Jak melatonina wpływa na zdrowie psychiczne?
Szacuje się, że z powodu zaburzeń snu cierpi nawet połowa populacji. Melatonina jest hormonem snu - przygotowuje organizm człowieka do wieczornego spoczynku, odpowiada za zasypianie oraz poszczególne fazy snu. Reguluje rytm dobowy - wydzielanie melatoniny rozpoczyna się wieczorem, po zapadnięciu zmroku, jest najwyższe w nocy, po czym opada, aby umożliwić pobudkę. Bezpośrednio lub pośrednio wpływa jednak również na inne obszary - wzmacnia odporność, reguluje ciśnienie krwi a nawet ma wpływ na psychikę.
Niedobór melatoniny i zaburzenia rytmu snu
Melatonina, znana również jako „hormon snu” lub „hormon ciemności”, odgrywa ważną rolę w regulacji rytmu dobowego snu i czuwania. Wydzielana jest przez szyszynkę głównie w godzinach wieczornych i nocnych. Jej niedobór wiąże się ściśle z zaburzeniami snu.
Zaburzenia wydzielania melatoniny, a co za tym idzie, niskie stężenie melatoniny, mogą prowadzić do szeregu problemów ze snem, w tym bezsenności, trudności z zasypianiem, częstego budzenia się w nocy i nadmiernej senności w ciągu dnia – ogólnie pogarsza się jakość snu.
Tego typu problemy mogą być spowodowane różnymi czynnikami, m.in.:
- Pracą zmianową – nieregularny rytm snu i czuwania może zaburzać naturalny cykl wydzielania melatoniny.
- Podróżami przez strefy czasowe – nagła zmiana strefy czasowej może dezorientować wewnętrzny zegar biologiczny i prowadzić do problemów ze snem.
- Narażeniem na sztuczne światło – w zaburzeniach rytmu dobowego snu istotną rolę pełni narażenie na światło z laptopa, telewizora czy smartfona. Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych przed snem hamuje produkcję melatoniny.
- Stresem – przewlekły stres może negatywnie wpływać na wydzielanie melatoniny i jakość snu.
- Niektórymi chorobami – niski poziom melatoniny może być objawem lub skutkiem ubocznym niektórych schorzeń, takich jak choroby autoimmunologiczne, nowotwory, choroby neurodegeneracyjne i zaburzenia hormonalne.
Nadmiar melatoniny jest również niebezpieczny dla zdrowia – długotrwałe przyjmowanie melatoniny bez kontroli lekarza może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, szczególnie dla osób, które stale stosują inne leki.
Zaburzenia snu w chorobach i zaburzeniach psychicznych
Zaburzenia snu są częstym objawem wielu chorób i zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) i zespół stresu pourazowego (PTSD). Mogą one pogłębiać objawy tych schorzeń i utrudniać leczenie.
Z drugiej strony, prawidłowy sen jest niezbędny dla utrzymania dobrego zdrowia psychicznego. Niedobór snu może prowadzić do pogorszenia nastroju, drażliwości, trudności z koncentracją, a nawet objawów depresyjnych.
Wpływ melatoniny na zdrowie psychiczne
Melatonina odgrywa ważną rolę w regulacji nastroju i emocji. Badania wykazały, że jej niedobór może zwiększać ryzyko wystąpienia depresji, lęku i innych zaburzeń psychicznych. Z kolei stosowanie melatoniny w zaburzeniach snu może łagodzić objawy tych schorzeń i poprawiać jakość snu.
Melatonina działa poprzez:
- Regulacja rytmu dobowego – utrzymanie prawidłowego cyklu snu i czuwania, co wpływa na nastrój i poziom energii, pozwala uniknąć zaburzeń snu.
- Zmniejszanie stresu – melatonina pomaga się uspokoić i może łagodzić objawy lęku.
- Poprawę nastroju – badania sugerują, że melatonina może zwiększać poziom serotoniny, neuroprzekaźnika odgrywającego kluczową rolę w regulacji nastroju.
- Wzmocnienie układu odpornościowego – udowodniono antyoksydacyjne działanie melatoniny -może wspomagać układ odpornościowy, co również wpływa na zdrowie psychiczne.
Przeczytaj także o: