Zakażenie salmonellą

W niektórych produktach spożywczych czają się maleńkie bakterie, które wystawiają nasz układ trawienny na ciężką próbę. Są odporne na niskie temperatury i można je wyeliminować tylko przez intensywne podgrzewanie. Wynikiem infekcji salmonellą są biegunka, lekka gorączka i ból brzucha.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zakażenia salmonellą?

Jeśli objawy infekcji utrzymują się (biegunka, złe samopoczucie, silne bóle brzucha, wymioty) dłużej niż 2 dni, należy skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli spożywaliśmy żywność, która może być potencjalnym nosicielem salmonelli. Najlepiej błyskawicznie umówić videokonsultację z lekarzem TELEMDI, który postawi szybką diagnozę i ustali plan dalszej terapii. Lekarz TELEMEDI może również wystawić receptę na konieczne leki i zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Salmonella to bakteria, która wywołuje choroby biegunkowe.
• Bakterie te są często spotykane w żywności takiej jak drób i jaja kurze.
• Wystarczająca ilość płynów, odpoczynek i lekkostrawne jedzenie pomogą organizmowi odzyskać siły.
• Zakażenie wśród ludzi jest możliwe drogą fekalno-ustną
• Środki zapobiegawcze to odpowiednia higiena i spożywanie żywności gotowanej.
• W zależności od wieku i wykonywanego zawodu konieczne może być pozostanie w domu do czasu całkowitego wyleczenia.

Co to jest salmonella? 

Salmonella jest bakterią. Powodują one zapalenie przewodu pokarmowego (Salmonelloza, Salmonella gastroenteritis), które prowadzi do biegunki. Jest ona często wywoływana przez spożywanie:

• skażonych jaj,
• drobiu,
• nieumytych warzyw i owoców.

Choroba pojawia się zazwyczaj dopiero po zjedzeniu dużej ilości skażonej żywności. Bakterie mogą być zniszczone tylko przez wysoką temperaturę.

Ogólnie rzecz biorąc, w krajach o niskich standardach higienicznych istnieje zwiększone ryzyko infekcji.

Zakażanie

Salmonella zazwyczaj dostaje się do organizmu człowieka poprzez żywność. Jeśli żywność ta nie jest przechowywana w lodówce, bakterie mogą się szybko namnażać. W przypadku skażenia przyborów kuchennych istnieje również ryzyko przeniesienia salmonelli na żywność.

Szczególnie często zanieczyszczoną żywnością są:

• surowe lub nie w pełni ugotowane jaja i produkty z jaj,
• surowe ciasto,
• lody,
• surowe mięso, np. tatar,
• surowe wędliny, takie jak mielona wieprzowina lub salami,
• owoce i warzywa zanieczyszczone z powodu niehigienicznych warunków.

Możliwe jest również przenoszenie zakażenia od osoby do osoby. Dochodzi do tego zazwyczaj drogą fekalno-ustną, zwłaszcza przy nieodpowiedniej higienie. Bakterie z jelita dostają się na ręce. Stamtąd są one przenoszone do jamy ustnej i wywołują infekcję.

Objawy choroby wywołanej przez salmonellę

Jeśli zostałeś zakażony salmonellą, choroba ujawnia się po 6 do 72 godzin, ale najczęściej już po 12 do 36 godzin. Typowe objawy salmonellozy to:

• gwałtowna biegunka,
• ból głowy i ból brzucha,
• ogólne złe samopoczucie,
• sporadyczne wymioty,
• łagodna gorączka,
• zakażenie krwi (sepsa) jest możliwe, ale rzadkie.

Objawy trwają zwykle kilka dni, a następnie ustępują. Zaraźliwość może utrzymywać się do miesiąca po zakażeniu.

Co robić, jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie salmonellą?

Osoby, które niedawno wróciły z krajów o niskich standardach higienicznych i wykazują objawy ciężkiej biegunki oraz gorączki, muszą brać pod uwagę możliwość zakażenia salmonellozą. Środki terapeutyczne w takim wypadku to:

• wypijanie wystarczającej ilości płynów,
• odpoczynek,
• podawanie elektrolitów,
• jedzenie lekkostrawnych posiłków.

Małe dzieci, kobiety w ciąży lub osoby starsze powinny zasięgnąć porady lekarza, zwłaszcza jeśli biegunka lub wymioty utrzymują się dłużej niż dwa do trzech dni i występuje gorączka.

W większości przypadków choroba ustępuje bez dalszych powikłań.

Zapobieganie zakażeniu salmonellą

Aby zapobiec zakażeniu salmonellą, należy zwrócić uwagę na kilka kwestii:

• Podczas pobytu w regionach o niskim standardzie higienicznym należy zwracać szczególną uwagę na higienę, a przede wszystkim spożywać tylko dokładnie ugotowane potrawy.
• Należy obierać owoce i warzywa, wcześniej dokładnie wyczyścić przyrządy kuchenne.
• Należy dokładnie gotować drób, mięso mielone i ryby.
• Mięso mielone trzeba spożywać w dniu przygotowania.
• Należy dokładnie myć ręce, zwłaszcza przed jedzeniem.
• Należy unikać jedzenia z „kuchni ulicznych” (np. w Azji).
• Należy zwracać uwagę na jakość wody pitnej za granicą i w razie potrzeby pić tylko wodę butelkowaną.

