Kiła – choroba przenoszona drogą płciową. Jakie ma objawy?

Kiła to choroba przenoszona drogą płciową. Do zakażenia może dojść również przezłożyskowo (w łonie matki) oraz w kontakcie z wydzieliną z charakterystycznych dla tej choroby owrzodzeń. W krajach europejskich współczynnik zachorowań jest niewielki - 5 przypadków na 100 000 osób. W Rosji jest to jednak nawet 300 zakażeń na 100 000 osób. Kiła leczona jest za pomocą antybiotyków.

Przyczyny kiły – czym jest kiła wrodzona i nabyta?

Kiła wywoływana jest przez bakterię krętka bladego (treponema pallidum), która do przeżycia wymaga odpowiednio wilgotnego środowiska. Bakterie te poza organizmem człowieka giną w ciągu kilku godzin, ponieważ są bardzo podatne na wysuszanie i wyższą temperaturę. Bakterie krętka bladego szybko giną pod wpływem powszechnie stosowanych środków antyseptycznych.

Choroby przenoszone drogą płciową są różne i dają różne, mniej lub bardziej nasilone objawy, jednak kiła jest zdecydowanie groźniejsza i uciążliwa.

Głównymi drogami przenoszenia bakterii jest kontakt seksualny, nie tylko rozumiany jako tradycyjny stosunek z penisem w pochwie, ale również drogą analną i oralną. Do zakażenia kiłą może dojść również poprzez pocałunek z chorym, który ma w jamie ustnej i/lub gardle charakterystyczne owrzodzenia, powstające w przebiegu choroby. Ryzyko zakażenia kiłą zachodzi również, gdy dochodzi do kontaktu z wydzieliną z owrzodzeń. Ważne jest więc, aby osoby pielęgnujące chorego nosiły rękawiczki, nie wkładały palców do ust i często używały płynów dezynfekcyjnych.

Do zakażenia kiłą dochodzi również w łonie chorej matki – jest to wtedy kiła wrodzona. Bardzo często płody zakażone chorobą umierają jeszcze w życiu płodowym, a gdy się rodzą są zdeformowane i mają szereg niebezpiecznych objawów. Wyróżniamy kiłę wrodzoną wczesną i kiłę wrodzoną późną. Ryzyko zakażenia kiłą wrodzoną wzrasta po 5 miesiącu ciąży, kiedy bariera łożyskowa staje się słabsza, a matka dziecka jest 2-3 lata po zakażeniu.

Kiła ma charakterystyczne objawy w postaci grudek, owrzodzeń i nadżerek, z których sączy się płyn pełen bakterii treponema pallidum. Gdy dochodzi do kontaktu śluzówek partnerów, krętki wnikają w błony śluzowe zdrowej osoby i w taki sposób dochodzi do zakażenia kiłą. Bakterie treponema pallidum w ciągu kilku godzin docierają do najbliższych węzłów chłonnych i tamtędy szybko rozchodzą się po całym organizmie. Owrzodzenia na początku występują głównie na zewnętrznych narządach płciowych, w pochwie i odbycie. Następnie mogą pojawić się na ustach i w gardle. Zmiany te jednak często są bezbolesne i niewidoczne, a towarzyszące im objawy początkowego stadium choroby bardzo łatwo zrzucić na karb innych dolegliwości.

Chory na kiłę najbardziej zaraża w ciągu dwóch lat od zakażenia. W tym czasie zakażani są partnerzy seksualni chorego na kiłę wczesną. Następne etapy choroby nie są już tak zaraźliwe, aż w końcu zdolność do zakażania całkowicie zanika.

Objawy kiły – kiła układu nerwowego, zmiany skórne.

Niektóre choroby zakaźne mają charakterystyczne objawy, rozwijające się i zanikające wraz z postępem choroby. Kiła jest jedną z takich chorób. Oto kolejne etaty kiły.

