E-recepta, wprowadzona w Polsce od 1 stycznia 2020 roku, to nowoczesna metoda przepisywania leków pacjentom. Posiada wszystkie cechy tradycyjnej recepty w formie papierowej, jednak jest wystawiana elektronicznie. Dzięki temu, pacjenci mogą korzystać z dedykowanego konta internetowego, w którym gromadzone są nie tylko recepty, ale także skierowania oraz zwolnienia lekarskie. Realizacja recept online jest możliwa w każdej aptece w Polsce. Każda elektroniczna recepta jest wyposażona w unikalny, czterocyfrowy numer PIN, który należy podać w dowolnej aptece wraz z numerem PESEL pacjenta.

To rozwiązanie jest wyjątkowo wygodne zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów. Proces wystawiania recept online jest znacznie mniej czasochłonny, co skraca czas konsultacji lekarskiej lub pozwala lekarzom przeznaczyć więcej czasu na opiekę nad pacjentem. Dodatkowo, ułatwia życie pacjentom i farmaceutom, eliminując ryzyko utraty recepty i zapewniając czytelność (co bywa problemem w przypadku tradycyjnych recept), a także eliminując błędy dotyczące dawek leków. Dzięki temu pacjenci nie muszą już wracać do gabinetu lekarskiego w celu korekty recepty.

Recepta online może być wystawiana podczas wizyty w gabinecie lekarskim, teleporady lub konsultacji online, co oznacza, że można ją uzyskać bez konieczności opuszczania własnego domu. W niektórych przypadkach np. regularnie stosowanych leków, receptę można nawet zdobyć bez bezpośredniego kontaktu z lekarzem. W wielu przychodniach wystarczy skontaktować się telefonicznie z rejestracją lub wypełnić specjalny formularz w celu zgłoszenia zapotrzebowania na receptę. Po pewnym czasie, zależnym od dostępności lekarza, recepta zostaje udostępniona na koncie internetowym pacjenta, a kod do jej odbioru jest przesyłany za pomocą wiadomości SMS.

Pacjent wypełnia szczegółową ankietę o stanie swojego zdrowia. Ważne jest, aby dokładnie informować lekarza o wszystkich lekach, które się przyjmuje na stałe, ponieważ wiele substancji może wchodzić w interakcje między sobą, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Lekarz, po podjęciu decyzji w sprawie odpowiedniego leku, może wystawić receptę online i przekazuje pacjentowi kod do jej odbioru. Jeśli pacjent posiada Internetowe Konto Pacjenta (IKP), automatycznie otrzymuje wiadomość SMS lub e-mail z kodem recepty.

Dzięki cyfryzacji służby zdrowia, pacjent może uzyskać receptę online przez siedem dni w tygodniu, bez konieczności opuszczania własnego domu. Nawet jeśli jego lekarz prowadzący aktualnie nie przyjmuje, zawsze istnieje możliwość skorzystania z konsultacji online u innego dostępnego lekarza na terenie całej Polski. W niektórych przypadkach konsultacje lekarskie online odbywają się za pośrednictwem wideorozmowy lub teleporady, podczas gdy inne wymagają jedynie wypełnienia formularza medycznego i dokonania opłaty. W takich przypadkach recepta zostaje wystawiona po pozytywnej weryfikacji kwestionariusza. Ważne jest jednak, aby wiedzieć, że lekarz może poprosić pacjenta o dostarczenie dokumentacji medycznej w celu zweryfikowania potrzeby wystawienia recepty. Ogólnie rzecz biorąc, uzyskanie e-recepty jest stosunkowo proste, zwłaszcza w przypadku chorób przewlekłych lub antykoncepcji.

Na e-recepcie znajduje się kod kreskowy, czterocyfrowy kod dostępu, data wystawienia, a także imię i nazwisko pacjenta. Następnie, znajdziemy dane wystawcy recepty, obejmujące jego imię i nazwisko oraz numer PWZ (Prawo wykonywania zawodu). W kolejnej części recepty podane są informacje dotyczące leku, w tym jego nazwa, stężenie w jednorazowej dawce, ewentualne oznaczenie refundacji oraz ilość opakowań leku.

Polacy przebywający za granicą, którzy posiadają e-receptę wystawioną przez polskiego lekarza, mogą zrealizować ją w niektórych krajach europejskich. Podobnie, cudzoziemcy posiadający recepty z własnych krajów mogą zrealizować je w Polsce. Na chwilę obecną, Polska ma zawarte porozumienia w tej sprawie z Chorwacją, Portugalią, Grecją, Hiszpanią (na razie dotyczy aptek z Madrytu, Wysp Kanaryjskich, Kraju Basków, Katalonii, Estremadury, Aragonii, Kastylii i León, Andaluzji, Wspólnoty Walencji oraz Kantabrii). Trwają jednak prace nad poszerzeniem listy państw współpracujących.

Receptę online można realizować częściowo, ale pełna realizacja powinna nastąpić przed upływem terminu ważności recepty. Dany lek może być nabywany w pojedynczych opakowaniach, ale jedynie w tej samej aptece, korzystając z tego samego kodu dostępu. W przypadku, gdy na jednej recepcie znajduje się kilka różnych leków, istnieje możliwość wykupienia ich w różnych aptekach.

E-recepty posiadają taką samą ważność, jak tradycyjne, papierowe recepty. Standardowo są ważne przez 30 dni od daty wystawienia, choć lekarz może opcjonalnie zaznaczyć ważność recepty na okres roku, co jest szczególnie przydatne w przypadku chorób przewlekłych. Istnieją jednak wyjątki, takie jak leki narkotyczne i substancje psychotropowe, na które recepta jest ważna maksymalnie przez 90 dni.

Jeśli chodzi o leki wytwarzane specjalnie dla danego pacjenta, na przykład szczepionki do odczulań, recepty zachowują ważność przez 120 dni od daty wystawienia.

W przypadku antybiotyków, recepta jest ważna jedynie przez 7 dni, więc istotne jest, aby jak najszybciej wykupić przepisane leki.

Istnieją różne sytuacje, w których lekarz online może zdecydować się nie wystawić e-recepty. Najczęściej takie przypadki mają miejsce podczas konsultacji medycznych przeprowadzanych jedynie poprzez formularz, kiedy występuje brak możliwości dokładnego badania lub rozmowy z pacjentem. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na nieudzielenie recepty online, chyba że istnieją wyraźne medyczne wskazania odnotowane w dokumentacji pacjenta.

Ponadto, lekarz może odmówić wystawienia e-recepty online, gdy pacjent nalega na konkretny lek, a doktor zauważa, że istnieją przeciwwskazania zdrowotne do jego stosowania.

Wykorzystując Internetowe Konto Pacjenta, możemy zcentralizować wszystkie nasze e-recepty i skierowania w jednym miejscu. Jest to korzystne, gdyż warto zainstalować aplikację „moje IKP”, która informuje nas o nowych e-receptach online i udostępnia odpowiednie kody dostępu. Dzięki tej aplikacji jesteśmy w stanie przeglądać nawet zrealizowane już recepty, sprawdzić dawkowanie leków, a także dowiedzieć się, ile opakowań zostało przepisanych.

Aplikacja „moje IKP” pozwala także na kontrolę ważności skierowań do specjalistów i badań diagnostycznych. Co ważne, można ją również powiązać z kontami swoich dzieci, co stanowi znaczną ulgę dla rodziców.