Morfologia krwi
Morfologia – co to jest i dlaczego się ją wykonuje?
Morfologia to podstawowe badanie składu krwi, wykonywane jest ono w celu diagnostycznym, ale również profilaktycznie.
Jak się przygotować do badania krwi i morfologii?
Zasady dotyczące przygotowania na rutynowe pobranie krwi:
- należy zachować dotychczasową dietę – nie powinno się wykonywać badania w okresie głodzenia, diety, obfitych posiłków,
- należy ograniczyć spożywanie używek (np. kawa) 2-3 dni przed badaniem,
- nie należy wykonywać badania w okresie miesiączki, po spożyciu alkoholu, po intensywnym wysiłku fizycznym.
Szczegółowe wskazówki związane z pobraniem materiału :
- na pobranie zgłoś się w godzinach porannych, tj. pomiędzy 7:00 a 10:00, ponieważ niektóre parametry krwi zmieniają się w ciągu doby,
- bądź na czczo – ostatni posiłek spożyj w dniu poprzedzającym badanie najpóźniej ok. godziny 18:00, przed badaniem możesz wypić szklankę wody niegazowanej,
- bądź wyspany – na badanie przyjdź po całonocnym wypoczynku,
- unikaj wysiłku fizycznego przez ok. 24 godzin przed pobraniem krwi, gdyż Umiarkowany wysiłek może obniżyć poziom glukozy, cholesterolu i trójglicerydów, intensywny natomiast zawyża parametry nerkowe,
- jeżeli zażywasz na stałe leki, skonsultuj się z lekarzem, czy nie będą one wpływać na wyniki badań i czy istnieje możliwość ich zażycia po badaniu. Leki, w tym przeciwbólowe i witamina C. Mogą wpływać na wyniki np. prób wątrobowych lub układu krzepnięcia
Badanie krwi na czczo – co to oznacza?
Bycie na czczo oznacza, że ostatni poprzedzający badanie posiłek powinien zostać spożyty najpóźniej12-14 godzin przed nim.
Rano wolno wypić tylko niewielką ilość wody (nie więcej niż szklankę) lub niesłodzonej herbaty. Nie wolno także palić papierosów.
Przed jakimi badaniami trzeba być na czczo?
Najczęściej wykonywane badanie krwi, które wymagają bycia na czczo to:
- oznaczenie poziomu glukozy (poziomu cukru),
- test tolerancji glukozy (krzywa cukrowa),
- badanie poziomu insuliny,
- oznaczanie czasu krzepnięcia krwi,
- morfologia krwi obwodowej,
- OB,
- lipidogram,
- próby wątrobowe- przekroczenie normy może świadczyć o chorobach wątroby lub układu krążenia,
- białko całkowite,
- badanie poziomu mocznika- oznaczenie stężenia w surowicy krwi jest ważne przede wszystkim w diagnostyce pracy nerek,
- badanie poziomu kreatyniny,
- badanie poziomu kwas moczowego,
- badanie poziomu kortyzolu,
- badanie poziomu żelaza,
- badanie poziomu fosforu,
- badanie poziomu wapnia,
- badanie poziomu magnezu,
- badanie poziomu witaminy B12.
Morfologia krwi – czy na czczo?
Obecnie nie ma zaleceń dotyczących badania morfologii krwi na czczo– uważa się, że nie ma konieczności pobierania krwi na morfologię rano, na czczo.
To zalecenie dotyczy jednak wielu parametrów biochemicznych, które bardzo często zleca się razem z morfologią. Stąd przekonanie, że odnosi się to również morfologii.
Należy jednak pamiętać, że istnieją czynniki, które mogą zaburzać wyniki badania:
- spożycie posiłku wpływa na zwiększenie liczby białych krwinek,
- niektóre parametry morfologii wykazują zmienność okołodobową – najmniejsze stężenie hemoglobiny obserwuje się w nocy, a największe między 6:00 a 18:00,
- lipemia występująca po posiłku może wpłynąć na niedoszacowanie stężenia hemoglobiny i liczby leukocytów,
- wysiłek fizyczny może prowadzić do zwiększenia liczby leukocytów,
Jak odczytać wyniki badań krwi?
Leukocyty (WBC) ogólna liczba krwinek białych w krwioobiegu pacjenta. Leukocyty to istotna składowa układu immunologicznego, dlatego zaburzenia w zakresie ich ilości najczęściej związane są z infekcjami bądź toczącym się w organizmie stanem zapalnym.
