Zatrucie alkoholem

W zatruciu alkoholowym (upojeniu alkoholowym) funkcje mózgu są zaburzone. Prowadzi to do typowych objawów zatrucia alkoholowego takich jak zaburzenia równowagi, nudności i wymioty oraz zaburzenia świadomości. Ciężkie zatrucie alkoholem może mieć również długotrwałe konsekwencje zdrowotne.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zatrucia alkoholem?

W ciężkich przypadkach zatrucie alkoholem może być śmiertelne lub spowodować trwałe szkody na zdrowiu. Jeśli po spożyciu alkoholu zauważysz u siebie niepokojące objawy, skorzystaj z videokonsultacji lekarskiej ze specjalistą TELEMEDI, który poprawnie zinterpretuje objawy i zadecyduje w kwestii podjęcia dalszych kroków. Lekarz TELEMEDIC może również wystawić receptę na odpowiednie leki i wypisać zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Co robić w przypadku zatrucia alkoholem? Osoby poszkodowane, które są przytomne: zadbać o to, aby piły dużo wody, ułożyć je na miękkim i stabilnym podłożu, zapewnić im ciepło, regularnie kontrolować ich oddech. Pacjenci nieprzytomni: ułożyć ich w pozycji leżącej, utrzymywać ciepło i wezwać pogotowie ratunkowe.
• Zatrucie alkoholem – zagrożenia: Wychłodzenie, uszkodzenie/niewydolność narządów, zatrzymanie oddechu i/lub krążenia.
• Co robi lekarz? W zależności od ciężkości upojenia alkoholowego, podaje płyny w infuzji, monitoruje funkcje życiowe (bicie serca, oddychanie, itp.), w razie potrzeby przeprowadza dializę lub sztuczne oddychanie.

UWAGA!

W małych ilościach alkohol tylko wybiórczo wpływa na te obszary mózgu, które kontrolują nasze emocje. W większych dawkach paraliżuje jednak cały ośrodkowy układ nerwowy.

Oprócz alkoholu spożywczego (etanolu) wiele napojów alkoholowych zawiera również zanieczyszczenia takie jak izopropanol i metanol, które w większych dawkach mogą szkodzić zdrowiu i potęgować efekt odurzający.

Objawy zatrucia alkoholowego

W takcie spożywania napojów alkoholowych występuje charakterystyczna różnica między przyjemnymi odczuciami i przykrymi skutkami zatrucia alkoholowego. Objawy zmieniają się wraz ze wzrostem spożycia alkoholu – u niektórych osób szybciej, u innych wolniej.

Lekkie upojenie alkoholowe („rausz”) często jest przyjemne, przynajmniej na początku. Głowa jest lekka, czujesz się luźno, uczucie ciepła rozchodzi się po całym ciele.

Jeśli nadal pijesz, dochodzi do zmian w charakterze i zachowaniu: niektórzy ludzie stają się euforyczni, inni smutni, jeszcze inni agresywni lub bardzo natarczywi. Ponadto wymowa staje się coraz bardziej niewyraźna (bełkotliwa). Ponadto człowiek pijany jest coraz bardziej chwiejny w nogach: stanie i chodzenie (zataczanie się) nie funkcjonują sprawnie, ponieważ zaburzony jest zmysł równowagi.

Narastającemu upojeniu alkoholowemu towarzyszą również problemy z orientacją i zmniejszona zdolność reakcji. Wkrótce pojawiają się mdłości, a nawet wymioty.

Wraz z postępującym upojeniem alkoholowym pojawiają się takie objawy jak zaburzenia funkcji myślenia, percepcji i świadomości. Na przykład zimno nie jest już odczuwalne, pijany nie reaguje na otoczenie. Może on w końcu stracić przytomność, a nawet zapaść w śpiączkę (śpiączkę alkoholową). Może to prowadzić do zatrzymania oddechu! Istnieje również zagrożenie dla życia, ponieważ w ciężkim upojeniu alkoholowym zawodzą odruchy ochronne takie jak odruch kaszlowy. Wymiociny mogą się wtedy dostać do dróg oddechowych, co grozi uduszeniem!

W przypadku najcięższego zatrucia alkoholem może dojść do zapaści funkcjonowania całego układu sercowo-naczyniowego. Bez szybkiej pomocy poważne zatrucie alkoholowe prowadzi do śmierci.

Etapy upojenia alkoholowego

Lekarze rozróżniają następujące stadia upojenia alkoholowego:

• Faza pobudzenia (1–2 promile we krwi): niewielkie upojenie alkoholowe, lekkie zaburzenia chodu, uczucie odprężenia, beztroski i braku zahamowań, gadatliwość, przecenianie siebie, nieprecyzyjne reakcje itp.
• Faza senności (2–2,5 promila): osoba pijana ma tendencję do zasypiania, ale można ją jeszcze obudzić. Ponadto poważne występują zaburzenia równowagi podczas chodzenia, spowolnione postrzeganie, spowolnione myślenie, wyrazisty i często agresywny nastrój, itp.
• Stadium zamroczenia (2,5–4 promile): głęboka utrata przytomności, zanik odruchów, zmniejszona wrażliwość na ból, zwiotczenie mięśni, szok itp.
• Stadium asfiksji (stan niedoboru tlenowego w organizmie), (> 4 promile we krwi): zaburzenia krążenia i/lub oddychania, szybkie wychładzanie się (niebezpieczeństwo powstawania odmrożeń), możliwy zgon.

Co robić przy zatruciu alkoholowym?

Nie istnieją żadne domowe sposoby leczenia lub odtrutki na alkohol i zatrucie alkoholowe. Środki takie jak wyjście na świeże powietrze, zimny prysznic lub bolesny bodziec (np. mocny policzek w twarz) nie mają żadnego wpływu na działanie alkoholu w organizmie.

Jeśli podejrzewasz u kogoś zatrucie alkoholowe lub widzisz jego oznaki, pierwszą rzeczą, jaką powinieneś zrobić, jest sprawdzenie jego przytomności: porozmawiaj z tą osobą lub potrząśnij nią delikatnie. Należy również sprawdzić, czy dana osoba mogła ulec urazowi (głowy), który mógł spowodować takie objawy.

Dalsze kroki pierwszej pomocy w przypadku zatrucia alkoholem zależą od tego, czy osoba jest przytomna czy nie:

Pijana osoba przytomna:

• Zaprzestanie spożywania alkoholu: Upewnij się, że osoba pijana nie pije już więcej alkoholu.
• Wymioty: Wymioty (również celowo wywoływane) odprowadzają resztki alkoholu z żołądka.
• Dużo wody: Jeśli osoba może utrzymać płyny w ustach, powinieneś dać jej dużo wody do picia.
• Odpoczynek i sen: Odespanie upojenia alkoholowego zwykle stawia (powoli) pijanego na nogi. Przykryj go, aby nie zmarzł.

W przypadku lekkiego upojenia alkoholowego możliwe jest „leczenie” w domu. W większości przypadków odurzenie alkoholowe można „odespać” bez interwencji lekarskiej. Nie należy jednak pozostawiać osoby poszkodowanej samej na czas trwania objawów odurzenia.

Pijana osoba nieprzytomna:

• Pozycja do odzyskiwania przytomności: Jeśli osoba w stanie silnego upojenia alkoholowego jest nieprzytomna, należy natychmiast ułożyć ją w pozycji do odzyskiwania przytomności, na boku, z wyciągniętą głową. Zapobiegnie to przedostawaniu się wymiocin do tchawicy.
• Ogrzewanie: Alkohol praktycznie wyłącza mechanizm kontrolny utrzymujący temperaturę ciała. Dlatego należy zapewnić osobie nieprzytomnej ciepło (np. okrywając ją kocem).
• Wezwanie pogotowia: Zawiadom pogotowie ratunkowe i zostań z nieprzytomną, pijaną osobą do czasu jego przybycia.
• W razie potrzeby przeprowadzenia reanimacji: Do czasu przybycia ratowników należy regularnie sprawdzać, czy nieprzytomna osoba nadal oddycha. W przypadku zatrzymania oddechu należy natychmiast rozpocząć resuscytację!

Jeśli pijani ludzie zachowują się agresywnie lub w sposób zagrażający samemu sobie, należy bez wahania wezwać policję!

Przyczyny i czynniki ryzyka

Stopień zatrucia alkoholem nie zawsze koreluje z ilością spożytego alkoholu. Dzieje się tak dlatego, że nasilenie objawów zatrucia alkoholowego, jak również czas ich trwania, zależą z jednej strony od stanu fizycznego danej osoby w momencie spożycia alkoholu (spożycie płynów i pokarmów w godzinach poprzedzających picie alkoholu, odpoczynek, choroby podstawowe itp.). Z drugiej strony pewną rolę odgrywa budowa ciała danej osoby (np. bardzo wysoka, wysportowana, szczupła), jej wiek i przyzwyczajenie do spożywania alkoholu.

Na przykład osoby, które często spożywają alkohol, zwykle wykazują mniej objawów niż osoby, które prawie nie piją alkoholu lub piją go rzadko. Osoby o niskiej masie ciała (np. dzieci i młodzież) są bardziej podatne na zatrucie alkoholem. Osoby z uszkodzeniem mózgu (np. w wyniku choroby) mają również zwiększone ryzyko zatrucia alkoholem po wypiciu nawet bardzo małych ilości alkoholu.

Co dzieje się w organizmie?

Alkohol znajdujący się we krwi jest rozkładany przez wątrobę. Jednak możliwości jego degradacji są ograniczone. Po ich przekroczeniu we krwi gromadzi się etanol, oleje fuzlowe, ale także toksyczne produkty rozpadu alkoholu. Etanol zmienia strukturę komórek nerwowych w taki sposób, że nie funkcjonują one prawidłowo lub ulegają zniszczeniu. Prowadzi to do typowych objawów pijaństwa, aż do zatrucia alkoholowego.

Niebezpieczeństwa związane z alkoholem wysokoprocentowym i piciem w nadmiernych ilościach

Zatrucie alkoholem może wystąpić szczególnie łatwo, gdy ktoś pije napoje wysokoprocentowe (takie jak wódka). Nawet stosunkowo niewiele kieliszków wódki zawiera duże ilości alkoholu etylowego. Dla porównania: butelka wódki (750 ml) zawiera tyle czystego alkoholu, co aż sześć litrów piwa.

Niebezpieczne jest również picie w nadmiernych ilościach, czyli spożywanie dużych ilości alkoholu w krótkim okresie czasu. Zwłaszcza jednorazowe spożywanie alkoholu wysokoprocentowego może szybko doprowadzić do zatrucia alkoholowego. Wątroba musi wtedy poradzić sobie z dużą dawką alkoholu za jednym razem. W takim wypadku pierwsze, lekkie objawy zatrucia alkoholowego zwykle nie występują. Zamiast tego występuje nagłe ciężkie odurzenie alkoholowe.

Badanie i diagnoza zatrucia alkoholowego

Najpierw lekarz stara się w krótkiej rozmowie uzyskać ważne informacje ogólne (anamneza). Jeżeli nie jest już możliwa normalna rozmowa z osobą pijaną, lekarz zwraca się w tym celu do innych obecnych osób (krewnych, przyjaciół itp.).

Następnie przeprowadzane jest badanie fizykalne. Dzięki temu lekarz może ocenić stopień upojenia alkoholowego.

Następnie mierzy poziom cukru we krwi osoby pijanej. Szczególnie u osób chorych na cukrzycę, u których poziom cukru we krwi jest zbyt niski, mogą wystąpić objawy podobne do zatrucia alkoholem.

Wartości krwi i badania na obecność narkotyków

W szpitalu lekarze mierzą również stężenie alkoholu we krwi pijanego. Szczególnie w przypadku przewlekłych alkoholików muszą oni określić również inne wartości krwi, ponieważ współistniejące choroby mogą prowadzić do powikłań.

Ponieważ osoba odurzona mogła świadomie lub nieświadomie zażywać inne leki, lekarz przeprowadza również badanie na obecność narkotyków. Dla leczenia ważne jest, aby wiedzieć, czy inne substancje spowodowały zatrucie lub nasiliły objawy.

Co lekarz musi również wziąć pod uwagę: W niektórych przypadkach objawy zespołu odstawienia alkoholu przypominają objawy upojenia alkoholowego.

Leczenie przez lekarza

W przypadku upojenia alkoholowego lekarz stara się łagodzić objawy i zapobiegać powikłaniom. Ponadto pacjent nie może mieć możliwości narażenia się na niebezpieczeństwo. W indywidualnych przypadkach leczenie jest uzależnione od rodzaju i stopnia nasilenia objawów upojenia alkoholowego.

Najpierw choremu podawane są dożylnie płyny. Zazwyczaj pozwala się pijanemu na „odespanie” pod obserwacją – z ciągłym monitorowaniem pracy serca, saturacji, ciśnienia i poziomu cukru we krwi. Ciężkie zatrucie alkoholem wymaga monitorowania na oddziale intensywnej opieki medycznej. W przypadku grożącej niewydolności nerek zwykle konieczna jest dializa, a w przypadku zatrzymania oddechu, podłączenie do respiratora.

Jeśli pijany jest bardzo pobudzony lub agresywny, lekarz zwykle podaje mu leki uspokajające. W wyjątkowych przypadkach chorzy są, dla własnej ochrony, krępowani.

Zatrucie toksycznymi alkoholami, takimi jak metanol lub izopropanol, musi być zazwyczaj leczone przez lekarza za pomocą odpowiednich leków.

Konsekwencje zatrucia alkoholowego

Z reguły łagodne zatrucie alkoholem leczy się samo, bez żadnych następstw. Jednak powtarzające się lub ciężkie zatrucia alkoholem mogą prowadzić do uszkodzeń mózgu, wątroby i nerek. W szczególnie ciężkich przypadkach zatrucie alkoholem jest śmiertelne.

UWAGA: Kobiety w ciąży powinny bezwzględnie unikać alkoholu (nawet w niewielkich ilościach), ponieważ może on głęboko zaburzyć rozwój dziecka

Pytania i odpowiedzi

Jak długo trwa zatrucie alkoholem?

Cierpienie zaczyna się około sześć do ośmiu godzin po wypiciu alkoholu i może trwać do 24 godzin.

Dlaczego wymiotujemy po wypiciu zbyt dużej ilości alkoholu?

Wyjaśnienie jest dość proste: kiedy pije się alkohol, organizm wytwarza więcej kwasu żołądkowego, a trawienie ulega spowolnieniu. Może to prowadzić do bólów brzucha, a w przypadku niektórych osób do wymiotów.

Czy szybciej wytrzeźwieję, jeśli zwymiotuję?

Nie. Po wymiotach, kiedy twój żołądek opróżni się ze swojej zawartości, możesz poczuć się trochę lepiej. Jednak zanim do tego dojdzie alkohol już dawno znajduje się we krwi. 

Jak szybko alkohol zaczyna działać po jego wypiciu?

Alkohol jest wchłaniany głównie przez przewód pokarmowy. W ciągu 3 do 5 minut alkohol dociera przez krwiobieg do mózgu, gdzie zaczyna działać. Po około 30 do 60 minutach substancja jest już całkowicie rozprowadzona w organizmie poprzez krwiobieg.

Jaka ilość alkoholu jest szkodliwa?

Jeśli pijesz średnio nie więcej niż 10 gramów alkoholu dziennie, to raczej nie szkodzisz swojemu zdrowiu. Już przy 10 do 20 gramach alkoholu dziennie wzrasta nieco ryzyko chorób i wypadków. Każdy, kto wypija znacznie więcej niż 20 gramów dziennie, wyrządza znaczną szkodę swojemu zdrowiu.

Jakie są skutki wieloletniego spożywania alkoholu?

Ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów (takich jak rak jamy ustnej, gardła, przełyku lub piersi) jest zwiększone przy długotrwałym, nadmiernym spożywaniu alkoholu. Ponadto mogą wystąpić zaburzenia potencji, jak również zaburzenia w tworzeniu krwi lub anemia. Z biegiem lat wysokie spożycie alkoholu upośledza pracę mózgu

Dlaczego po alkoholu boli mnie głowa?

Organizm na kacu potrzebuje więcej płynów i minerałów do rozkładu alkoholu, niż sam wchłonął. Brakująca woda jest pobierana z narządów – w tym z mózgu. Skutki odczuwalne są już następnego dnia w postaci bólów głowy, nudności i zawrotów głowy.

Co jeść po wypiciu alkoholu?

Słone i kwaśne potrawy są szczególnie popularne jako sposób na wyleczenie kaca. Słone paluszki i precelki, kiszone ogórki lub sałatka śledziowa są również kulinarną klasyką poranka po imprezie. Kawa – najlepiej czarne espresso – jest również skutecznym środkiem na kaca, ponieważ kofeina pobudza krążenie.

Jaka ilość alkoholu we krwi jest śmiertelna?

Normalnie stężenie alkoholu we krwi na poziomie 3,5 promila zagraża już życiu. Przy poziomie pięciu, a nawet sześciu promili większość ludzi rzadko przeżywa zatrucie alkoholem.

Jak długo trwa zanim organizm całkowicie pozbędzie się alkoholu?

U przeciętnego człowieka alkohol zawarty w dwóch butelkach piwa (0,33 litra każda) rozkłada się w ciągu około 3,5 godziny. Zawartość alkoholu we krwi spada średnio o 0,15 promila w ciągu jednej godziny u mężczyzn i o 0,13 promila u kobiet.

Jak długo wątroba musi się regenerować po spożywaniu alkoholu?

W ciągu dwóch miesięcy absolutna abstynencja może nawet odwrócić już wykrywalne uszkodzenia wątroby takie jak zapalenie związane z alkoholem lub stłuszczenie wątroby.

Czy kac może trwać 2 dni?

Ilość alkoholu, która wywołuje kaca, jest różna u różnych osób, a czasem zależy od dnia. Naukowcy zakładają, że kac może upośledzać wydajność człowieka nawet przez trzy dni.

Źródła

• Jeffrey A. Kraut, Ira Kurtz: ToxicAlcoholIngestions: Clinical Features, Diagnosis, and Management. In: Clin J Am SocNephrol. Nr. 3.
• Jeffrey A. Kraut, Michael E. Mullins: ToxicAlcohols. In: New England Journal of Medicine. Band 378, Nr. 3.
• E.J. Neafsey, M.A. Collins, Moderatealcoholconsumption and cognitiverisk, „NeuropsychiatrDisTreat”, 7.

Przeczytaj także o:

Ból wątroby

Ból po prawej stronie brzucha – co może oznaczać?

Wymioty