Jakie są objawy niedoboru hormonu wzrostu?

Hormon wzrostu (somatotropina, GH - growth hormone), odpowiada za regulację wzrostu i rozwoju organizmu. Jego niedobór może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i jakości życia zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Objawy niedoboru GH mogą być niespecyficzne i utrudniać rozpoznanie schorzenia, dlatego tak ważna jest świadomość jego istnienia. Wczesne rozpoznanie i leczenie niedoboru hormonu wzrostu może znacząco poprawić rokowania pacjentów i jakość ich życia.

Czym jest hormon wzrostu. Jak odbywa się wydzielanie hormonu wzrostu?

Hormon wzrostu jest hormonem peptydowym produkowanym przez komórki przysadki mózgowej (somatotropowe). Pełni istotne funkcje w regulacji wzrostu i rozwoju organizmu, wpływając na szereg procesów metabolicznych, m.in. wydzielanie hormonów płciowych, spalanie tkanki tłuszczowej, budowę masy mięśniowej i gospodarkę lipidową.

Wydzielanie hormonu wzrostu stymuluje przede wszystkim hormon uwalniający hormon wzrostu (GHRH), produkowany przez podwzgórze. Na poziom GH wpływają także inne czynniki, takie jak stres, sen, poziom glukozy we krwi i aktywność fizyczna. Do przyczyn niedoboru wzrostu należą m.in. guzy przysadki mózgowej, dlatego konieczna jest pogłębiona diagnostyka – nie tylko badanie hormonu wzrostu, ale również badanie obrazowe (TK lub MR głowy).

Niedobór hormonu wzrostu u dorosłych i dzieci – jak się objawia?

Niedobór hormonu wzrostu to naczej somatotropinowa niedoczynność przysadki.

Objawy niedoboru hormonu wzrostu różnią się w zależności od wieku, w którym do niego doszło.

Objawy niskiego stężenia hormonu wzrostu u dzieci:

• Niski wzrost jak na wiek – jest to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów związanych z niedoborem hormonu wzrostu. Tempo wzrastania dziecka jest znacznie wolniejsze niż u zdrowych rówieśników.
• Opóźnione dojrzewanie płciowe – przy niedoborze hormonu wzrostu dzieci mogą mieć opóźnione pojawienie się pierwszych objawów dojrzewania, takich jak owłosienie łonowe, powiększenie piersi u dziewcząt czy mutacja głosu u chłopców.
• Zaburzenia rozwoju fizycznego – oprócz niskiego wzrostu, u dzieci z niedoborem somatotropiny mogą występować inne zaburzenia rozwoju fizycznego, takie jak małe kości, słabe mięśnie, zmiana proporcji ciała i tłusta twarz.
• Zaburzenia poznawcze – w niektórych przypadkach niedobór GH może prowadzić do zaburzeń poznawczych, takich jak problemy z koncentracją uwagi, słaba pamięć i trudności w uczeniu się.

U dorosłych:

• Zmęczenie i osłabienie – osoby dorosłe z niedoborem hormonu wzrostu często odczuwają przewlekłe zmęczenie i osłabienie.
• Obniżenie nastroju – stany depresyjne, lękowe i wahania nastroju.
• Zwiększona ilość tkanki tłuszczowej – charakterystyczne dla dorosłych jest gromadzenie się tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicy brzucha.
• Zmniejszenie masy mięśniowej – osoby z niedoborem somatotropiny mogą mieć słabsze mięśnie i mniejszą siłę.
• Zaburzenia gęstości kości – zbyt niskie stężenie GH podnosi ryzyko osteoporozy i złamań kości.
• Zaburzenia funkcji poznawczych – mogą występować problemy z pamięcią, koncentracją uwagi i snem.

Warto wspomnieć, że u 12% dzieci, u których wystąpił ciężki niedobór hormonu wzrostu, objawy wracają również w dorosłości.

Leczenie niedoboru hormonu wzrostu powinno dotyczyć osób z rozpoznanym niedoborem hormonu wzrostu. Diagnozę poprzedza badanie poziomu hormonu wzrostu. Terapia polega na podawaniu zastrzyków z syntetycznym hormonem wzrostu. U dzieci leczenie hormonem wzrostu może pomóc w osiągnięciu prawidłowego wzrostu i rozwoju, a u dorosłych może złagodzić objawy niedoboru i poprawić ich ogólne samopoczucie. Nie należy przyjmować GH bez poprzednich badań – nadmiar hormonu wzrostu prowadzi do różnych zaburzeń.

Przeczytaj także o:

Jaką rolę pełnią hormony w metabolizmie?

Jak hormon wzrostu wpływa na rozwój i wzrost człowieka?

Jakie są przyczyny i skutki nadmiaru hormonu wzrostu