Objawy gorączki. Skąd się bierze podwyższona temperatura ciała?
Przyczyną gorączki jest uaktywnienie się układu odpornościowego i procesów chemicznych w organizmie, które mają na celu pokonanie szkodliwych patogenów. Z jednej strony gorączka jest Twoim sprzymierzeńcem w walce z chorobą, z drugiej zaś może być dużym obciążeniem dla organizmu, a jej niekontrolowany wzrost stanowi nawet zagrożenie życia. Jakie są objawy gorączki i kiedy powinieneś ją zbijać?
Jaka powinna być prawidłowa temperatura ciała?
Prawidłowa temperatura ciała człowieka oscyluje w granicach 36,6°C – nie musi być to konkretnie ta wartość, równie dobrze może to być 36,3°C, 36,8°C a nawet 37,3°C. Znaczącywzrost temperatury ciała następuje, kiedy organizm osiąga pułap 37,5°C. Jest to stan podgorączkowy. Od 38°C występuje gorączka. Wartość 40°C to wysoka temperatura ciała i dla własnego bezpieczeństwa należy zacząć ją zbijać dostępnymi sposobami. 41,5°C jest już wartością niebezpieczną, ponieważ może dochodzić do uszkodzenia komórek i tkanek. Przy temperaturze 42-43°C następuje nieodwracalne uszkodzenie mózgu i utrata mechanizmów regulacyjnych ośrodka termoregulacji. Temperatura ciała rzędu 43,5–45°C jest śmiertelna – zachodzi bardzo duże prawdopodobieństwo zgonu.
Podwyższona ciepłota ciała to jeden z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu. Jak powstaje gorączka? Z podwyższoną temperaturą ciała mamy do czynienia, kiedy w organizmie człowieka pojawiają się bakterie, wirusy lub grzyby. Substancje te w czasie metabolizmu wydzielają pirogeny (tzw. pirogeny zewnętrzne). Komórki odpornościowe przy zetknięciu z nimi rozpoczynają wydzielanie pirogenów endogennych (wewnętrznych) i poprzez krwiobieg dostają się do podwzgórza. Mózg rozpoczyna wydzielanie prostaglandyn i innych neuromediatorów zapalnych. Substancje te docierają do ośrodka termoregulacji w mózgu i wywołują zmianę punktu nastawczego na wyższy. Organizm rozpoczyna intensywne wydzielanie ciepła za pomocą termogenezy mięśniowej i bezdrżeniowej, aż do momentu, kiedy punkt nastawczy wejdzie na wyższy poziom.
Objawy goraczki.
Zarówno stan podgorączkowy jak i wysoka gorączka nie są obojętne dla Twojego samopoczucia. Objawy gorączki są zależne głównie od pierwotnej przyczyny wzrostu temperatury ciała. Każdy indywidualnie odczuwa wyższą temperaturę ciała – jedni znoszą ją bardzo źle, są silnie osłabieni, inni w czasie gorączki czują jedynie lekkie zmęczenie. Wszystko zależy od objawów towarzyszących gorączce. Główne objawy gorączki to:
- wzmożona potliwość;
- dreszcze i uczucie zimna (najczęściej gdy gorączka rośnie);
- uczucie gorąca (kiedy gorączka utrzymuje się i osiągnie swój określony pułap);
- przyspieszona akcja serca;
- podwyższone wartości temperatury ciała widoczne na termometrze.
Wyżej wymienione objawy związane są tylko ze wzrostem temperatury ciała. Należy pamiętać, że do nich dochodzą objawy chorobowe, które określają pierwotne przyczyny gorączki.
Przyczyny gorączki.
Przyczynę gorączki można wstępnie ustalić na podstawie objawów towarzyszących gorączce. Najczęściej gorączkę pojawia się z powodu infekcji wirusowych i bakteryjnych, które są podstawą stanu zapalnego różnych tkanek i narządów.
Oto niektóre choroby o podłożu wirusowym i bakteryjnym, które mogą wywołać gorączkę:
- ropne zapalenie gardła (gorączka, uczucie osłabienia, ostry ból gardła);
- w przebiegu zakażeń drzewa oskrzelowego i płuc (kaszel, gorączka, katar, osłabienie, ból gardła);
- zakażenie układu moczowego (gorączka, trudności w oddawaniu moczu, pieczenie w okolicach cewki moczowej, uczucie parcia na mocz bez możliwości jego oddania, występuje niekiedy krwiste zabarwienie moczu);
- grypa i przeziębienie (ból głowy, katar, kaszel, ból gardła, uczucie rozbicia, ból mięśni, osłabienie, brak apetytu);
- stan zapalny żył powierzchniowych (objawia się zaczerwienieniem wzdłuż przebiegu żyły i bolesnością tej okolicy);
- zapalenie ucha (ból ucha, uczucie pełności w uchu, niedosłuch, gorączka, osłabienie);
- zakażenia układu pokarmowego (np. rotawirusami, norowirusami, astrowirusami itp.) (wymioty, gorączka, biegunka, bóle brzucha, ból głowy, osłabienie, brak apetytu).
Istnieje również kilka innych chorób, których objawem może być gorączka. Przyczyny tych chorób leżą w zaburzeniach działania układu odpornościowego. O gorączce mówimy często, gdy w grę wchodzą choroby autoimmunologiczne. Organizm wtedy wytwarza przeciwciała przeciwko własnym tkankom i komórkom. Te choroby to:
- reumatoidalne zapalenie stawów;
- Hashimoto i inne zapalenia tarczycy (może pojawić się wtedy stan podgorączkowy lub niewysoka gorączka);
- zespoły gorączek nawrotowych (np. rodzinna gorączka śródziemnomorska, zespoły gorączek nawrotowych zależne od kriopiryny, zespół aftowego zapalenia jamy ustnej, zapalenia gardła i zapalenia węzłów szyjnych).
Gorączkę może wywołać również rozrost komórek nowotworowych w organizmie. Często zdarza się, że takiej gorączce nie towarzyszą żadne inne objawy towarzyszące. Jest bardzo ważne, aby gorączka niewiadomego pochodzenia była skonsultowana z lekarzem.
W niektórych przypadkach gorączka i towarzyszące jej objawy wymagają szybkiej konsultacji lekarskiej a nawet wezwania pogotowia ratunkowego:
- silny ból głowy ciężki do zniesienia;
- nadwrażliwość na światło;
- sztywność karku;
- zaburzenia świadomości, splątanie;
- trudności w oddychaniu i ból w klatce piersiowej;
- utrzymujące się wymioty;
- nietypowe wysypki skórne, zapalenie spojówek;
- bardzo silny ból brzucha z twardością uogólnioną jamy brzusznej.
Czasami gorączkę i stan podgorączkowy mogą wywołać zupełnie niegroźne czynniki, takie jak ciąża, owulacja, wysiłek fizyczny lub przebywanie na słońcu.
Kiedy wskazane jest zbijanie gorączki?
Gorączka z jednej strony to reakcja obronna organizmu na szkodliwe patogeny, a z drugiej może być dużym obciążeniem dla organizmu i wywoływać bardzo złe samopoczucie. Niektórzy wzbraniają się przed zbijaniem gorączki, uważając, że wspiera ona naturalną odporność organizmu, jednak są określone okoliczności, kiedy lepiej ją zbijać. Należą do nich:
- bardzo złe samopoczucie pomimo teoretycznie niewysokiej gorączki (np. 38,5°C);
- osiągnięcie pułapu gorączki na poziomie 40°C.
Do zbijania gorączki stosuje się przede wszystkim leki przeciwgorączkowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takie jak paracetamol, ibuprofen, mitazolam, kwas acetylosalicylowy. U dzieci przy wysokiej gorączce stosuje się naprzemiennie paracetamol i ibuprofen w odstępach 4-godzinnych, zawsze gdy pojawia się ponownie wysoka ciepłota ciała. Jeżeli np. po godzinie od zastosowania paracetamolu nadal utrzymuje się wysoka gorączka, można bez obaw podać ibuprofen. Dzieciom nie podajemy mitazolamu (Pyralginy) i kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna). U dorosłych środki te mogą być bezpiecznie stosowane, o ile nie występuje uczulenie na te substancje. Stosowanie leków przeciwgorączkowych na ogól jest skuteczne. Jeżeli jednak gorączka utrzymuje się na takim samym poziomie, dobrze jest skonsultować się z lekarzem. W obniżeniu gorączki pomaga picie dużej ilości zimnych płynów i chłodne okłady.
Przeczytaj także o: