Lekarz rodzinny

Czy lekarz rodzinny NFZ, lekarz pierwszego kontaktu i internista zajmują się leczeniem tych samych dolegliwości? Podpowiadamy, kiedy i do którego lekarza pójść, jakie są różnice dotyczące specjalizacji lekarzy oraz jak wybrać swojego lekarza POZ.

Do lekarza rodzinnego, czyli lekarza medycyny rodzinnej udać się mogą zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Posiada on bardzo rozległą wiedzę medyczną oraz kompleksowe i interdyscyplinarne podejście, dlatego wizytę u tego specjalisty mogą umówić osoby w różnym wieku i z różnymi przypadłościami. Specjalista medycyny rodzinnej może zdiagnozować choroby wewnętrzne, ale także z dziedzin takich jak pediatria, psychiatria, dermatologia, ginekologia, chirurgia, laryngologia, okulistyka czy neurologia.

Lekarz rodzinny bada i leczy pacjentów z ostrymi, jak i przewlekłymi chorobami, a także udziela porad oraz dokonuje oceny ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Gdy zajdzie potrzeba to kieruje na szczegółową diagnostykę, terapię czy rehabilitację, zarówno w warunkach ambulatoryjnych, jak i szpitalnych. W jego kompetencji jest również promowanie zdrowego trybu życia i działania profilaktyczne oraz monitorowanie zdrowia pacjentów.

Lekarz rodzinny może być lekarzem POZ, czyli Podstawowej Opieki Zdrowotnej oraz lekarzem pierwszego kontaktu.

Lekarz rodzinny NFZ to specjalista pracujący w publicznej służbie zdrowia lub lekarz posiadający prywatną praktykę, jednak z kontraktem podpisanym z Narodowym Funduszem Zdrowia. Dzięki czemu porady, których udziela prywatny lekarz rodzinny są darmowe, ale już ewentualne zlecone przez niego badania diagnostyczne są płatne.

Lekarz rodzinny NFZ, oprócz świadczeń medycznych, może wystawić skierowania na badania i do szpitala, przepisywać różnego rodzaju recepty, ma również prawo do wydawania zaświadczeń lekarskich, orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy (zwolnień lekarskich – e-ZLA) oraz aktów zgonu.

Lekarz rodzinny może zlecić każde badanie, które pomoże mu rozpoznać schorzenie oraz znajduje się na liście badań gwarantowanych POZ. Są to badania: moczu, kału, krwi, badania układu krzepnięcia, badania mikrobiologiczne, EKG (badanie elektrokardiograficzne), USG (badanie ultrasonograficzne) oraz spirometria czy badania endoskopowe.

Lekarz POZ to specjalista w dziedzinie medycyny rodzinnej oferujący świadczenia medyczne w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) może być lekarz rodzinny, internista, specjalista chorób wewnętrznych oraz pediatra.

Lekarzem pierwszego kontaktu w systemie ochrony zdrowia jest specjalista, który jako pierwszy spotyka się z pacjentem. Może to być zarówno lekarz pogotowia ratunkowego, jak i pediatra, lekarz medycyny rodzinnej czy internista.

Co ważne, określenia „lekarz POZ” czy „lekarz pierwszego kontaktu” definiują funkcję, którą pełnią lekarze w placówce medycznej. Natomiast „lekarz rodzinny”, „internista” czy „pediatra” odnoszą się do specjalizacji, czyli wykształcenia lekarza.

Gdy mowa o lekarzu pierwszego kontaktu z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej to trzeba wiedzieć, że odpowiada on za realizację świadczeń zdrowotnych finansowanych z funduszu NFZ. Lekarz pierwszego kontaktu, którym może być zarówno lekarz medycyny rodzinnej, internista czy pediatra świadczą więc usługi medyczne, które są dla pacjentów bezpłatne.

Wystarczy złożyć deklarację wyboru lekarza POZ, pielęgniarki POZ (w zakresie zadań pielęgniarki POZ są świadczenia pielęgnacyjne) czy położnej podstawowej opieki zdrowotnej (świadczącej m.in. porady w zakresie planowania rodziny) oraz wybrać przychodnię, która będzie świadczyła podstawową opiekę medyczną. Najczęściej wybiera się spośród placówek medycznych, które są blisko miejsca zamieszkania, ponieważ, gdy tylko potrzebujesz pomocy lekarskiej, swoje kroki w pierwszej kolejności kierujesz do przychodni i swojego lekarza POZ.

Deklarację wyboru możesz pobrać ze strony internetowej www.nfz.gov.pl i wypełnioną zanieść do wybranej przychodni lub uzupełnić deklarację na miejscu. Natomiast osoby, które mają założony profil w Internetowym Koncie Pacjenta, mogą złożyć deklarację za jego pośrednictwem. A potem, po zalogowaniu do serwisu, sprawdzą którą przychodnię, lekarza, pielęgniarkę i położną wybrali.

Po złożeniu deklaracji wyboru lekarza POZ, czyli lekarza rodzinnego w systemie NFZ możesz skorzystać z bezpłatnych badań diagnostycznych, konsultacji i porad lekarskich, a w razie potrzeby z transportu sanitarnego i różnorodnych zabiegów. W czasie konsultacji z lekarzem POZ otrzymasz także skierowania na leczenie uzdrowiskowe i rehabilitacyjne w placówkach działających w oparciu o umowę z NFZ, e-recepty na leki (łącznie z receptami transgranicznymi), skierowania do opieki długoterminowej oraz na leczenie szpitalne, zlecenia na zakup sprzętów i akcesoriów ortopedycznych, orzeczenia i zaświadczenia lekarskie czy nocną i świąteczną opiekę zdrowotną.

