Nadwaga leczenie
Nadwaga leczenie
Narodowy Fundusz Zdrowia informuje, że w Polsce nadwagę ma trzech na pięciu dorosłych Polaków a co czwarty jest otyły. W ciągu najbliższych 6 lat, nawet 30% Polaków może być otyłych.
Narodowy Fundusz Zdrowia informuje, że w Polsce nadwagę ma trzech na pięciu dorosłych Polaków a co czwarty jest otyły. W ciągu najbliższych 6 lat, nawet 30% Polaków może być otyłych.
Co to jest nadwaga i otyłość?
O nadwadze mówimy wtedy, gdy w organizmie została zgromadzona za duża ilość tkanki tłuszczowej. Nadwaga nazywana jest przedotyłością, nie należy więc używać tego określenia zamiennie z otyłością.
Otyłość zaś to stan, gdy zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie wynosi powyżej 30% masy ciała u kobiet i powyżej 25% u mężczyzn.
Nadwaga i otyłość powodują szereg problemów zdrowotnych w społeczeństwie, dlatego lekarze silnie zwracają uwagę na przestrzeganie zasad, które pozwolą w ograniczeniu wystąpienia nadmiernej masy ciała.
Nawołują do zmiany nawyków żywieniowych i do zwiększonej aktywności fizycznej.
Przyczyny nadwagi i otyłości
Główną przyczyną otyłości jest długotrwałe zaburzenie bilansu energetycznego, czyli przyjmowanie więcej energii niż jej zużywanie.
Zazwyczaj dzieje się tak, gdy spożywamy nadmierną ilość posiłków i jednocześnie nie zachowujemy odpowiedniej codziennej aktywności fizycznej oraz gdy podjadamy pomiędzy posiłkami.
Oprócz nieprawidłowej diety i stylu życia, istnieją inne czynniki. Istnieje wiele przyczyn otyłości:
- czynniki genetyczne – medycyna wykazuje wiele genów, które mogą wpływać na rozwój otyłości, jednak głównym jej powodem w rodzinach jest powielanie złych nawyków żywieniowych oraz bierne spędzanie czasu wolnego.
- czynniki psychiczne – przy zaburzeniach emocjonalnych może występować zespół nocnego jedzenia, zespół kompulsywnego jedzenia czy zwykłe uzależnienie od jedzenia, co charakteryzuje się spożywaniem pokarmów mimo odczucia sytości.
- czynniki hormonalne – tkanka tłuszczowa gromadzi się łatwiej u osób, które mają problemy endokrynne. Niedoczynność przysadki i tarczycy bardzo sprzyjają w przybieraniu zbędnych kilogramów. Inną przyczyną jest zespół policystycznych jajników oraz zespół Cushinga.
- przyjmowanie leków – niektóre leki mogą mieć właściwości pobudzające apetyt i zmniejszające wydatek energetyczny. Są to między innymi: insulina, środki przeciwdepresyjne (z wyjątkiem SSRI i SNRI), beta-blokery, neuroleptyki klasyczne i atypowe, octan medroksyprogesteronu, glikokortykosteroidy.
Podział otyłości
Do diagnozowania nadwagi i otyłości u ludzi wykorzystywany jest wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index), który odnosi się do masy ciała do wzrostu. Możemy wyliczyć go w następujący sposób:
BMI =M/W2, gdzie M to masa ciała w kilogramach a W – wzrost w metrach.
Dzięki temu równaniu możemy wyróżnić trzy stopnie otyłości: otyłość I stopnia (BMI>30), otyłość II stopnia (BMI>35) oraz otyłość III stopnia (BMI>40).
Oprócz wskaźnika BMI istnieje inny, BIA (z ang. bioelectrical impedance analysis), dzięki któremu można wyliczyć zawartość tkanki tłuszczowej w naszym organizmie.
Prawidłowa zawartość to do 30% masy ciała u kobiet i do 25% u mężczyzn.