Erytrocyty (RBC)- krwinki czerwone to wyspecjalizowane komórki pozbawione jądra i zawierające hemoglobinę, odpowiedzialną za transport tlenu i dwutlenku węgla w naszym organizmie. RBC oznacza ogólną liczbę erytrocytów. Podwyższone wartości najczęściej obserwujemy przy odwodnieniu, obniżone zaś przy anemii lub po masywnych krwotokach.
Hemoglobina (HGB) – to nic innego jak stężenie hemoglobiny w krwi badanego pacjenta. Stanowi kluczowy parametr przy diagnozowaniu anemii.
Hematokryt (HCT) – to pochodna ilości krwinek czerwonych w próbce krwi pacjenta, stanowiąca stosunek objętości erytrocytów do objętości całej krwi. Zazwyczaj nieprawidłowy wynik obserwujemy przy zaburzeniu innych parametrów czerwonokrwinkowych.
Bazofile(BASO) – to granulocyty (jeden z typów krwinek białych) zasadochłonne, których podwyższone wartości obserwujemy przy alergii i chorobach nowotworowych układu chłonnego.
Eozynofile (EOS)- granulocyty kwasochłonne, stanowiące niewielki odsetek wszystkich leukocytów. Wzrost ich ilości obserwujemy zwłaszcza u alergików, a także u osób walczących z infekcją pasożytniczą.
Neutrofile (NEUT)- najliczniejszy rodzaj krwinek białych, sięgający około 70% ich całkowitej ilości. Ich wzrost może świadczyć o zakażeniach bakteryjnych, zaburzeniach pracy szpiku kostnego czy nieprawidłowościach w zakresie gospodarki hormonalnej.
MCV- średnia wielkość krwinek czerwonych. Jest to jeden z ważniejszych parametrów czerwonokrwinkowych, pomocny przy rozpoznawaniu anemii. Obniżona świadczyć może o anemii z niedoboru żelaza, z kolei podwyższona o anemii związanej z niedoborem witaminy B12 lub proces białaczkowy lub przerzuty nowotworowe.
MCH- średnia zawartości hemoglobiny w krwince czerwonej. Wartości zaniżone obserwujemy zwykle przy różnego rodzaju niedokrwistościach.
MCHC- średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie, będące wypadkową wskaźników jakimi są HGB i RBC i ściśle powiązane z MCH. Wyrażane jest w g/dl.
Trombocyty płytki krwi (PLT)-liczba płytek krwiczyli najmniejsze z elementów morfotycznych krwi są kluczowym elementem układu krzepnięcia, są także ważne z punktu widzenia układu immunologicznego.
Monocyty (MONO)- komórki układu białokrwinkowego związane z aktywnością układu odpornościowego w naszym organizmie. Ich wzrost może świadczyć o obecności chorób zakaźnych, spadek zaś o niedoborach odporności lub chorobach przewlekłych.
Limfocyty -krwinki białe biorące czynny udział w odpowiedzi immunologicznej naszego organizmu na czynniki patogenne. Ich gwałtowny wzrost obserwujemy zwłaszcza w przypadku infekcji wirusowych, a także w przebiegu przewlekłej białaczki limfatycznej. Obniżona liczba limfocytów świadczy o zaburzeniu odporności organizmu i często ma charakter przemijający, jako skutek przebytej niedawno choroby. Zdarza się jednak, że świadczy o procesie nowotworowym.
Interpretacja wyników badania krwi
Należy pamiętać, że poszczególne parametry morfologii krwi nigdy nie powinny być interpretowane oddzielnie. Każdorazowo należy zestawić je ze sobą w celu uzyskania pełnego obrazu diagnostycznego.
Interpretacje wyników powinien przeprowadzać lekarz, gdyż tylko w połączeniu z historią choroby pacjenta, jego obecnym stanem klinicznym, zgłaszanymi dolegliwościami oraz badaniami dodatkowymi test ten stanowi użyteczne narzędzie diagnostyczne.
Większość zaburzeń wykrytych w morfologii krwi zazwyczaj nie stanowi odzwierciedlenia poważnej choroby, jednak określone zmiany mogą sugerować rozwój skomplikowanego schorzenia.
Przeczytaj także o:
W tym artykule poruszamy zagadnienia dotyczące:
- jak odczytać wyniki badań krwi
- morfologia online
- zwolnienie lekarskie na badania diagnostyczne