• Kiła wczesna (kiła wczesna utajona, kiła wczesna, kiła pierwotna) – trwa 2 lata od zakażenia:Kiła pierwszorzędowa – jest to początkowe stadium choroby trwający do 9 tygodni od zakażenia kiłą. Wyróżnia się w niej kiłę surowiczoujemną i kiłę surowiczododatnią. Pierwszym objawem kiły jest tzw. objaw pierwotny w postaci niebolesnej zmiany skórnej w miejscu wniknięcia krętków (pochwa, odbyt, gardło, jama ustna). Goi się ona w ciągu 3-4 tygodni, wokół niej obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych. Zmiana jest zwykle dość twarda, ma konsystencję chrząstki. Objaw pierwotny w większości przypadków ma postać nietypową. Może być to m.in.:
  • postać współistniejąca z opryszczką;
  • mnogie objawy pierwotne w jednym miejscu;
  • zapalenie kiłowe żołędzia;
  • zapalenie kiłowe sromu i pochwy;
  • postać szczelinowata;
  • objaw pierwotny żrący;
  • postać olbrzymia (ponad 2 cm średnicy);
  • postać o nietypowej lokalizacji;
  • postać zgorzelinowa;
  • postać szczelinowata;
  • postać poronna (bardzo mała).
• Kiła drugorzędowa – występuje w niej II-rzędowa kiła wczesna i II-rzędowa kiła nawrotowa.Jest to druga faza choroby, w której pojawiają się objawy skórne i uogólnione. Może zacząć się dwa lata i więcej po zakażeniu. Początkowym objawem jest osutka występująca na jednej części ciała lub może być rozsiana. Może wystąpić kilka jej rodzajów:
  • Osutka plamista składa się z wykwitów równomiernie rozmieszczonych na tułowiu i rękach, może dotknąć również błon śluzowych.
  • Osutka grudkowa zajmuje zwykle dłonie lub stopy po wewnętrznej stronie, skórę głowy oraz twarz. Powstające wykwity mają różowo-brunatny kolor.
  • Osutka krostkowa występuje dość rzadko, uwidocznia się na głowie i twarzy. Może pozostawiać po sobie trwałe blizny.
  Poza wysypką występują inne, kliniczne objawy kiły, takie jak ogólnie powiększenie węzłów chłonnych, bielactwo kiłowe, łysienie kiłowe, gorączka, ból gardła, ból głowy, utrata masy ciała, nadżerki w jamie ustnej i zmęczenie.
• Kiła trzeciorzędowa (kiła późna) – kiła objawowa późna, następuje nawet do 30 lat po zakażeniu. U większości pacjentów nie daje ona żadnych objawów, są one notowane zaledwie u 30% chorych – częściej więc występuje kiła utajona późna. Zwykle na tym etapie dochodzi do groźnych powikłań, takich jak kiła układu nerwowego i kiła sercowo naczyniowa, kiedy to krętki blade atakują układ nerwowy i naczyniowo-sercowy. Kiła późna może dawać objawy również ze strony innych narządów wewnętrznych. Bakterie treponema palladium mogą uszkadzać narządy na tyle, że doprowadzają do ich ciężkich niewydolności, a w efekcie do śmierci. Do objawów późnej kiły należą:
  • trudności w koordynacji mięśniowej (kiła układu nerwowego, kiła oponowa);
  • postępująca demencja, zaburzenia psychiczne, zaburzenia zdolności poznawczych (kiła układu nerwowego, kiła oponowo-naczyniowa mózgu, zapalenie opon mózgowych wywołane zakażeniem bakteriami krętka);
  • porażenie postępujące (w przebiegu kiły kilakowej mózgu, kiła miąższowa);
  • stopniowa utrata wzroku;
  • deformacja kości i stawów (kiła późna kości, kiłowe zapalenie okostnej, bardzo zniekształca wygląd człowieka);
  • uszkodzenia naczyń krwionośnych i struktur serca;
  • poważne zmiany skórne w postaci charakterystycznych owrzodzeń (kiła późna skóry);
  • problemy z nerkami (kłębuszkowe zapalenie nerek, zaburzenia czynności pęcherza moczowego);
  • objawy zakażenia pozostałych narządów wewnętrznych.

