Płaskostopie – co warto wiedzieć na jego temat?

Płaskostopie to bardzo częsta deformacja stopy, która najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Na skutek różnych czynników może pojawić się również u dorosłych. Problemu nie wolno zostawić samemu sobie, ponieważ ma duży wpływ na cały układ ruchu i wywołuje uciążliwe objawy. Płaskostopie polega znacznym obniżeniu się wysklepienia stóp lub na całkowitym jego zaniku, w wyniku czego cała stopa przylega płasko do podłoża. Dowiedz się, jakie są rodzaje płaskostopia i jak wygląda leczenie tej wady.

Czym jest płaskostopie?

Prawidłowy układ stopy wygląda w ten sposób, że jej kości tworzą łuk – sprawia to, że nie dotyka ona podłoża całą swoją powierzchnią. Zetknięcie stopy z podłożem ma miejsce w trzech punktach podparcia – pięta, głowa pierwszej kości śródstopia i głowa piątej kości śródstopia. Taki układ stopy pozwala na stabilne podparcie w czasie stania, amortyzowanie w czasie biegu lub chodu i ogólnie utrzymywanie prawidłowej postawy całego ciała. Płaskostopie występuje wtedy, kiedy cała stopa styka się płasko z powierzchnią podłoża. Mamy do czynienia z dwoma rodzajami płaskostopia – podłużnym i poprzecznym. Płaskostopie może być wrodzone lub mieć charakter porażenny.

Warto wiedzieć, że płaskostopie u małych dzieci jest zjawiskiem fizjologicznym, które stopniowo zanika w miarę, jak dziecko uczy się chodzić. Problem powinien zniknąć do 3-4 roku życia. Podczas wzrostu i podejmowanych przez dziecko prób chodzenia wzmacniają się mięśnie, a stopa nabiera z czasem prawidłowego kształtu. W niektórych sytuacjach jednak łuk sklepieniowy nie wykształca się właściwie. Jeżeli dziecko ukończyło 5 lat i stopa nie układa się prawidłowo ze względu na wiotkość więzadeł i zbyt dużą wiotkość mięśni, można mówić o płaskostopiu wczesnodziecięcym. U młodzieży może występować płaskostopie pozorne, które występuje w wyniku dysproporcji pomiędzy wzrostem a obciążeniem.

Nieleczone płaskostopie utrudnia chodzenie i może doprowadzić do poważnych konsekwencji dla całego narządu ruchu oraz wykształcenia się innych wad stóp – np. palucha koślawego.

Przyczyny płaskostopia.

Istnieje wiele czynników prowadzących do rozwinięcia się płaskostopia – mogą być one wrodzone lub nabyte. Jako przyczyny rozwoju płaskostopia wymienia się następujące czynniki:

• wrodzona wiotkość więzadeł stopy;
• otyłość;
• urazy w obrębie stopy i kończyn dolnych;
• przeciążenia na skutek zbyt forsownych treningów lub pracy fizycznej;
• niewłaściwie dobrane obuwie;
• cukrzyca i choroby reumatyczne;
• cukrzyca;
• starzenie się organizmu;
• zaburzenia hormonalne;
• częste uprawianie sportu na twardym podłożu jak np. beton;
• niektóre zawody, wymagające długotrwałego stania, mogą zwiększać ryzyko powstawania płaskostopia ze względu na nadmierne obciążenia stopy.

Płaskostopie podłużne.

Płaskostopie podłużne jest zniekształceniem stopy, które polega na obniżeniu łuków podłużnych wysklepiających stopę, szczególnie obniżony jest łuk przyśrodkowy. Płaskostopie tego rodzaju objawia się koślawością kości piętowej, bólami stóp i łydek oraz szybką męczliwością. W przypadku płaskostopia podłużnego, szczególnie często zdarza się ono u osób starszych , szczególnie jeżeli szybko przybrały one na wadze. Narażone na nie są również osoby, które zaczęły pracę w pozycji stojącej, a wcześniej nie były do tego przyzwyczajone. Ten typ płaskostopia może mieć formę elastyczną, a więc jest widoczny tylko w momencie obciążenia – w spoczynku stopa wygląda prawidłowo. Płaskostopie sztywne występuje wtedy, kiedy widać je gołym okiem, nawet gdy stopa nie jest poddana obciążeniom. Jest ono efektem zniekształcenia kości.

Nieleczone płaskostopie podłużne może wywołać następujące objawy:

• stany zapalne więzadeł stopy i torebek stawowych;
• obrzęki stóp;
• silne bóle utrudniające chodzenie, a nawet je uniemożliwiające.

Płaskostopie poprzeczne – skutek obniżenia łuku podłużnego stopy.

Płaskostopie poprzeczne jest efektem obniżenia sklepienia poprzecznego. Główną przyczyną tego stanu jest upośledzona praca mięśni, które odpowiadają za utrzymanie sklepienia poprzecznego stopy. Objawy płaskostopia poprzecznego to m.in. tworzenie się odcisków w miejscu II i III głowy kości śródstopia. W tym samym miejscu powstają nagniotki wywołane przeciążeniem. Często towarzyszą im dolegliwości bólowe podczas chodzenia. Częstym symptomem są również stany zapalne stawów śródstopno-palcowych i piekący ból z przodu stopy.

Płaskostopie poprzeczne może być wrodzone lub nabyte. Przyczyny płaskostopia tego rodzaju to paluch koślawy (wywołuje podniesienie I kości śródstopia, co przeciąża pozostałe kości), otyłość, osłabienie lub uszkodzenie więzadeł, zmiany hormonalne lub choroby reumatyczne. Przyczyny płaskostopia tego rodzaju to również noszenie butów na wysokich obcasach, co może doprowadzić do przykurczu ścięgna Achillesa i związane z tym nadmierne obciążanie stopy z przodu. Do winowajców płaskostopia poprzecznego zalicza się również noszenie za małego obuwia.

Rehabilitacja płaskostopia.

Rozpoznanie płaskostopia zaczyna się od objawów zgłaszanych lekarzowi rodzinnemu, pediatrze lub ortopedzie. Następnie kieruje on nas do fizjoterapeuty, który na podstawie obserwacji i badania wydolności mięśni stopy, stawia diagnozę.

Leczenie płaskostopia głównie polega na rehabilitacji. W przypadkach bólu można pomagać sobie lekami – stosować np. niesteroidowe leki przeciwzapalne. Aby przywrócić i utrzymać prawidłowy układ stopy niezbędne są ćwiczenia na płaskostopie. Polegają one na wzmacnianiu mięśni stopy i uelastycznianiu więzadeł. Początkowo należy udać się do fizjoterapeuty, aby dobrał formę ćwiczeń do konkretnego typu płaskostopia. Ważne jest też, aby dobrze opanować technikę ich wykonywania, jednak nie jest to trudne i z czasem można wykonywać je, nawet pracując przy biurku. W celu korekcji płaskostopia stosuje się następujące ćwiczenia:

• chodzenie na palcach i na piętach;
• chodzenie na wewnętrznych krawędziach stóp;
• chwytanie stopami woreczków i innych drobnych przedmiotów;
• zakreślanie stopami kółek;
• zdejmowanie skarpetek bez rąk – wyłącznie za pomocą stóp;
• bicie brawo stopami;
• zwijanie palcami ręcznika;
• kładziemy się na brzuchu, dłonie układamy pod brodą, następnie uginamy kolana pod kątem 90 stopni i próbujemy zbliżać i oddalać podeszwy stóp;
• rolowanie stóp na wałku lub specjalnym masażerze – można to robić nawet w czasie pracy lub nauki.

Stosując regularnie gimnastykę stóp, płaskostopie powinno z czasem ustąpić, a stopa zacznie wracać do właściwego kształtu. Można stosować również odpowiednie wkładki do obuwia.

Przeczytaj także o:

Ból stóp