Żylaki

Niebieskie, grube żyły, które oplatają nogi. Żylaki to nie tylko problem kosmetyczny, mogą być również przyczyną poważnych chorób.

Jak TELEMEDI może Ci pomóc w przypadku żylaków?

Jeśli wystąpi nietypowy ból lub obrzęk nogi, należy natychmiast zasięgnąć porady lekarza. Jeśli doświadczasz nagłej duszności i bólu w klatce piersiowej, możesz podejrzewać zakrzepicę żył kończyn dolnych lub zatorowość płucną! Najszybszą i najbardziej wygodną formą kontaktu z lekarzem jest videokonsultacja ze specjalistą TELEMEDI, który w rozmowie z pacjentem podejmie decyzję dotyczącą sposobu dalszego postępowania, w razie konieczności wystawi receptę i zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Żylaki to widoczne na powierzchni skóry, guzowate poszerzone żyły.
• Przyczyny żylaków to osłabienie tkanki łącznej, słaba wydolność zastawek żylnych, zbyt długie stanie lub siedzenie, zakrzepica.
• Żylaki mogą występować w różnym stopniu nasilenia na całej powierzchni ciała.
• Typowymi objawami żylaków są obrzęki, uczucie napięcia i ciężkości.
• Istnieją różne formy terapii od leczenia okładami i maściami do skleroterapii i całkowitego usuwania żylaków.

Co to są żylaki?

Żylaki są rozszerzenia żył na powierzchni skóry. Szczególnie często występują one w obrębie nóg. Przyczyną jest osłabienie żył. Zazwyczaj pojawiają się w postaci niegroźnych, niebieskawych zgrubień pod skórą. Kobiety cierpią z powodu żylaków częściej niż mężczyźni. Tylko w zaawansowanych stadiach żylaki powodują objawy takie jak zatrzymanie wody w tkankach (obrzęk) i owrzodzenia skóry.

Skąd się biorą żylaki?

Żylaki pierwotne: U ponad 50% osób dotkniętych tą chorobą nie istnieje żadna możliwa do zidentyfikowania przyczyna powstawania żylaków. 

Żylaki rozwijają się, gdy krew zatrzymuje się w żyłach. Zadaniem żył jest transport krwi z dołu do góry, z powrotem do serca, przeciwdziałając sile grawitacji. Praca ta jest wykonywana przez mięśnie otaczające żyły wraz z elastyczną ścianą naczyniową żył. Dodatkowo tak zwane zastawki żylne w naczyniach zapewniają, że krew nie spływa z powrotem w dół.

Żylaki są powszechnym schorzeniem: Jedna na pięć dorosłych osób ma przynajmniej niewielkie zmiany w żyłach powierzchownych. Kobiety są dotknięte chorobą trzy razy częściej niż mężczyźni.

Czynnikami ryzyka są:

• Wrodzone osłabienie zastawek żylnych
• Słaba tkanka łączna
• Ciąża
• Nadwaga
• Długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej

Żylaki wtórne są spowodowane przez:

• Zakrzepicę
• Zmniejszoną aktywność zastawek żylnych
• Niewydolność serca

Gdzie mogą występować żylaki?

Najczęściej żylaki występują w kończynach dolnych. Zasadniczo jednak mogą one występować na całym ciele. W obszarze twarzy są one nazywane pajączkami ze względu na ich liczne rozgałęzienia. Nie stanowią one jednak zagrożenia dla zdrowia. 

Żylaki mogą się również pojawić na jądrach. Jeśli nie mają one konkretnej przyczyny, zwykle szybko zanikają.

Objawy żylaków

Niezależnie od tego, czy chodzi o żylaki pierwotne czy wtórne, wykazują one następujące objawy:

• Obrzęk nóg, zwykle kostek, nasilający się pod wieczór.
• Ucisk i ciężkość w łydkach, które często występują przy zbyt długim siedzeniu lub staniu. Znikają, kiedy położy się lub zacznie się poruszać.
• Objawy żylaków nasilają się u kobiet w ciąży.
• Wysoka temperatura może pogorszyć objawy żylaków i powodować swędzenie.
• Skóra często mieni się i twardnieje.
• Występują skurcze łydek.
• Może wystąpić retencja wody.

Objawy te mogą być jednak również oznakami innej choroby, dlatego aby je wykluczyć, zaleca się wizytę u lekarza.

Żylaki w ciąży

Ryzyko wystąpienia żylaków jest szczególnie wysokie w czasie ciąży: co trzecia kobieta w ciąży ma żylaki. W większości przypadków znikają one samoistnie po urodzeniu. Niemniej jednak ryzyko wystąpienia żylaków wzrasta wraz z liczbą ciąż.

Jak można leczyć żylaki?

Lekarz bada miejsca występowania żylaków za pomocą ultradźwięków. Drożność żył powierzchownych i głębszych można sprawdzić za pomocą tzw. duplex-sonografii. W zależności od przyczyn dolegliwości istnieją różne formy terapii:

Leczenie zachowawcze

• Bandaże i pończochy uciskowe
• Terapia treningowa
• Opaska z pastą cynkową
• Unikanie długotrwałego stania i siedzenia
• Naturalne środki lecznicze, takie jak wyciąg z kasztanowca lub z liści czerwonej winorośli
• Maści z heparyną lub hirudyną

Inwazyjna terapia niechirurgiczna

• Skleroterapia żylaków
• Zabiegi termiczne (laseroterapia lub terapia falami radiowymi)

Leczenie chirurgiczne

• Częściowe lub całkowite usunięcie żylaków (minimalnie inwazyjne)

Żylaki: profilaktyka

Ponieważ predyspozycje genetyczne do powstawania żylaków utrzymują się przez całe życie, osoby nimi dotknięte powinny podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze. Dotyczy to również usuwania żylaków, co zapobiega ich ponownemu powstawaniu:

• Ćwicz regularnie i uprawiaj sport. Sporty wytrzymałościowe takie jak jazda na rowerze, bieganie czy pływanie są szczególnie korzystne dla wzmocnienia mięśni łydek i zapobiegania żylakom.
• Regularne naprzemienne prysznice i kąpiele brodzące również stymulują krążenie krwi i mogą przeciwdziałać żylakom.
• Stosuj zdrową dietę i dbaj o swoją wagę. Nadwaga może upośledzać przepływ krwi żylnej i sprzyjać powstawaniu żylaków.
• Częściej podnoś nogi do góry. Krew nie musi pokonywać siły grawitacji, co zmniejsza uczucie „ciężkich nóg”.
• Unikaj wysokich temperatur i długotrwałego stania lub siedzenia, ponieważ oba te czynniki sprzyjają zastojom krwi i powstawaniu żylaków.
• Środki te nie są w stanie usunąć żylaków, ale mogą zapobiec ich ponownemu powstawaniu.

Źródła

• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia Człowieka. T. III. Warszawa: PZWL, 1993.
• Albert, consultants Daniel (2012). Dorland’sillustratedmedicaldictionary (32nd ed.). Philadelphia, PA: Saunders/Elsevier.
• Kienle, Alwin; Lilge, Lothar; Vitkin, I. Alex; Patterson, Michael S.; Wilson, Brian C.; Hibst, Raimund; Steiner, Rudolf (1 March 1996). „Why do veinsappearblue? A newlook at an oldquestion”. Applied Optics. 35.