Zupełnie inny przebieg ma kiła wrodzona. Schorzenie co prawda należy do grona chorób wenerycznych, jednak w przypadku kobiet ciężarnych zarażonych krętkiem bladym, mamy cały szereg konsekwencji dla płodu. Zakażenie kiłą dziecka w łonie matki często wywołuje śmierć płodu, lub dziecko rodzi się z bardzo poważnymi powikłaniami.

Gdy dziecko rodzi się z kiłą, mamy do czynienia z kiłą wrodzoną wczesną lub kiłą wrodzoną późną, zależnie od występujących objawów. Może dojść też do kiły wrodzonej utajonej, która nie daje symptomów. Objawy wczesnej kiły wrodzonej:

• widoczne zajady;
• sapka;
• kilaki prosowate;
• ropień Duobis w grasicy;
• zapalenie kości i stawów;
• tzw. „nos siodełkowaty”
• osutka kiłowa;
• marskość wątroby;
• białe zapalenie płuc;
• wytwórcze zapalenie śródmiąższowe różnych narządów.

Objawy kiły wrodzonej późnej:

• szablaste podudzia;
• czoło olimpijskie;
• nos siodełkowaty lub nos lornetkowy;
• kiłowe zapalenie tkanki okostnej;
• przewlekłe kiłowe zapalenie opon miękkich;
• uszkodzenie lub zanik nerwów (nerw II i VIII);
• tzw. triada Hutchinsona (charakterystyczne zęby, głuchota błędnikowa, zapalenie rogówki wywołujące bielmo);
• zgrubienie nasad przymostkowych obojczyka;
• blizny Parrota w okolicach ust i/lub odbytu.

Leczenie kiły i jej profilaktyka i diagnostyka.

Profilaktyka kiły polega głównie na podejmowaniu odpowiedzialnych stosunków seksualnych (stały partner, unikanie przygodnego seksu pod wpływem używek), stosowaniu antykoncepcji i higienie. Osoby chore powinny zachowywać abstynencję seksualną. U wielu osób zakażonych kiłą występuje również wirus HIV. Standardem jest wykonywanie badań w kierunku wykrycia kiły u kobiet ciężarnych.

Diagnostyka kiły polega na wywiadzie i przeprowadzeniu badań krwi. Organizm zakażony krętkiem bladym wydziela charakterystyczne przeciwciała i ich obecność we krwi jest oznaką zakażenia. Przeciwciała mogą jednak występować jeszcze długo po podjęciu leczenia.

W leczeniu kiły stosuje się antybiotyki. Największą skuteczność wykazuje nastraszy znany antybiotyk – penicylina. Podaje się ją drogą domięśniową lub dożylną. Dawka i długość przyjmowania leku jest zależna od etapu choroby i objawów. Zwykle udaje się wyleczyć chorobę z każdego stadium, jednak problemem pozostają zniszczenia w organizmie, których nie da się już cofnąć. Dlatego leczenie pierwotne antybiotykami jest połączone najczęściej z leczeniem uszkodzonych narządów wewnętrznych. Podawanie antybiotyków w kile może chwilowo wywołać wysoką gorączkę, która powstaje na skutek szybkiego rozpadu krętków (odczyn Łukasiewicza- Herxheimera-Jarischa). Dodatkowo może dojść do wstrząsu anafilaktycznego na skutek uczulenia pacjenta na penicylinę. Rzadko występują krótkotrwałe zaburzenia psychiczne na skutek rozpadu krętków w mózgu (odczyn Hoigne).

Przeczytaj także o:

Powiększone węzły chłonne