Wyliczenia masy ciała na podstawie BIA nie dotyczą dzieci, kobiet w ciąży oraz osób, które posiadają wszczepiony rozrusznik serca.
Nadwagę możemy podzielić również ze względu na dominujący obszar odkładania się tkanki tłuszczowej. Używa się do tego wskaźnika WHR (waist-hip ratio), dzięki któremu wyróżniamy otyłość gynoidalną (pośladkowo-udowa, tak zwana gruszka) oraz androidalną (brzuszna, tak zwane jabłko).
Wskaźnik ten dotyczy jedynie osób otyłych i z nadwagą.
Tu równanie wygląda następująco: WHR = P/B gdzie P – obwód w pasie w centymetrach, B – obwód bioder w centymetrach.
O otyłości gynoidalnej mówimy wtedy, gdy WHR wynosi u kobiet < 0,8; u mężczyzn < 1 a o androidalnej, gdy u kobiet ≥ 0,8; u mężczyzn ≥ 1.
Skutki otyłości
Otyłość może prowadzić do licznych chorób. Przede wszystkim do chorób układu krążenia, do których zaliczamy: nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa serca, zawał serca, udar, żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz migotanie przedsionków.
Oprócz powikłań dotyczących układu krążenia możemy wyróżnić choroby metaboliczne – cukrzycę typu 2; demencję; choroby układu pokarmowego – refluks żołądkowo-przełykowy, choroby wątroby. stłuszczenia wątroby, kamicę żółciową; choroby nerek – kamicę nerkową; astmę; depresję i zaburzenia emocjonalne; dnę moczanową, zaburzenia hormonalne – mogące prowadzić do bezpłodności męskiej i żeńskiej; powikłania układu ruchu.
Otyłość powoduje także wzrost ryzyka nowotworów (na przykład piersi, jajnika czy endometrium).
Cukrzycę typu 2 w przeciwieństwie do typu 1 nie leczy się poprzez insulinoterapię. Choroba ta wymaga odpowiedniej diety połączonej z aktywnością ruchową. Jej objawami są: zwiększone oddawanie moczu, osłabienie, wzmożone pragnienie oraz występowanie zakażeń układu moczowo-płciowego. Badania dowodzą, że 90% osób z cukrzycą 2 typu to osoby otyłe.
Nadciśnienie tętnicze potocznie określa się jako „cichego zabójcę”, ponieważ nie ma ono szczególnych objawów, a może mieć poważne konsekwencje – zawał, ból w klatce piersiowej, niewydolność serca czy udar. Regularna kontrola ciśnienia krwi może zapobiec ewentualnym powikłaniom.
Otyłość ma ogromny wpływ także na nasze zdrowie psychiczne. Gdy borykamy się z nadprogramowymi kilogramami możemy popaść w kompleksy, a gdy do tego dołożymy brak samoakceptacji, może powodować to stany depresyjne. Ryzyko rozwoju depresji jest wysokie w grupie nastolatków. Spowalnia także proces leczenia otyłości, więc niezbędna jest w tym procesie pomoc psychologiczna.
Osoby z otyłością są zdecydowanie bardziej narażone na choroby układu ruchu. Zwiększona masa ciała powoduje utrudnienia w poruszaniu. Stawy są nadmiernie obciążane, co może powodować stany zwyrodnieniowe.
Nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej jest czynnikiem bezpłodności u kobiet. Otyłe kobiety moją spotkać się z trudnością zajścia w ciążę zarówno metodą naturalną jak i in vitro. Dodatkowo, istnieje duże ryzyko poronień czy chorób okołoporodowych a także może wystąpić cukrzyca ciążowa, nadciśnienie czy przedwczesny poród.
Jeśli chodzi o mężczyzn, otyłość może powodować problemy z erekcją.
Otyłość nie tylko zwiększa ryzyko wystąpienia refluksu przełykowo-żołądkowego, ale również zmian przednowotworowych i nowotworowych w przełyku.