Na wizytę do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej można umówić się osobiście, telefonicznie, za pośrednictwem osoby trzeciej lub drogą elektroniczną. W rejestracji wystarczy podać do jakiego lekarza chcesz iść na konsultacje, a także swoje imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania oraz numer telefonu, aby przychodnia mogła telefonicznie potwierdzić wizytę.

Wizytę u lekarza rodzinnego możesz odbyć bez skierowania. Każda poradnia mająca kontrakt z NFZ zapewnia dostęp do świadczeń lekarza POZ w dni robocze, w godzinach 8:00-18:00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Placówki prywatne współpracujące z NFZ mają własny grafik i system rejestracji.

Idąc na konsultacje do lekarza medycyny rodzinnej nie musisz się specjalnie przygotowywać, jednak zawsze miej ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem i numer PESEL. Podczas wizyty lekarz POZ przeprowadzi wywiad medyczny, czyli zapyta o dolegliwości, niepokojące objawy, współistniejące choroby, przyjmowane leki czy ewentualną dotychczasową dokumentację medyczną. Warto wziąć na wizytę ostatnie wyniki badań czy np. dokumentację z przebytej hospitalizacji. Następnie lekarz POZ wykona badanie fizykalne, czyli dokładnie zbada pacjenta. Po czym postawi diagnozę i zaleci stosowne leczenie, opcjonalnie może też skierować na dodatkowe badania lub do poradni specjalistycznych.

Lekarz rodzinny ma wykształcenie w dziedzinie medycyny rodzinnej. Może wykonywać świadczenia diagnostyczne oraz zajmować się badaniem i leczeniem w zakresie ginekologii, (również w chorobach ginekologicznych), pediatrii, interny (dotyczy to m.in. chorób wewnętrznych) i tzw. małej chirurgii, czyli wykonywanie zabiegów. W zakresie jego usług jest też udzielanie porad. Lekarz POZ pierwszego kontaktu to z kolei nazwa pełnionej funkcji czy zajmowanego stanowiska, a nie specjalizacji, dlatego też lekarz rodzinny może pełnić rolę lekarza pierwszego kontaktu.

Osoby, które są ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia mają zapewnione bezpłatne świadczenia lecznicze przy wykorzystaniu podstawowej opieki zdrowotnej. Udziela ich lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki i położne POZ oraz pielęgniarki szkolne.

Podstawowa opieka zdrowotna (POZ) jest częścią systemu opieki zdrowotnej, który zapewnia wszystkim osobom uprawnionym realizację świadczeń pozostających w kompetencji m.in. lekarza POZ w miejscu zamieszkania. Udzielanie świadczeń ma miejsce w warunkach ambulatoryjnych (w gabinecie, poradni lub przychodni), a gdy jest to konieczne i uzasadnione medycznie, także w domu pacjenta. W zakresie świadczeń zdrowotnych jest także profilaktyczna opieka nad dziećmi i młodzieżą sprawowana przez pielęgniarkę/higienistkę w środowisku nauczania i wychowania.

Funkcjonowanie POZ (z wyjątkiem profilaktyki skierowanej do dziećmi i młodzieży w środowisku nauczania i wychowania oraz nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej) opiera się na prawie do imiennego wyboru lekarza POZ, pielęgniarki oraz położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

Wybranego przez Ciebie lekarza rodzinnego sprawdzisz logując się do Internetowego Konta Pacjenta. Tam znajdziesz informacje nie tylko na temat lekarza rodzinnego, pielęgniarki i położnej, ale także wybranej przez Ciebie przychodni.

Lekarz POZ może być przez Ciebie zmieniony – takiej zmiany możesz dokonać dwa razy w roku kalendarzowym i to nieodpłatnie. Możesz również zmienić przychodnię POZ. Za trzecią i kolejną zmianę lekarza rodzinnego bądź przychodni musisz jednak wnieść opłatę w wysokości ok. 80 zł.

Od opłat zwalniają sytuacje losowe, czyli zamknięcie przychodni, Twoja przeprowadzka, odejście lekarza na emeryturę czy inne czynniki od Ciebie niezależne. Decydując się na zmianę lekarza POZ lub przychodni POZ, musisz wypełnić deklarację zmiany lekarza rodzinnego albo placówki.

Internista to lekarz chorób wewnętrznych specjalizujący się w leczeniu schorzeń wielu układów ciała człowieka. Posiada on bardzo rozległą wiedzę w dziedzinie medycyny ogólnej. Jego zadaniem jest udzielanie świadczeń medycznych osobom dorosłym. Jako specjalista chorób wewnętrznych może pełnić także rolę lekarza pierwszego kontaktu.

W ramach POZ każdy ubezpieczony może zgłosić się do dowolnej przychodni, niezależnie od miejsca zamieszkania, aby uzyskać pomoc lekarską lub pielęgniarską. Ważne, aby przychodnia miała umowę z NFZ, a Narodowy Fundusz Zdrowia pokrywał wszystkie koszty związane z udzielanym świadczeniem medycznym.

Nic nie stoi też na przeszkodzie, aby skorzystać z konsultacji lekarza medycyny rodzinnej w placówce prywatnej. Co ważne, świadczenia udzielane w ramach prywatnej porady są płatne.

Przeczytaj także o:

Zaktualizowano: 28.07.2023
  • internista
  • lekarz-pierwszego-kontaktu
  • lekarz-poz
  • lekarz-rodzinny
  • lekarz-rodzinny-nfz