Co to jest HbA1c i dlaczego jest ważne dla diabetyków? Hemoglobina glikowana

Hemoglobina glikowana (HbA1c) to badanie krwi, które dostarcza cennych informacji o średnim poziomie glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Dla osób z cukrzycą, stężenie hemoglobiny glikowanej jest niezwykle ważnym parametrem, pomagającym w ocenie skuteczności leczenia i ryzyka powikłań.

Hemoglobina glikowana HbA1c – co to jest?

Hemoglobina glikowana, oznaczana skrótem HbA1c, to rodzaj hemoglobiny, która uległa glikacji. Proces ten polega na przyłączeniu cząsteczek glukozy do łańcuchów hemoglobiny. Hemoglobina glikowana stanowi od 4% do 6% całkowitej hemoglobiny we krwi.

Jak powstaje hemoglobina glikowana?

1. Glukoza we krwi krąży po całym organizmie i w naturalny sposób wiąże się z białkami, w tym z hemoglobiną.
2. Im wyższe jest stężenie glukozy we krwi, tym więcej cząsteczek glukozy wiąże się z hemoglobiną, prowadząc do wzrostu poziomu HbA1c.
3. Proces glikacji jest nieodwracalny. Cząsteczka HbA1c pozostaje związana z hemoglobiną przez cały okres życia krwinki czerwonej, czyli około 120 dni.

Hemoglobina glikowana HbA1c – znaczenie dla chorych na cukrzycę

Badanie hemoglobiny glikowanej odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Wykonuje się je w celu:

• monitorowania leczenia cukrzycy, a więc sprawdzenia, czy pacjent reaguje prawidłowo na zastosowaną terapię. Oznaczenie hemoglobiny glikowanej pozwala podjąć decyzję o rozpoczęciu leczenia insuliną lub o zmniejszaniu dawek;
• diagnostyka – ocena stężenia hemoglobiny glikowanej jest pomocna na samym początku diagnozy i stanowi jeden z etapów rozpoznania cukrzycy;
• poziom hemoglobiny glikowanej wykorzystywany jest w kontrolowaniu cukrzycy kobiet ciężarnych.

Regularnie oznaczając hemoglobinę glikowaną, lekarz może prawidłowo zareagować na wahania jej stężeń – dzięki temu zmniejsza się ryzyko rozwoju powikłań, takich jak np. neuropatia czy retinopatia cukrzycowa. U pacjentów na początku leczenia, ze słabo kontrolowaną cukrzycą i po wprowadzeniu modyfikacji leczenia, badanie wykonuje się raz na 3 miesiące. Badanie stężenia hemoglobiny glikowanej częściej niż co 3 miesiące jest nieuzasadnione. U osób ze stabilnym przebiegiem choroby wystarczy wykonać badanie raz w roku.

Badania hemoglobiny glikowanej HbA1c – najważniejsze informacje

Normy hemoglobiny glikowanej:

• Osoby zdrowe: 4-6% (28-42 mmol/mol)
• Cukrzyca typu 2: < 7% (53 mmol/mol)
• Cukrzyca typu 1: < 6,5% (48 mmol/mol)
• Kobiety w ciąży z cukrzycą: < 6% (42 mmol/mol) w II i III trymestrze

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne określa, że jednorazowa wartość hemoglobiny glikowanej ≥ 6,5% (≥ 48 mmol/mol) jest już podstawą do diagnozy cukrzycy. Ta norma hemoglobiny dotyczy również kobiet z cukrzycą przedciążową planujących ciążę. W II i III trymestrze ciąży norma powinna wynosić <6,0%.

Należy pamiętać, że normy te mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium i stosowanych metod badawczych.

W niektórych przypadkach pomiar hemoglobiny glikowanej jest niewskazany, ponieważ wynik nie będzie wiarygodny:

• niedokrwistość hemolityczna z niedoboru żelaza;
• stan po przetoczeniu krwi;
• zwiększone stężenie trójglcerydów;
• zwiększony poziom bilirubiny;
• niewydolność nerek leczona dializami.

Do badania stężenia hemoglobiny glikowanej konieczne jest pobranie krwi z żyły łokciowej. Pacjent na badanie zgłasza się na czczo, przy okazji można wykonać badanie stężenia glukozy we krwi. Wynik hemoglobiny glikowanej dostępny jest w ciągu 1-3 dni, zależnie od laboratorium.

Przeczytaj także o:

Jak HbA1c odzwierciedla kontrolę glikemii?

Jak skutecznie radzić sobie z bólem podbrzusza u kobiet? Leki rozkurczowe i domowe sposoby

Jakie są normy HbA1c i jak interpretować wyniki?