Czym różni się poz od aos: Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna

POZ to opieka podstawowa, AOS – specjalistyczna. Dowiedz się, kto udziela pomocy w ramach tych świadczeń, kiedy potrzebujesz skierowania i jak wybrać odpowiednią formę leczenia. Praktyczny przewodnik dla pacjentów.

Co to jest POZ (podstawowej opieki zdrowotnej)?

POZ, czyli podstawowa opieka zdrowotna, to pierwszy kontakt pacjenta z systemem ochrony zdrowia. POZ realizuje szeroki zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W jej ramach działają:

• lekarz rodzinny (internista lub pediatra),
• pielęgniarka POZ,
• położna POZ.

Świadczenia opieki zdrowotnej w POZ są dostępne na podstawie zgłoszenia osobistego, telefonicznego lub za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, takich jak telefon, e-mail czy platformy internetowe.

To do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza ubezpieczenia zdrowotnego zgłaszasz się z typowymi objawami, chorobą przewlekłą, po skierowanie, receptę czy szczepienie. Lekarz POZ ocenia Twój stan zdrowia, zleca podstawowe badania, prowadzi leczenie lub kieruje do specjalisty. Skierowanie do specjalisty może wystawić także inny lekarz udzielający świadczeń w ramach ubezpieczenia zdrowotnego.

Zakres usług POZ:

• konsultacje lekarskie w przychodni lub – w razie potrzeby – w domu pacjenta,
• leczenie typowych infekcji i chorób przewlekłych,
• wystawianie recept, skierowań i zwolnień lekarskich (L4),
• realizacja profilaktyki zdrowotnej (szczepienia, bilanse zdrowia),
• wykonywanie badań profilaktycznych (np. cytologia) w ramach profilaktyki zdrowotnej,
• promocję zachowań prozdrowotnych poprzez działania edukacyjne i wsparcie zdrowego stylu życia,
• monitorowanie stanu zdrowia pacjentów,
• zlecanie wyrobów medycznych przez lekarza POZ w ramach świadczeń opieki zdrowotnej.

Nie potrzebujesz skierowania, aby udać się do lekarza POZ – wystarczy być ubezpieczonym i złożonym deklaracją wyboru w wybranej placówce.

Co to jest AOS (ambulatoryjna opieka specjalistyczna)?

AOS to ambulatoryjna opieka specjalistyczna – czyli konsultacje i leczenie u lekarzy specjalistów z konkretnej dziedziny, takich jak:

• kardiolog,
• dermatolog,
• endokrynolog,
• ginekolog,
• neurolog,
• ortopeda itd.

W ramach AOS przeprowadza się bardziej szczegółową diagnostykę, leczenie skomplikowanych problemów zdrowotnych i kieruje na dalszą terapię (np. szpitalną lub rehabilitację).

Kiedy potrzebne jest skierowanie do poradni specjalistycznej?

Do większości poradni AOS potrzebne jest skierowanie od lekarza POZ lub innego uprawnionego specjalisty. Są jednak wyjątki, np. w przypadku:

• onkologa,
• psychiatry,
• ginekologa i położnika,
• wenerologa,
• dentysty.

---

Kiedy udać się do POZ, a kiedy do AOS w przypadku leczenia onkologicznego?

Wybierz POZ, jeśli:

• masz objawy typowej infekcji (np. przeziębienie, ból gardła),
• chcesz skontrolować leczenie nadciśnienia, cukrzycy itp.,
• potrzebujesz szczepienia, e-recepty lub zaświadczenia,
• chcesz uzyskać skierowanie do specjalisty.

Wybierz AOS, jeśli:

• Twój stan zdrowia wymaga oceny specjalisty,
• lekarz POZ podejrzewa chorobę wymagającą pogłębionej diagnostyki,
• musisz wykonać badania lub procedury dostępne tylko w poradni specjalistycznej (np. USG tarczycy, EKG wysiłkowe, biopsja).

---

Prawa i obowiązki pacjentów

Korzystając z ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, warto znać swoje prawa i obowiązki, aby sprawnie poruszać się w systemie ochrony zdrowia i mieć pewność, że otrzymasz prawidłowe leczenie w poradni specjalistycznej.

Różnice między POZ a AOS – podsumowanie

• POZ to opieka ogólna – bez skierowania, dostępna lokalnie, skupiona na leczeniu najczęstszych dolegliwości.
• AOS to opieka specjalistyczna – zwykle po skierowaniu, z dostępem do zaawansowanych badań i procedur.
• Lekarz POZ pełni funkcję koordynatora opieki – decyduje, kiedy potrzebna jest konsultacja u specjalisty.

---

Podsumowanie

System opieki zdrowotnej w Polsce opiera się na współpracy POZ i AOS. W codziennych sytuacjach zdrowotnych w pierwszej kolejności skorzystaj z usług POZ – lekarz rodzinny nie tylko Cię zdiagnozuje, ale też pokieruje dalej, jeśli będzie to konieczne. AOS uzupełnia system, dając dostęp do specjalistycznej wiedzy i diagnostyki. Warto znać różnicę i świadomie korzystać z dostępnych możliwości.