Zaparcia
Regularne wypróżnienia przyczyniają się do ogólnego dobrego samopoczucia. Jeśli wypróżnienia nie występują przez jakiś czas, szybko staje się to nieprzyjemne, a nawet bolesne. Zaparcia mogą mieć wiele przyczyn. Zaburzenia trawienne mogą być równie dobrze skutkiem ubocznym przyjmowania leków lub objawem choroby podstawowej.
Pakiety konsultacji od 49 zł
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zaparcia?
Konsultacja lekarska jest wskazana, jeśli zaparcia powtarzają się lub trwają przez dłuższy czas. Należy pilnie zasięgnąć porady lekarza, jeśli w tym samym czasie wystąpią skurcze jelit, silny ból, krwisty wyciek lub ogólne złe samopoczucie z utratą apetytu lub niewyjaśnioną utratą masy ciała. Wideokonferencja z lekarzem TELEMEDI pozwoli szybko i sprawnie ustalić przyczyny dolegliwości i ustalić przebieg terapii.
Podstawowe informacje
- Zaparcie to znacznie ograniczone lub całkowity brak wypróżnienia.
- Zaparcia są spowodowane zaburzeniami w transporcie stolca w jelitach.
- Przyczyny mogą być bezpośrednio związane z dietą, ale możliwe są również czynniki organiczne.
- Jeśli zaparcia utrzymują się, istnieje ryzyko wystąpienia chorób wtórnych, takich jak hemoroidy, szczeliny odbytu, a w ciężkich przypadkach nawet skrętu jelit.
Definicja
Zaparcie, nazywane jest również zatwardzeniem lub obstrukcją. Jest to typowa choroba cywilizacyjna w krajach uprzemysłowionych. Szacuje się, że nawet 20 procent Polaków przynajmniej od czasu do czasu cierpi na zaparcia.
Objawy
Zaparcie występuje, gdy:
- stolec oddawany jest rzadziej niż trzy razy w tygodniu,
- stolec jest twardy,
- stolec może być oddawany w znacznej ilości podczas jednej wizyty w toalecie,
- występuje uczucie, że jelito nie jest opróżnione.
Diagnoza
Lekarz rozpoznaje zaparcie, gdy występują wyżej wymienione objawy oraz mogą występować objawy towarzyszące, takie jak nietrzymanie moczu, wzdęcia (gazy jelitowe) i dolegliwości fizyczne, takie jak skurcze.
W przypadku bardzo nasilonych zaparć występuje również ból, pieczenie i krwawienie podczas wypróżnień.
- Podczas badania lekarz najpierw przeprowadzi ręczne badanie palpacyjne odbytu. W ten sposób można w razie potrzeby wykryć zmiany organiczne.
- Ponadto badania ultrasonograficzne, badania laboratoryjne krwi i stolca oraz endoskopia i proktoskopia pomagają wyjaśnić ewentualne niejasne przyczyny.
- Jeśli po tych działaniach nadal nie jest jasne, co wywołuje zaparcia, stosuje się technikę medyczną: obrazy rezonansu magnetycznego lub środki kontrastowe umożliwiają pomiar i wizualizację aktywności i kolejności procesów w jelicie.
Przyczyny występowania zaparć
Zaparcia mają dwie możliwe manifestacje:
- Jelito grube pracuje wolniej, niż powinno. Produkty trawienne z jelita cienkiego gromadzą się.
- Alternatywnie ujście jelitowe może być zablokowane. Wydaliny nie mogą opuścić ciała.
Czynniki ryzyka występowania zaparć
Czynniki wywołujące zaparcia są wielorakie i nie zawsze łatwe do zidentyfikowania. Ryzyko zaparć wzrasta wraz z wiekiem: częściej chorują osoby starsze, kobiety nieco częściej niż mężczyźni.
Poniżej znajduje się przegląd możliwych scenariuszy:
| Odżywianie | Zbyt mała ilość błonnika pokarmowego w diecie Nietypowa dieta, np. podczas podróży |
|---|---|
| Warunki życia | Jet lag Nowe czynności w codziennej aktywności |
| Zaburzenia i zmiany hormonalne | Ciąża Menopauza Wiek |
| Zaburzona równowaga płynów w organizmie | Zbyt małe spożycie wody Odwodnienie |
| Ostre schorzenia organizmu. | Np. udary |
| Choroby przewlekłe | Mp. cukrzyca, rak |
| Leki | Efekty uboczne, np. opiatów Nadużywanie środków przeczyszczających |
| Choroby jelit | Np. choroba Leśniowskiego-Crohna |
| Czynniki psychologiczne lub neurologiczne | Np. stres, choroba Parkinsona |
Przebieg
Oprócz niegroźnych zaparć, które można wytłumaczyć bieżącymi czynnikami, lekarze rozróżniają różne warianty zaparć.
Ostre zaparcia
Ta forma zaparć jest rzadka i wskazuje na ostrą niedrożność jelit, niewykryty udar lub wypadnięty dysk. W ostrej postaci dochodzi do nagłego zatrzymania czynności jelit. Objawy to rozdęty brzuch, gorączka, silny ból, nudności i wymioty kałem.
W ostrych zaparciach konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska.
Przewlekłe zaparcia
Zaparcia utrzymujące się przez długi czas mogą być wywołane przez czynniki wymienione powyżej. W tym momencie należy skonsultować się z lekarzem w celu postawienia diagnozy i podjęcia leczenia.
Zaparcie rzekome
W zaparciu rzekomym częstotliwość wypróżnień zmniejsza się na krótki czas i jest zazwyczaj spowodowana zmianą diety. Przejściowe zaparcia rzekome mogą wystąpić również podczas diet i kuracji postnych.
Leczenie
Przypadki, w których zaparcie jest rzeczywiście spowodowane przyczynami organicznymi i wymaga leczenia, są stosunkowo rzadkie. W większości przypadków wystarczy zmiana diety na wysokobłonnikową, aby jelita znów zaczęły się wypróżniać.
Środki przeczyszczające
Jeśli ten pierwszy środek nie doprowadzi do skutku, istnieją różne środki przeczyszczające, które wspomagają funkcje jelit. Leki te są dostępne bez recepty i na receptę.
Rozróżnia się:
- środki przeczyszczające wiążące wodę, które pobierają wodę z organizmu do jelita i zatrzymują ją tam, zmiękczając w ten sposób stolec; do tych środków przeczyszczających należą sól glauberska i epsomit oraz laktoza,
- środki pobudzające pracę jelit – to środki przeczyszczające, które przepuszczają wodę i elektrolity do jelita grubego i stolca.
Środki przeczyszczające wydawane bez recepty powinny być stosowane tylko wybiórczo do samodzielnego leczenia zaparć. Nie należy ich przyjmować przez długi czas. Jeśli zaparcia nie ustępują, należy skonsultować się z lekarzem.
Jeśli klasyczne środki przeczyszczające nie rozwiązują problemu, istnieją leki o innym mechanizmie działania, które stymulują receptory jelitowe.
Zabiegi
Z reguły lekarz będzie w stanie leczyć zaparcia za pomocą terapii zachowawczej. Tylko w szczególnych okolicznościach konieczna może być interwencja chirurgiczna na jelicie.
Szczególny przypadek występuje u pacjentów geriatrycznych, u których samodzielne korzystanie z toalety jest ograniczone. W tym przypadku konieczne może być podjęcie działań zaradczych polegających na mechanicznym usunięciu kału.
Domowe sposoby leczenia
Domowe sposoby na powolne jelita to przyjmowanie błonnika, takiego jak siemię lniane czy otręby. Należy również dużo pić. Napęczniałe nasiona pobudzają perystaltykę. Jednocześnie zawartość wody sprawia, że stolec jest miękki i łatwiej przechodzi przez jelito.
Profilaktyka
Najlepszym sposobem zapobiegania przewlekłym zaparciom jest stosowanie zrównoważonej diety i unikanie czynników stresogennych, które powodują utratę zdolności do relaksacji podczas wypróżnień. Włącz do swojej diety pokarmy bogate w błonnik, takie jak produkty pełnoziarniste.
Ważne: Jeśli zaparcia występują obok innych chorób, należy zasięgnąć porady lekarza.
Kiedy należy udać się do lekarza z zaparciami?
Jeśli przez dłuższy czas nie wypróżniasz się, a jednocześnie odczuwasz ból, uczucie pełności lub objawy takie jak krwawienie, pieczenie lub nudności, nie zwlekaj i skontaktuj się z lekarzem. Szybka utrata wagi jest również objawem, który powinieneś potraktować poważnie.
Inne ważne pytania i odpowiedzi
Czy zbyt długie pozostawanie stolca w organizmie jest szkodliwe?
Ludzie często obawiają się „samozatrucia”, jeśli kał pozostaje w organizmie zbyt długo. Obawy te są jednak bezpodstawne. W szczególnie ciężkich przypadkach zaparć może dojść do mechanicznych uszkodzeń i urazów okolicy odbytu spowodowanych nazbyt stwardniałym stolcem.
Kiedy właściwie można mówić o zaparciu?
Osoby dotknięte zaparciami zwykle zauważają je subiektywnie, na podstawie swojej zwykłej aktywności jelitowej. Ilość i częstotliwość wypróżnień różni się w zależności od osoby. Jeśli liczba wypróżnień jest mniejsza niż trzy na tydzień, uważa się, że jest to prawdziwe zaparcie.
Dlaczego żelazo w tabletkach powoduje zaparcia?
Kiedy żelazo jest przyjmowane jako suplement diety, zaparcia często występują jako efekt uboczny. Nagły, gwałtowny wzrost spożycia żelaza może prowadzić do stwardnienia i zaczernienia stolca.
Źródła
- Choroby wewnętrzne: kompendium medycyny praktycznej. Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski (red.). Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2011.
- Chatoor D, Emmnauel A (2009). „Constipation and evacuation disorders”. Best Pract Res Clin Gastroenterol, 23.
- American Gastroenterological Association; Bharucha, AE; Dorn, SD; Lembo, A; Pressman, A (January 2013). „American Gastroenterological Association medical position statement on constipation”. Gastroenterology (Review), 144.
Przeczytaj także o: