Zespół cieśni nadgarstka
Wielu ludziom od czasu do czasu drętwieją i mrowieją dłonie na chwilę. Jest to nieprzyjemne, ale zwykle szybko mija. Osoby cierpiące na zespół cieśni nadgarstka mają podobne dolegliwości – tyle że one wciąż powracają i często towarzyszy im dotkliwy ból.
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zespołu cieśni nadgarstka?
Jeśli zespół cieśni nadgarstka nie jest leczony, trwałemu uszkodzeniu mogą ulec włókna nerwowe. W wyniku tego dojść może do paraliżu mięśni ręki i zaniku mięśni grzbietu kciuka. Dlatego ważne jest, aby szybko skontaktować się z lekarzem. Videokonsultacja z chirurgiem TELEMEDI pozwoli postawić dokładną diagnozę i opracować plan dalszego leczenia.
Podstawowe informacje
- Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) oznacza uszkodzenie nerwu pośrodkowego spowodowane zwiększonym ciśnieniem w kanale nadgarstka.
- Choroba początkowo objawia się mrowieniem w dłoni, a w zaawansowanych stadiach prowadzi do usztywnienia palców.
- W większości przypadków przyczyną zespołu cieśni nadgarstka jest predyspozycja, która jest uruchamiana przez dodatkowe obciążenie ręki.
- Chirurgia może być skuteczną metodą eliminacji objawów zespołu cieśni nadgarstka.
Definicja zespołu cieśni nadgarstka
Kanał nadgarstka (łac. canaliscarpi) jest anatomicznym przewężeniem, przez które przechodzi nerw pośrodkowy wraz ze ścięgnami zginaczy palców.
W zespole cieśni nadgarstka dochodzi do ucisku naczyń zaopatrujących nerw pośrodkowy w krew. W rezultacie nie dociera do nich wystarczająca ilość tlenu i składników odżywczych.
Dodatkowo dochodzi do ucisku nerwu pośrodkowego. Jego funkcja czucia i kontroli kciuka, palca wskazującego i środkowego jest w ten sposób ograniczona.
Objawy zespołu cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka zazwyczaj zaczyna się od uczucia mrowienia w obrębie kłębu dłoni, kciuka i palca wskazującego. Objaw ten, potocznie zwany „zasypianiem”, w początkowym stadium szybko ustępuje pod wpływem potrząsania, pocierania i poruszania rękami.
W miarę postępów choroby dołączają się inne objawy:
- elektryzujący ból wzdłuż nerwu pośrodkowego aż do opuszków palców,
- nocne drętwienie dłoni,
- spontaniczny ból bez wysiłku fizycznego,
- deficyty motoryczne i sensoryczne,
- pogorszenie czucia dotyku,
- ograniczona ruchomość kciuka, palca wskazującego i środkowego aż do sztywności,
- zanik mięśni w kciuku.
WAŻNE: Wizyta u lekarza jest zalecana już w przypadku niegroźnych, ale powracających objawów. Szanse na powodzenie terapii wzrastają tym bardziej, im wcześniej rozpocznie się leczenie zespołu cieśni nadgarstka.
Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka rozwija się głównie w przypadku występowania predyspozycji genetycznych. Już i tak ograniczona przestrzeń w kanale nadgarstka ulega dodatkowemu zawężeniu. Zwiększa to nacisk na nerw pośrodkowy, ścięgna i naczynia.
Choroba ta jest często wywoływana przez następujące czynniki ryzyka:
| Konsekwencje spowodowane nadmiernym obciążeniem | Zatrzymanie wody | Choroby przewlekłe |
|---|---|---|
|
|
|
WAŻNE: Pierwsze objawy często pojawiają się w nocy. Dzieje się tak, ponieważ wiele osób zgina nadgarstki podczas snu. Ogranicza to przepływ krwi. Z tego samego powodu ręce mrowią podczas jazdy na rowerze, korzystania z telefonu lub wykonywania prac manualnych.
Diagnoza zespołu cieśni nadgarstka
W diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka początkowo stosuje się proste testy czynnościowe nerwu pośrodkowego. W dalszych badaniach analizowany jest zakres choroby i poszukiwanie możliwych przyczyn.
Stosowane są przede wszystkim następujące procedury:
| Metoda | Realizacja | Analiza wyników |
|---|---|---|
| Badanie objawu Hoffmanna-Tinela | Test opukiwania nerwu pośrodkowego | W zespole cieśni nadgarstka: bolesne odczucia promieniujące do kciuka i palca wskazującego. |
| Test Phalena | Silne zginanie nadgarstka w kierunku wewnętrznej strony ramienia (dłużej niż jedną minutę) | W zespole cieśni nadgarstka: ból i drętwienie ręki |
| Test objawu butelki Luthy’ego | Chwytanie butelki w jej najgrubszym miejscu | Oszacowanie zdolności i stopnia wysiłku podczas rozciągania kciuka |
| Badanie elektrofizjologiczne | Pomiar prędkości przewodzenia nerwowego nerwu pośrodkowego za pomocą impulsów elektrycznych. | Czas potrzebny do przekazania bodźca dostarcza informacji o stopniu uszkodzenia nerwu |
| Badanie rentgenowskie | Fluoroskopia nadgarstka z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego | Wykrywanie zwyrodnień stawów lub urazów |
| Badanie ultrasonograficzne | Wizualizacja tkanek w dłoni za pomocą fal ultradźwiękowych | Wykrywanie stanów zapalnych (np. pochewek ścięgien) |
| Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) | Obrazowanie tkanek miękkich ręki za pomocą silnego pola magnetycznego i fal radiowych | Wyjaśnienia w przypadku podejrzenia nowotworu |
| Elektromiografia (EMG) | Wprowadzanie elektrod igłowych do skóry dłoni w celu pomiaru aktywności nerwów i mięśni | Różnicowanie między uszkodzeniem nerwów i mięśni |
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka zależy od stopnia i zaawansowania choroby.
- Redukcja nacisku na dłoń może złagodzić ostry ból.
- Ułożenie ręki na szynie unieruchamia nadgarstek w ciągu nocy.
- W wyjątkowych przypadkach w celu złagodzenia bólu stosuje się również leki przeciwzapalne takie jak kortyzon.
- W zaawansowanych stadiach konieczna jest operacja chirurgiczna.
Operacja chirurgiczna
Zabieg chirurgiczny polega na przecięciu więzadła nadgarstka nad kanałem nadgarstka. W ten sposób kanał poszerza się, a nerw pośrodkowy zyskuje więcej miejsca. Zabieg taki jest zazwyczaj wykonywany w warunkach ambulatoryjnych w trybie otwartym lub endoskopowym. Wystarczające jest znieczulenie miejscowe pacjenta.
Pytania i odpowiedzi
Który lekarz diagnozuje i leczy zespół cieśni nadgarstka?
- Neurolodzy są pierwszym ogniwem w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka. Badają oni funkcję nerwu pośrodkowego i analizują przyczyny uszkodzenia nerwu i towarzyszących mu objawów.
- Chirurdzy ortopedzi zajmują się głównie leczeniem operacyjnym zespołu cieśni nadgarstka. Chirurdzy ręki, którzy specjalizują się w tym schorzeniu, są pierwszym wyborem.
- Lekarze rodzinni mogą prowadzić leczenie uzupełniające. Jeśli problem nie ustępuje, można skontaktować się ze specjalistą.
Co się stanie, jeśli leczenie zespołu cieśni nadgarstka zostanie opóźnione?
Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż osiem tygodni, należy skonsultować się z lekarzem specjalistą.
- Jeśli leczenie zespołu cieśni nadgarstka jest opóźnione, uszkodzenie nerwu będzie postępować.
- Szanse na wyleczenie maleją, a ryzyko wystąpienia dodatkowego stanu zapalnego w nadgarstku wzrasta.
- W najgorszym przypadku nieleczony nerw pośrodkowy obumrze, a ręka zostanie trwale sparaliżowana.
Jakie są szanse na udaną operację?
Jeśli diagnoza jest trafna, sukces operacji zespołu cieśni nadgarstka jest wysoki: około 90 procent pacjentów zgłasza poważne złagodzenie bólu, a około 75 procent zgłasza całkowite ustąpienie objawów. Szanse powodzenia operacji maleją jednak wraz z rozwojem choroby.
Na ogół po operacji zaburzenia czucia w ręce ustępują po około dwóch do sześciu miesięcy.
Źródła
- S.D. Waldman: Atlas zespołów bólowych. Wrocław: ElsevierUrban&Partner, 2009.
- D.E. Brown, R.D. Neumann: Sekrety ortopedii. Wrocław: Urban&Partner, 2006.
- Olgierd Narkiewicz, Janusz Moryś: Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna: podręcznik dla studentów i lekarzy. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003.