Leczenie nadwagi i otyłości
Leczenie otyłości to żmudny i trudny proces, ponieważ zmusza on do zmiany nawyków, które towarzyszyły nam przez lata. Więc jak leczyć otyłość?
Podstawą leczenia otyłości i metodą, która jest najskuteczniejsza, jest redukcja masy ciała (dobrze dobrana dieta odchudzająca), przy jednoczesnej aktywności fizycznej.
Plan diety powinien być przygotowany przez dietetyka i dopasowany do indywidualnych potrzeb pacjenta. Redukcja masy ciała powinna odbywać się stopniowo.
Plan aktywności fizycznej również powinien być stworzony przez specjalistę w zależności od potrzeb osoby leczonej. Osobom bardzo otyłym na początek mogą wystarczyć ćwiczenia o umiarkowanej intensywności, takie które nie będą obciążać zbyt stawów.
Treningi pod okiem profesjonalisty jest ważny, ponieważ jest kontrolowany. Dzięki temu unikniemy efektu jo jo.
Leczenie farmakologiczne
Oprócz zmiany stylu życia, dodatkowym sposobem w walce z nadprogramowymi kilogramami jest leczenie farmakologiczne.
Obecnie dostępne są trzy preparaty pomagające w leczeniu otyłości: orlistat, mysimba (połączenie naltreksonu i bupropionu) oraz liraglutyd. Wszystkie są przepisywane przez lekarza specjalistę.
Orlistat hamuje aktywność lipaz trzustkowej i żołądkowej, a co za tym idzie upośledza trawienie i wchłanianie tłuszczów, które przyjmujemy z pokarmem. Działa tylko w przewodzie pokarmowym i nie wpływa na uczucie sytości i głodu.
Połączenie substancji naltreksonu i bupropionu zwiększa uczucie sytości i wydłuża czas jej odczuwania a także zmniejsza apetyt.
Liraglutyd ma podobne właściwości – hamuje apetyt i zwiększa uczucie sytości.
Leczenie chirurgiczne
Do chirurgicznego leczenia otyłości kwalifikują się ludzie z otyłością II stopnia oraz III stopnia wraz z chorobami współtowarzyszącymi.
Leczenie chirurgiczne to inaczej chirurgia bariatryczna. Zabieg operacji bariatrycznej może być zalecony jedynie przez lekarza specjalistę – chirurga bariatrę.
Chirurgiczne metody leczenia otyłości
Balon żołądkowy – to umieszczenie specjalnego balonu na określony czas w żołądku pacjenta. Balon ma za zadanie uciskać ściany żołądka, a co za tym idzie powodować uczucie sytości.
Opaska żołądkowa – czyli założenie specjalnej opaski dzielącej żołądek pacjenta na dwie części. W jednej z nich mieści się niewielka ilość pokarmu, dzięki czemu, po zjedzeniu nawet niewielkiego posiłku czujemy sytość.
Rękawowa resekcja żołądka (inaczej sleeve) – najpopularniejsza z metod polegająca na usunięciu części żołądka pacjenta. Za pomocą laparoskopu usuwa się fragment żołądka a część, która pozostała, może pomieścić niewielką ilość pokarmu. Dodatkowo po zabiegu, żołądek nie wydziela hormonu łaknienia (greliny).
Wyłączenie żółciowo-trzustkowe – niezwykle rzadka metoda polegająca na usunięciu 2/3 żołądka pacjenta a następnie podzieleniu go na trzy części. W jednej transportowany jest pokarm, druga jest drogą soków trawiennych a w trzeciej odbywa się proces trawienia. Ingerencja w jelito cienkie powoduje zmniejszenie wchłaniania wartości odżywczych a redukcja żołądka pozwala na przyjmowanie mniejszej ilości jedzenia. Finalnie pacjent traci na wadze.
Przeczytaj także o: