Jak hormon wzrostu wpływa na rozwój i wzrost człowieka?
Hormon wzrostu, znany również jako somatotropina (GH), pełni ważną rolę w regulacji wzrostu i rozwoju organizmu człowieka. Jest to hormon peptydowy produkowany przez przedni płat przysadki mózgowej, niewielkiej gruczołu umiejscowionego u podstawy mózgu. Hormon wzrostu działa poprzez pobudzanie wydzielania innych hormonów, które z kolei wpływają na różne procesy w organizmie, takie jak wzrost kości i mięśni, metabolizm tłuszczów i białek oraz poziom cukru we krwi.
Hormon wzrostu – co to za substancja?
Hormon wzrostu składa się z 191 aminokwasów i jest wytwarzany przez somatotrofowe komórki przedniego płata przysadki mózgowej. Wydzielanie hormonu wzrostu regulowane jest przez szereg czynników, w tym hormon uwalniający hormon wzrostu (GHRH) i somatostatynę. GHRH stymuluje produkcję hormonu wzrostu, podczas gdy somatostatyna hamuje jego wydzielanie.
Działanie hormonu wzrostu odbywa się poprzez receptory GHR znajdujące się w wielu tkankach organizmu. Po związaniu z receptorem, hormon wzrostu inicjuje szereg szlaków sygnałowych, które prowadzą do różnych efektów biologicznych. Wraz ze starzeniem się organizmu, przysadka wydziela coraz mniej hormonu wzrostu.
Główne funkcje związane z hormonem wzrostu:
- Stymulację wzrostu kości i mięśni – prawidłowe stężenie hormonu wzrostu jest niezbędne do wzrostu i rozwoju kości oraz masy mięśniowej. Działa poprzez zwiększenie produkcji białek i innych składników budulcowych.
- Regulacja metabolizmu – hormon wzrostu wpływa na metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów. Pobudza spalanie tkanki tłuszczowej i zwiększa syntezę białek, prowadzi do podniesienia stężenia wolnych kwasów tłuszczowych.
- Utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi – hormon wzrostu działa antagonistycznie do insuliny, hormonu regulującego poziom cukru we krwi. Hormon wzrostu zwiększa produkcję glukozy w wątrobie i zmniejsza wrażliwość tkanek na insulinę.
Czym objawia się niedobór hormonu wzrostu?
Niedobór hormonu wzrostu może wystąpić w dowolnym momencie życia, ale najczęściej diagnozuje się go u dzieci. Przyczyny niedoboru hormonu wzrostu mogą być różne i obejmują:
- Niedobór hormonu wzrostu – wada wrodzona, która powoduje, że przysadka mózgowa produkuje go mniej. Konieczne jest wtedy leczenie hormonem wzrostu.
- Guzy przysadki mózgowej – guzy przysadki mogą uciskać lub niszczyć komórki produkujące hormon wzrostu.
- Urazy głowy –urazy głowy mogą uszkodzić przysadkę mózgową i doprowadzić do niedoboru hormonu wzrostu.
- Zakażenia przysadki mózgowej – stany zapalne mogą również uszkodzić komórki produkujące hormon wzrostu.
Objawy niedoboru hormonu wzrostu u dzieci:
- wolny wzrost i rozwój;
- mała masa mięśniowa i słabo rozwinięta tkanka tłuszczowa;
- opóźnione dojrzewanie płciowe.
U dorosłych niedobór hormonu wzrostu może powodować:
- zmęczenie i osłabienie mięśni;
- zwiększona masa tłuszczowa;
- osteoporoza.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić syntetyczny hormon wzrostu – stosowanie hormonu wzrostu GH musi odbywać się ściśle według zaleceń, ponieważ nadmiar hormonu wzrostu ma swoje skutki uboczne. Zanim zostanie ustalona właściwa dawka, musi zostać określony poziom hormonu wzrostu we krwi.
Kiedy należy wykonać badanie hormonu wzrostu?
Badanie poziomu hormonu wzrostu powinno być rozważone u dzieci i dorosłych, którzy mają objawy sugerujące niedobór hormonu wzrostu. Lekarz może zalecić badanie poziomu hormonu wzrostu u dzieci niższych i chudszych niż ich rówieśnicy, o ile nie występują takie predyspozycje genetyczne i dziecko właściwie się odżywia.
Przeczytaj także o: