połowy chorych. Bakteria ta atakuje błonę śluzową żołądka, powodując zmniejszenie jej odporności na kwas solny i enzymy trawienne, co skutkuje powstaniem wrzodów.
• Kolejnym czynnikiem wpływającym na powstawanie wrzodów jest nadmierne spożywanie alkoholu. Alkohol osłabia błonę śluzową żołądka, co sprzyja powstawaniu owrzodzeń. Warto zauważyć, że nie tylko nadmierne, ale także regularne spożywanie alkoholu może prowadzić do problemów z żołądkiem.
• Inną przyczyną wrzodów żołądka jest nieprawidłowe odżywianie. Spożywanie zbyt wielu pikantnych, tłustych i kwaśnych potraw może drażnić błonę śluzową żołądka, co prowadzi do powstawania wrzodów. Podobnie, picie zbyt dużej ilości kawy, herbaty oraz napojów gazowanych może podrażniać żołądek i przyczyniać się do powstawania wrzodów.
• Stres i nieprawidłowy styl życia to kolejne czynniki wpływające na powstawanie wrzodów żołądka. Osoby żyjące w ciągłym stresie, a także palące papierosy, są bardziej narażone na problemy z żołądkiem. Długotrwałe zażywanie niektórych leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, również może prowadzić do powstawania wrzodów żołądka.

Wrzody żołądka i dwunastnicy – objawy

Najczęstszym objawem, z którym zmagają się pacjenci z wrzodami żołądka jest ból brzucha. Najczęściej występuje on w górnej części brzucha, w okolicach żołądka. Ból ten może być łagodny lub bardzo silny, a jego nasilenie może zmieniać się w ciągu dnia. Często ból ten pojawia się po posiłku lub w nocy, a łagodzi się po przyjęciu pokarmu lub środka zobojętniającego kwas solny.

Innym objawem wrzodów żołądka jest zgaga. Jest to uczucie pieczenia w dolnej części klatki piersiowej, które często pojawia się po posiłku i może utrzymywać się przez wiele godzin. Zgaga jest spowodowana cofaniem się kwasu solnego z żołądka do przełyku, który nie jest w stanie znieść takiego działania kwasu.

Inne objawy wrzodów żołądka mogą obejmować:

• nudności i wymioty
• uczucie pełności w żołądku po posiłku
• utrata apetytu
• niechęć do jedzenia
• wzdęcia
• niestrawność
• utrata masy ciała

Jeśli zauważysz u siebie którykolwiek z tych objawów, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem. Wrzody żołądka mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak krwawienie lub perforacja żołądka, a ich leczenie jest zwykle konieczne.

Wrzody żołądka i dwunastnicy – diagnostyka

Wrzody żołądka to choroba, która może być trudna do zdiagnozowania, ponieważ jej objawy mogą być mylące lub łagodne. W związku z tym konieczna jest dokładna diagnostyka, aby postawić właściwe rozpoznanie i rozpocząć odpowiednie leczenie.

Przede wszystkim lekarz będzie starał się zebrać dokładny wywiad medyczny i zapytać o wszystkie objawy pacjenta oraz o jego styl życia – dietę, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu i stosowanie niektórych leków. Następnie przeprowadzi badanie fizykalne, w którym oceni stan ogólny pacjenta oraz zbada jamę brzuszną, w poszukiwaniu ewentualnych oznak zmian patologicznych.

Jednym z najczęściej stosowanych testów diagnostycznych przy chorobie wrzodowej żołądka jest endoskopia, która umożliwia bezpośrednią obserwację wnętrza żołądka za pomocą cienkiego, elastycznego narzędzia zwanej endoskopem. Podczas badania lekarz może pobrać próbki tkanek do dalszej analizy laboratoryjnej, aby potwierdzić obecność wrzodu żołądka oraz ocenić jego stopień zaawansowania.

Innym testem, który może zdiagnozować chorobę wrzodową, jest badanie krwi na obecność przeciwciał przeciwko bakterii Helicobacter pylori. Bakteria ta jest jednym z głównych czynników wywołujących wrzody żołądka, więc wykrycie przeciwciał może świadczyć o jej obecności w organizmie.

Dodatkowo, w celu oceny stopnia zaawansowania choroby, lekarz może zlecić badanie obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI). Te metody obrazowania pozwalają na dokładną ocenę stanu żołądka i określenie, czy wrzody żołądka są powierzchowne czy głębokie, a także czy istnieją inne zmiany patologiczne w żołądku.

Leczenie wrzodów żołądka

Leczenie wrzodów żołądka zależy od przyczyny choroby. Najczęściej stosowaną metodą leczenia jest farmakoterapia, która obejmuje stosowanie leków przeciwbakteryjnych, leków zmniejszających wydzielanie kwasu żołądkowego oraz leków przeciwzapalnych. W niektórych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie interwencji chirurgicznej.

• Leki przeciwbakteryjneWrzody żołądka są często spowodowane zakażeniem bakterią Helicobacter pylori. Leki przeciwbakteryjne, takie jak amoksycylina, klarytromycyna i metronidazol, są skutecznym sposobem zwalczania tej bakterii. Leczenie przeciwbakteryjne trwa zwykle od 7 do 14 dni.
• Leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowegoLeki te zmniejszają ilość kwasu wydzielanego przez żołądek i tym samym przyspieszają gojenie się wrzodu. Do leków tego typu należą inhibitory pompy protonowej (PPI), takie jak omeprazol, lansoprazol i pantoprazol, oraz blokery receptora H2, takie jak ranitydyna i famotydyna.
• Leki przeciwzapalneNiektóre wrzody żołądka są spowodowane stosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak aspiryna i ibuprofen. W takim przypadku konieczne jest zmniejszenie dawki tych leków lub całkowite ich odstawienie. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki przeciwzapalne, które nie powodują uszkodzeń błony śluzowej żołądka.
• Interwencja chirurgicznaW niektórych przypadkach, gdy wrzody żołądka są poważne lub nie reagują na leczenie farmakologiczne, konieczna jest interwencja chirurgiczna. Najczęściej stosowaną metodą chirurgiczną jest wyłączenie części żołądka (resekcja) lub usunięcie całego żołądka (gastrektomia).

Jak powinna wyglądać dieta przy wrzodach żołądka?

Choroba wrzodowa żołądka wymaga przestrzegania odpowiedniej diety, aby zminimalizować podrażnienie błony śluzowej żołądka i pomóc w szybszym gojeniu się wrzodu.

1. Unikaj ostrej, pikantnej i tłustej żywności

Ostre, pikantne i tłuste potrawy mogą podrażnić błonę śluzową żołądka, co może spowodować nasilenie objawów wrzodów żołądka. Z tego powodu ważne jest, aby unikać takich potraw i zastąpić je łagodnymi i łatwostrawnymi produktami.

2. Zrezygnuj z kawy i alkoholu

Kawa i alkohol mogą wpływać na produkcję kwasu solnego w żołądku, co z kolei może zaostrzyć objawy wrzodu. Z tego powodu najlepiej jest unikać tych napojów lub ograniczyć ich spożycie do minimum.

3. Jedz regularnie i w mniejszych ilościach

Jedzenie regularnie i w mniejszych ilościach może pomóc w zmniejszeniu ciśnienia w żołądku i zmniejszeniu ryzyka podrażnienia błony śluzowej. Wskazane są częste, ale małe posiłki w ciągu dnia, co pozwoli utrzymać stały poziom kwasu solnego w żołądku.

4. Spożywaj produkty z błonnikiem

Błonnik jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego i może pomóc w zmniejszeniu ryzyka powstania wrzodów żołądka. W diecie powinny się znaleźć owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona i orzechy.

5. Unikaj produktów, które mogą drażnić żołądek

Niektóre produkty mogą powodować podrażnienie błony śluzowej żołądka, dlatego powinny być unikane lub spożywane w małych ilościach. Przykładami takich produktów są: cytrusy, pomidory, czekolada, mięta, sosy i marynaty.

6. Ogranicz spożycie soli

Spożywanie dużej ilości soli może zwiększać ryzyko powstania wrzodów żołądka, dlatego należy ograniczyć spożycie soli do minimum. Wskazane jest również unikanie produktów wysoko przetworzonych i fast foodów, które zawierają dużo soli.

Możliwe powikłania wrzodów żołądka

Wrzody żołądka są poważnym schorzeniem, które może prowadzić do wielu powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio leczone. Powikłania te mogą wpływać na jakość życia pacjenta i zagrażać jego życiu.

1. Krwawienie z wrzodu: Jednym z najpoważniejszych powikłań wrzodów żołądka jest krwawienie z wrzodu. Zdarza się, że wrzód uszkadza naczynia krwionośne w błonie śluzowej żołądka, co prowadzi do krwawienia. Objawy krwawienia z wrzodu to wymioty krwią, ciemny kolor stolca, uczucie zawrotów głowy i osłabienie. W przypadku wystąpienia tych objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
2. Zapalenie otrzewnej: Kolejnym powikłaniem wrzodów żołądka jest zapalenie otrzewnej, czyli stan zapalny otrzewnej. Jest to poważny stan, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Objawy zapalenia otrzewnej to silny ból brzucha, gorączka, nudności i wymioty. W przypadku podejrzenia zapalenia otrzewnej należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
3. Przerost tkanki bliznowatej: Wrzody żołądka mogą prowadzić do przerostu tkanki bliznowatej w okolicy wrzodu, co może doprowadzić do zwężenia żołądka. Objawy takie jak ból i uczucie pełności w żołądku, wymioty i utrata masy ciała mogą wystąpić u pacjentów z przerostem tkanki bliznowatej.
4. Perforacja wrzodu: Perforacja wrzodu to poważne powikłanie, które polega na przebiciu się wrzodu przez ścianę żołądka lub dwunastnicy. Jest to stan nagły, który wymaga pilnej interwencji chirurgicznej. Objawy perforacji wrzodu to silny ból brzucha, gorączka, wymioty i napięcie mięśni brzucha.
5. Zapalenie trzustki: Wrzód żołądka może również prowadzić do zapalenia trzustki. Objawy zapalenia trzustki to silny ból brzucha, gorączka, nudności i wymioty. W przypadku podejrzenia zapalenia trzustki należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Przeczytaj także o:

Czarny stolec