Zapalenie oczu
Ponieważ nasze oczy są stale narażone na działanie bodźców z otoczenia, stany zapalne oczu są stosunkowo częste. Typowe objawy to ból, pieczenie, swędzenie, zaczerwienienie i zwiększone łzawienie oczu. Jednym z najczęstszych rodzajów tego typu schorzeń jest zapalenie spojówek.
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia oczu?
Zapalenia oczu mają różnorodny przebieg, różne przyczyny i manifestacje. W ramach konsultacji online z lekarzem TELEMEDI w ciągu kilku minut otrzymasz indywidualną poradę i możesz szybko znaleźć odpowiednie lekarstwo na zapalenie oczu. Wiele osób nie czuje się komfortowo, idąc do lekarza, zwłaszcza jeśli mają spuchnięte lub ropiejące oczy. Możesz dyskretnie i wygodnie otrzymać pomoc medyczną z domu za pośrednictwem internetu. Po konsultacji z lekarzem TELEMEDI, w razie potrzeby otrzymasz również zwolnienie lekarskie.
Podstawowe informacje
Zaczerwienienie, łzawienie, zaburzenia widzenia – stany zapalne oczu mają wiele postaci i przyczyn. Nieleczone, niektóre formy zapalenia oczu mają poważne konsekwencje i powodują trwałe uszkodzenia wzroku, a nawet ślepotę.
- Infekcje oczu mogą dotyczyć różnych części oka.
- Infekcje są często przyczyną zewnętrznych stanów zapalnych.
- Nieleczone, niektóre formy zapalenia oczu mogą prowadzić do ślepoty.
- Jeśli masz zapalenie oka, zdecydowanie zaleca się wizytę u lekarza.
Definicja
Zapalenie oczu jest reakcją immunologiczną w obszarze narządu wzroku. Organizm stara się przeciwdziałać szkodliwym czynnikom. Wynikająca z tego reakcja zapalna może powodować różne objawy w zależności od lokalizacji zapalenia. Jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie, istnieje ryzyko częściowej lub całkowitej utraty wzroku.
Przyczyny
Oko jest złożonym narządem zmysłów. Od powiek do nerwu wzrokowego, liczne struktury tkankowe, niektóre z nich bardzo delikatne, są zaangażowane w funkcjonowanie oka. Prawie wszystkie obszary oka mogą ulec zapaleniu. Wiele różnych bodźców może być uważanych za przyczyny tej reakcji immunologicznej organizmu.
O pierwotnych czynnikach wyzwalających mówimy wtedy, gdy bodziec prowadzi bezpośrednio do powstania stanu zapalnego. Wtórne zapalenia rozwijają się na podłożu innych chorób.
Poniższa tabela przedstawia najczęstsze przyczyny i formy zapalenia oczu:
| Przyczyna | Postać | Przykłady |
|---|---|---|
| Infekcje | Bakterie |
|
| Infekcje | Wirusy |
|
| Infekcje | Grzyby |
|
| Infekcje | Pasożyty |
|
| Zatrucia | Kontakt z aerozolami |
|
| Zatrucia | Trucizny |
|
| Alergie/ Skutki uboczne | Antygeny |
|
| Alergie/ Skutki uboczne | Leki |
|
| Alergie/ Skutki uboczne | Kosmetyki |
|
| Podrażnienia | Fizyczne / mechaniczne |
|
| Podrażnienia | Chemiczne |
|
| Podrażnienia | Termiczne |
|
| Podrażnienia | Fotochemiczne |
|
| Choroby | Zapalenie nerwu wzrokowego |
|
| Choroby | Przyczyny endogenne (wewnętrzne) |
|
Ze względu na niewielki rozmiar oka, jego stan zapalny łatwo rozprzestrzenia się z miejsca powstania do głębiej położonych struktur tkankowych. Osoby z istniejącymi wcześniej schorzeniami, zaburzeniami metabolicznymi lub chorobami autoimmunologicznymi mają większe ryzyko rozwoju zapalenia oczu.
