Dyskopatia – przyczyny, objawy, leczenie

Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa krążka międzykręgowego, zwanego dyskiem. Powoduje ona dolegliwości bólowe w odcinku szyjnym kręgosłupa (dyskopatia szyjna) lub lędźwiowym (dyskopatia lędźwiowa), a także drętwienia i mrowienia kończyn, wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych, a nawet niedowłady nerwów kończyny dolnej.

Co to jest dyskopatia?

Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa krążka międzykręgowego będącego elastycznym elementem oddzielającym poszczególne kręgi kręgosłupa. Krążek międzykręgowy, czyli dysk, składa się z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym. To dzięki dyskom możesz zginać, prostować oraz wykonywać ruchy boczne i obrotowe kręgosłupa, a jednocześnie amortyzować wstrząsy i zabezpieczać przed ocieraniem się kręgów o siebie.

Przepuklina jądra miażdżystego

Jednak im jesteśmy starsi, tym elastyczność krążków międzykręgowych obniża się – może to powodować uszkodzenia, których konsekwencją jest przemieszczanie się całości lub części jądra miażdżystego. Powoduje to schorzenie, którego efektem jest przepuklina jądra miażdżystego (przepuklina kręgosłupa). Najczęściej uszkodzone zostają dyski w odcinku szyjnym i lędźwiowym, ponieważ są one elementami najbardziej ruchomymi, a przez co szczególnie narażonymi na duże przeciążenia.

Przyczyny dyskopatii

Obecnie dyskopatia należy do najczęściej występujących schorzeń kręgosłupa. Mimo że może mieć uwarunkowania genetyczne, to lekarze zwracają uwagę, że zazwyczaj jest ona związana z nieprawidłowym obciążeniem kręgosłupa. Do głównych przyczyn dyskopatii należą:

• wyczerpująca praca fizyczna związana z podnoszeniem i przenoszeniem ciężkich przedmiotów,
• nieprawidłowa technika podnoszenia i dźwigania,
• siedzący tryb życia,
• wady postawy,
• zbyt intensywna aktywność fizyczna bez odpowiedniej rozgrzewki,
• kontuzje lub urazy kręgosłupa,
• zaawansowany wiek.

Dyskopatia często jest konsekwencją niewłaściwego trybu życia. Powoduje ją codzienne funkcjonowanie i wielogodzinna praca przy komputerze niepołączona z przerwami oraz ćwiczeniami rozciągającymi mięśnie. Jest to więc schorzenie wielu pracowników umysłowych, ale także zawodowych kierowców. Dyskopatii sprzyjają również niewielka aktywność fizyczna, nadwaga i otyłość oraz brak dbałości o prawidłową postawę. Przyczyny dyskopatii można także upatrywać w przewlekłym stresie i pracy pod presją czasu, co powoduje nadmierne napięcie mięśni, a w efekcie ból pleców i kręgosłupa.

Objawy dyskopatii: dyskopatia lędźwiowa a dyskopatia szyjna

Najczęstszym objawem dyskopatii jest ból kręgosłupa, który odczuwamy jako ból pleców. Bardzo często do urazów dochodzi na odcinku lędźwiowym oraz lędźwiowo-krzyżowym (w obrębie 5 kręgu lędźwiowego), z uwagi na największe obciążenia podczas wykonywania różnych czynności.

Dyskopatia lędźwiowa objawia się silnym bólem, może wtedy także dojść do zaburzeń zwieraczy pęcherza moczowego i niedowładu stopy. Dyskopatia lędźwiowa powoduje także rwę kulszową. Do dyskopatii lędźwiowej dochodzi najczęściej u osób pracujących fizycznie, narażających odcinek lędźwiowy kręgosłupa na przeciążenia.

Dyskopatia szyjna to zwyrodnienie kręgów odcinka szyjnego, któremu towarzyszą dolegliwości bólowe w okolicy barku, łopatki czy dolnej części karku. Zwyczaj objawy dyskopatii są konsekwencją siedzenia w jednej pozycji przez wiele godzin (długotrwała praca przy komputerze, jest także zależna od siedzącego trybu życia), powoduje to silne napięcie mięśni wokół szyi. Jest również bezpośrednią przyczyną trudności z odchylaniem głowy w różnych kierunkach oraz bólu głowy. Z powodu dyskopatii dochodzi także do drętwienia rąk, zawrotów głowy i silnego zespołu bólowego kończyn. Co więcej, ten rodzaj dyskopatii może powodować zaburzenia równowagi i ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego. W zaawansowanych przypadkach dyskopatia może doprowadzić do wystąpienia niedowładu kończyn.

Dyskopatia: przyczyny, objawy to m.in. zaburzenia czucia

Dyskopatia piersiowa powoduje ból kręgosłupa promieniujący do klatki piersiowej i brzucha.

Istnieją także inne objawy, które mogą pojawić się przy dyskopatii, są to:

• zaburzenia czucia powierzchniowego – drętwienie kończyn i mrowienie dłoni;
• osłabienie siły mięśniowej;
• objawy neurologiczne – osłabienie mięśni stopy, a nawet paraliż kończyn dolnych i niedowład stopy.

Powodem dyskopatii są również zaburzenia zwieraczy pęcherza moczowego oraz odbytu. Niektórzy chorzy miewają także zaburzenia potencji i libido.

Objawy dyskopatii mogą narastać powoli, ale równie często występują nagle i gwałtownie, tak dzieje się w przypadku wypadnięcia jądra miażdżystego do kanału kręgowego i uciskania korzeni nerwowych.

Dyskopatia – leczenie

Zazwyczaj w przypadku dyskopatii wystarczy leczenie zachowawcze. Lekarz może przepisać leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, aby zminimalizować uczucie bólu, a także zalecić fizjoterapię i regularną aktywność fizyczną oraz stosowanie ćwiczeń rozciągających. Konieczne jest także wyeliminowanie czynników ryzyka oraz sport, nawet przy prawidłowej masie ciała. Sprawdzi się też masaż, który rozluźni mięśnie i zmniejszy bóle kręgosłupa. Coraz popularniejsze są także taśmy do kinesiotapingu, które założone przez specjalistę, mają na celu stabilizację kręgosłupa.

Gdy rezonans magnetyczny kręgosłupa wykaże cięższy przypadek dyskopatii, a tradycyjne metody leczenia nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, można zastosować zastrzyki nadtwardówkowe bezpośrednio w okolicę ucisku nerwu w kręgosłupie. Najcięższe przypadki dyskopatii kieruje się do leczenia operacyjnego, czego efektem może być wstawienie sztucznej protezy dysku.

Operację usunięcia krążka międzykręgowego, inaczej nazwana discektomią, można wykonać na kilka różnych sposobów. Czasami, gdy dochodzi do zmian zwyrodnieniowych w odcinku szyjnym kręgosłupa, lekarz zaleca wstawienie sztucznej protezy dysku. Gdy zwyrodnienia mają charakter wielopoziomowy, konieczne okazuje się wykonanie stabilizacji kręgosłupa specjalnymi płytkami z metalu.

U chorych, u których jeszcze nie pojawiła się przepuklina jądra miażdżystego, możliwe jest wykonanie przezskórnej nukleoplastyki termicznej lub laserowej. Zabieg polega na zmniejszeniu objętości krążka międzykręgowego, co jednocześnie zmniejsza jego ucisk na korzeń nerwowy. Przeciwwskazaniem do operacji są zaburzenia krzepnięcia krwi oraz objawy neurologiczne dyskopatii.

Profilaktyka dyskopatii

Choć dyskopatia może być uwarunkowana genetycznie, a dostępne metody nie zabezpieczą w pełni przed ryzykiem wystąpienia dolegliwości, to istnieje kilka sposobów, które mogą je zminimalizować. Ryzyko wystąpienia dyskopatii lub powrót dolegliwości bólowych zmniejszy się dzięki odpowiedniej profilaktyce. Profilaktyka dyskopatii polega na:

• regularnej aktywności fizycznej – wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie pleców, brzucha i przykręgosłupowych oraz ćwiczeń rozciągających;
• dbałości o prawidłową postawę ciała;
• utrzymywaniu właściwej masy ciała – nadmierna masa ciała powinna być zniwelowana;
• nie wykonywaniu gwałtownych ruchów;
• nie podnoszeniu ciężkich przedmiotów, a gdy to niemożliwe – zastosowaniu odpowiedniej techniki podnoszenia.

Trzeba też stosować odpowiednią dietę i uzupełniać ją w wapń, wodę, witaminy A, B, C, D, sole mineralne i kwasy tłuszczowe omega-3. Warto pamiętać, że najbardziej obciąża kręgosłup pozycja siedząca. Jeśli mamy pracę siedzącą, to konieczne jest robienie przerw w trakcie pracy, warto wtedy odejść od komputera, przejść się i zrobić kilka ćwiczeń rozciągających. Zalecane jest także wykorzystywanie specjalnie wyprofilowanego krzesła lub zamontowanie specjalnego wałka powodującego odpowiednie wyprofilowanie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. 

Przeczytaj także o:

Ból jąder