Pytania i odpowiedzi

Jak długo salmonella może przetrwać w żywności?

Salmonelle rozmnażają się w zakresie temperatur od 10 do 47 °C, w niektórych przypadkach już od 6 do 8 °C. W środowisku naturalnym, ale także w lub na różnych pokarmach mogą przetrwać do kilku miesięcy. Zamrażanie nie zabija całkowicie salmonelli. Dopiero przy temperaturze powyżej 60 °C bakterie salmonelli zaczynają ginąć.

Na co należy zwrócić uwagę przy przechowywaniu żywności?

Jeżeli żywność jest przechowywana w temperaturze poniżej 7 °C, salmonella nie może się w niej namnażać. Aby zmniejszyć ryzyko zarażenia się salmonellą, żywność, która może zawierać salmonellę, powinna być przechowywana w lodówce od momentu przygotowania do spożycia. Jeśli taka żywność jest podawana podczas grillowania na świeżym powietrzu, pikników lub przyjęć w ogrodzie, powinna być również przechowywana w lodówce.

Dlaczego istnieje ryzyko infekcji w przypadku jaj kurzych?

Salmonella może przedostać się do jaj na fermach kur niosek poprzez zakażone zwierzęta i ich odchody. Ale również w firmach, które pakują jaja, zarazki mogą być przenoszone ze skażonych jaj na inne jaja, które wcześniej były wolne od salmonelli. Salmonelle mogą następnie przedostać się do gotowej do spożycia żywności poprzez stłuczenie jaj kurzych lub poprzez zanieczyszczenie krzyżowe ze skorupek jaj. Dlatego też spożywanie żywności zawierającej surowe składniki jaj kurzych (np. kremy, wyroby cukiernicze, majonezy i lody) może prowadzić do zakażeń salmonellą, zwłaszcza jeśli istniejąca salmonella zdążyła się namnożyć w żywności z powodu niedostatecznego schłodzenia.

Czy zwierzęta domowe mogą zarazić się salmonellą?

Zakażenie salmonellą u zwierząt domowych może nastąpić głównie poprzez żywność, jeśli jest ona skażona salmonellą. Psy i koty mogą zarazić się salmonellą, gdy są karmione surowym mięsem lub podrobami. Koty, które są trzymane jako zwierzęta domowe, ale mają dostęp do środowiska zewnętrznego, mogą również zarazić się poprzez zakażoną ofiarę. Zakażenie kontaktowe od zwierzęcia do zwierzęcia jest poza tym raczej rzadkie. Zakażone zwierzęta wydalają salmonellę z kałem, co może prowadzić do zakażenia właściciela zwierzęcia, np. podczas sprzątania kociej kuwety lub zbierania psich odchodów.

Młode zwierzęta są szczególnie wrażliwe na zakażenie salmonellą. Jednak dorosłe zwierzęta mogą być niezauważalnymi nosicielami salmonelli bez objawów klinicznych. W przypadku zwierząt domowych cierpiących na biegunkę należy zatem zwrócić większą uwagę na higienę (mycie rąk itp.), aby uniknąć zarażenia zwierzęcia w przypadku zakażenia salmonellą.

Co może być przyczyną zakażenia żywności salmonellą?

Zwierzęta hodowlane mogą być zarażone salmonellą bez zachorowania. salmonella może zatem zostać przeniesiona na żywność podczas procesu uboju lub poprzez stosowanie nawozu zwierzęcego. Ponadto zakażone osoby mogą zanieczyścić żywność salmonellą poprzez zaniedbania higieniczne podczas produkcji żywności lub w dalszym procesie produkcyjnym. Przestrzeganie obowiązujących przepisów higienicznych na wszystkich etapach produkcji i przetwarzania żywności, od pola lub stajni do talerza, ma zatem ogromne znaczenie.

Ponadto żywność gotowa do spożycia, wolna od salmonelli, może zostać zanieczyszczona żywnością zawierającą salmonellę, co określa się mianem ” zakażenia krzyżowego”. Może się to zdarzyć, jeśli nie są przestrzegane przepisy higieniczne, zarówno w procesie produkcji, jak i później w gospodarstwie domowym podczas przygotowywania żywności. Staranna higiena przy obchodzeniu się z żywnością jest więc jednym z najważniejszych środków zapobiegawczych. Aby zapobiec przenoszeniu zarazków przez człowieka, należy przestrzegać następujących zasad: po przygotowaniu surowej żywności, a także po wyjściu do toalety, ręce należy umyć ciepłą wodą z mydłem, a następnie dokładnie osuszyć. To znacznie zmniejsza liczbę zarazków na dłoniach.

Źródła

• Anna Sadakierska-Chudy: Genetyka ogólna. Skrypt do ćwiczeń dla studentów biologii. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004.
• Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Elsevier Urban & Partner Wydawnictwo.
• Janusz Cianciara, Jacek Juszczyk (red.): Choroby zakaźne i pasożytnicze. Lublin: CZELEJ, 2007.

Przeczytaj także o:

Biegunka i gorączka – co mogą oznaczać te objawy?

Wymioty