Formy
Najlepszym sposobem na rozróżnienie wielu form zapalenia oka jest ich umiejscowienie. Na przykład w następujących chorobach dotknięte jest oko zewnętrzne:
| Zapalenie oczu | Dotknięta tkanka |
|---|---|
| Przewlekłe zapalenie brzegów powiek (chronic blepharitis marginalis) | Brzeg powieki |
| Zapalenie woreczka łzowego (łac. dacryocystitis) | Woreczek łzowy |
Następujące stany zapalne często występują w przednim odcinku oka:
| Zapalenie oczu | Dotknięta tkanka |
|---|---|
| Zapalenie spojówek (łac. conjunctivitis) | Spojówka |
| Zapalenie rogówki | Rogówka |
| Zespół suchego oka, „suche oko” (łac. xerophtalmia, keratoconjunctivitis sicca) | Spojówka i rogówka |
| Zapalenie błony naczyniowej (łac. uveitis) | Skóra wokół oczu |
| Zapalenie twardówki (łac. scleritis) | Twardówka |
Te formy zapalenia oczu są zazwyczaj łatwo uleczalne.
Im głębsze ognisko zapalne w oku, tym większe ryzyko długotrwałego uszkodzenia z utratą wzroku, a nawet ślepotą włącznie.
Tylna część oka i nerw wzrokowy mogą być dotknięte następującymi stanami zapalnymi, na przykład:
| Zapalenie oczu | Dotknięta tkanka |
|---|---|
| Zapalenie siatkówki | Siatkówka |
| Zapalenie nerwu wzrokowego | Nerw wzrokowy |
Zapalenia nerwu wzrokowego lub siatkówki mają często przyczyny endogenne i są trudne do leczenia. Ryzyko trwałego uszkodzenia wzroku jest wysokie. Badania przesiewowe są ważne, aby wcześnie wykryć te zmiany.
Objawy
Pomimo różnych form i przyczyn zapalenia oczu objawy wielu zapaleń oczu są podobne.
- Zaczerwienienie: wyraźne czerwone zabarwienie spowodowane krwotokami, zwłaszcza w białku oka
- Obrzęk: obrzęk powiek sięgający do otaczających tkanek, czasami z krwotokami.
- Łzawienie: silne łzawienie oczu, z tworzeniem się wydzieliny od bezbarwnej do zielonkawo-żółtej z powodu tworzenia się ropy.
- Upośledzenie wzroku: Upośledzenie wzroku do całkowitej ślepoty włącznie.
- Ból: od powierzchownego pieczenia do głęboko umiejscowionego bólu.
Niektóre z głęboko zakorzenionych, endogennie wywołanych stanów zapalnych oczu są bezobjawowe, tzn. nie powodują żadnych zauważalnych objawów. Często są one wykrywane dopiero wtedy, gdy doszło już do nieodwracalnych uszkodzeń oka, a pole widzenia wykazuje wyraźne ograniczenia. Kurza ślepota pojawia się często dość szybko w przypadku zapalenia siatkówki.
Nie każde zapalenie oka objawia się jako ostry, nagły przypadek z zauważalnymi objawami. Pojawiają się stany zapalne, zwłaszcza w tylnej części oka, które postępują niepostrzeżenie.
Diagnoza
Jeśli objawy wyraźnie wskazują na zapalenie oka, konieczna jest jeszcze bardziej szczegółowa diagnostyka. Bezobjawowe zapalenia oczu wykrywane są podczas badań profilaktycznych.
Podstawą diagnozy jest anamneza, czyli szczegółowa rozmowa lekarza z pacjentem na temat objawów, ich występowania, sekwencji czasowych i ewentualnych kontaktów z czynnikami ryzyka. W tym kontekście należy również zwrócić uwagę na wcześniejsze choroby i przyjmowane leki.
W drugim kroku lekarz okulista bada oko za pomocą lampy szczelinowej. Umożliwia ona uzyskanie dobrze oświetlonego i powiększonego obrazu zewnętrznych, a częściowo także wewnętrznych struktur oka. Uszkodzenia rogówki mogą być uwidocznione za pomocą leków fluorescencyjnych.
Zapalenia oka zewnętrznego, takie jak zapalenie brzegów powiek, zapalenie spojówek lub zapalenie rogówki mogą być w ten sposób pewnie wykryte i zdiagnozowane. Jeśli istnieją dowody na infekcyjne zapalenie oka w przednim odcinku oka, pobierany jest wymaz w celu dokładnego określenia patogenów.
Do oceny tylnych struktur oka używana jest funduskamera. Tylna część oka, w tym siatkówka, tarcza nerwu wzrokowego i naczynia krwionośne, które je zaopatrują, mogą być dokładnie obejrzane w celu zidentyfikowania ewentualnych ognisk zapalnych.
W przypadku podejrzenia pewnych procesów zapalnych konieczne może być wykonanie dalszych badań, takich jak badanie neurologiczne.
Leczenie
Rodzaj i zakres leczenia zapalenia oczu zależy od dokładnej diagnozy. Wiele form zapalenia oczu może być leczonych bezpośrednio za pomocą leków.
Antybiotyki są często stosowane w przypadku zakaźnych chorób oczu. Należy je wkraplać w fałdę powieki kilka razy dziennie lub wprowadzać w postaci pasemek maści. W przypadku głęboko zakorzenionych infekcji może być również konieczne doustne przyjmowanie antybiotyku, tak aby substancja czynna dotarła do miejsca stanu zapalnego. W przypadku infekcyjnego zapalenia błony naczyniowej oka wskazane jest wystawienie zwolnienia lekarskiego.
Stosuje się również kortykosteroidy, takie jak kortyzon. Tłumią one stany zapalne i dają tkance czas na regenerację. Może być konieczne rozszerzenie źrenicy za pomocą leków rozszerzających źrenice, aby zapobiec ich uszkodzeniu w późniejszym czasie.
Samoleczenie
W przypadku zapalenia oka samodzielne leczenie jest wskazane tylko w bardzo ograniczonym zakresie. Szczególnie u dzieci i pacjentów z istniejącymi wcześniej schorzeniami, w przypadku zapalenia oczu wskazana jest pomoc lekarza.
Pacjenci z rozpoznanymi alergiami pomagają sobie lekami antyhistaminowymi (środkami przeciwalergicznymi) w postaci kropli do oczu, aerozolu do nosa lub tabletek.
Pytania i odpowiedzi
Brzegi moich powiek są często zaczerwienione. Co mogę zrobić?
Zapalenie brzegów powiek jest schorzeniem nawracającym. Codzienne oczyszczanie tych okolic za pomocą miękkiej, wilgotnej bawełnianej ściereczki i delikatnego roztworu oczyszczającego usuwa pozostałości wydzieliny i otwiera pory skóry. Środek ten może być stosowany jako pomoc w fazie zdrowienia oraz w profilaktyce.
Czy jest coś, czym można poradzić sobie na zespół suchego oka?
Tak, możesz samodzielnie leczyć zespół suchego oka. Substytuty łez i spraye do oczu pomagają ustabilizować film łzowy, a tym samym poprawić nawilżenie oczu.
Czy przyczyną zapalenia oczu może być przeziębienie?
Jest to całkiem możliwe. U wielu pacjentów problemy z oczami pojawiają się również podczas silnego przeziębienia. W takim przypadku spray do nosa o działaniu udrożniającym pomaga udrożnić kanaliki łzowe. Jeśli nie ma poprawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza.
Źródła
- J.J. Kański, K. Nischal, Okulistyka. Objawy i różnicowanie, wyd. Urban & Partner, Wrocław 2000.
- J.J. Kański, Okulistyka kliniczna, wyd. Urban & Partner, Wrocław 2009.
- Maria Hanna Niżankowska: Podstawy okulistyki. Wrocław: VOLUMED, 2000.