Róża

Róża jest miejscową chorobą zapalną skóry. Często występuje na kończynach dolnych, ale może też pojawić się w innych miejscach ciała. Wywoływana jest przez bakterie, które wnikają do skóry przez drobne skaleczenia i tam się namnażają. Jeśli róża jest wcześnie rozpoznana i skutecznie leczona, można ją łatwo opanować.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku róży? 

Jeśli róża jest nieleczona, może prowadzić do zagrażających życiu powikłań. Takimi poważnymi konsekwencjami są np. przewlekły obrzęk limfatyczny, flegma i zatrucie krwi. Szybka wizyta u lekarza jest więc niezbędna. Wygodnym i szybkim sposobem na zasięgnięcie opinii lekarskiej jest wideokonsultacja ze specjalistą TELEMEDI, który upewni się co do diagnozy, wystawi receptę na odpowiednie lekarstwa oraz ewentualnie wystawi choremu zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Róża jest bakteryjnym zakażeniem skóry paciorkowcami. Bakterie często dostają się do skóry przez najmniejsze rany i rozprzestrzeniają się w skórze właściwej oraz wzdłuż szczelin limfatycznych. 
• Charakterystyczne dla róży jest ostro odgraniczone zaczerwienienie skóry, czasem z łuskowatymi rozszerzeniami. Do tego dochodzą objawy ogólne, takie jak złe samopoczucie, dreszcze czy gorączka, zwłaszcza na początku. 
• Ważne jest odróżnianie róży od innych zakażeń tkanek miękkich, takich jak flegmona, ponieważ różę można skutecznie leczyć penicyliną, która ma niewiele skutków ubocznych. Ważne jest również, aby wyleczyć miejsce wnikania bakterii. 
• W przypadku wystąpienia objawów róży należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Wczesne leczenie jest ważne, aby zapobiec poważnym powikłaniom.

Róża: opis

Róża jest chorobą skóry wywoływaną przez bakterie. Zarazki mogą wnikać w skórę przez małe rany i tam się namnażać. Organizm próbuje walczyć z intruzami – pojawia się miejscowy stan zapalny skóry z zaczerwienieniem i obrzękiem. Ponieważ stan zapalny rozprzestrzenia się wokół miejsca wniknięcia patogenu, wyglądem przypomina płatek róży, stąd nazwa „róża”.

Ogólnie rzecz biorąc, róża może tworzyć się na wszystkich częściach skóry. Często jednak rumień pojawia się na nodze, czasem także na twarzy.

Różę można łatwo wyleczyć za pomocą antybiotyków. Ważne jest jednak wczesne rozpoznanie i leczenie, ponieważ w przeciwnym razie infekcja może rozprzestrzenić się dalej w organizmie i doprowadzić do powikłań (np. zatrucia krwi lub zapalenia ciałek nerkowych).

Czy róża jest zakaźna?

Mimo że niektórzy tak uważają, róża nie jest zaraźliwa. Nie może więc przechodzić z jednej osoby na drugą. Jednak wiele innych chorób wywoływanych przez te same bakterie (głównie Streptococcus pyogenes) jest bardzo zaraźliwych – na przykład szkarlatyna i choroba skórna liszajec płaski (impetigo contagiosa). Jednak w tych przypadkach drogi zakażenia i rozprzestrzeniania się patogenu są inne.

Róża: objawy

Głównym objawem róży jest rozległe, zwykle ostro odgraniczone zaczerwienienie i bolesny obrzęk skóry. Zaczerwienienie może tworzyć rozszerzenia w kształcie języczków, płatków. Dzieje się tak dlatego, że stan zapalny rozprzestrzenia się wzdłuż naczyń chłonnych.

W ciężkich przypadkach podczas róży mogą również tworzyć się pęcherze. Ponadto sąsiadujące węzły chłonne mogą puchnąć i stać się wrażliwe na ucisk.

Często to nie zmiany skórne skłaniają chorych do zgłoszenia się do lekarza, ale niespecyficzne objawy towarzyszące róży. Już na początku infekcji może wystąpić gorączka, ból głowy i silne uczucie choroby. Zaczerwienienie nie musi być jeszcze w tym momencie widoczne, ale często dotknięty nim obszar skóry już piecze lub boli. Wkrótce potem wokół miejsca wniknięcia bakterii tworzy się obrzęknięty, czerwony rumień.

Róża: przyczyny i czynniki ryzyka

Róża jest zapaleniem różnych warstw skóry wywołanym przez bakterie, które rozprzestrzeniają się na wszystkie strony, powodując powstawanie czerwonawego obszaru zapalnego. Róża jest zwykle wywoływana przez pewien rodzaj paciorkowca: Streptococcus pyogenes. Jednak inne paciorkowce, a w niektórych przypadkach także gronkowce mogą również powodować różę. Zdarza się to jednak znacznie rzadziej.

Uszkodzenie skóry jako miejsce przenikania bakterii

Streptokoki występują naturalnie na skórze i błonach śluzowych większości ludzi, nie powodując żadnych objawów. Wiele innych bakterii również osiada na naszej skórze, nie wywołując u nas choroby. Dzieje się tak dlatego, że skóra działa jak naturalna bariera, która chroni nas przed potencjalnymi patogenami. Jeśli jednak dojdzie do zranienia skóry, bakterie te mogą wniknąć w skórę i wywołać stan zapalny.

Oznacza to, że sam kontakt z tymi bakteriami nie wystarczy, aby rozwinęła się róża – zawsze musi istnieć również uszkodzenie skóry, które będzie drogą dla wtargnięcia patogenów. Może to być zadrapanie, otarcie lub skaleczenie. Również sucha, popękana skóra lub grzybica stóp mogą ułatwić przenikanie zarazków do tkanek.

Naturalny warstwa mikroorganizmów na nienaruszonej skórze jest nie tylko nieszkodliwa, ale wręcz pożyteczna – chroni przed zakażeniem szkodliwymi patogenami.

Czynniki sprzyjające występowaniu róży

Różne czynniki mogą sprzyjać wystąpieniu róży, na przykład obrzęk spowodowany nagromadzeniem płynu w tkankach. W takich miejscach bakterie mogą łatwo wniknąć w skórę i wywołać stan zapalny. Możliwymi przyczynami obrzęków są:

• niewydolność serca,
• uszkodzenie nerek,
• żylaki,
• drenaż limfatyczny, np. po operacji raka piersi (obrzęk limfatyczny jako możliwa konsekwencja),
• niedożywienie,
• zaburzenia krążenia.

Choroby skóry i urazy, które upośledzają funkcje ochronne skóry, są również czynnikami ryzyka występowania róży:

• grzybica skóry,
• sucha, popękana skóra,
• atopowe zapalenie skóry,
• małe urazy skóry lub łożyska paznokcia.

Nie wszystkie bakterie, które wnikają do wierzchnich warstw tkanek przez uszkodzenie skóry, wywołują stan zapalny. Nienaruszony układ odpornościowy może w wielu przypadkach całkowicie wyeliminować intruzów. Sprawne krążenie krwi zapewnia szybkie gojenie się rany, a tym samym zamknięcie miejsca wnikania patogenów. Oznacza to, że choroby i terapie, które upośledzają układ odpornościowy lub system krwionośny mogą sprzyjać rozwojowi róży. Należą do nich na przykład:

• cukrzyca,
• chemioterapia,
• arterioskleroza,
• uzależnienie od alkoholu,
• HIV/AIDS.

Szczególnie dzieci i osoby starsze częściej chorują na różę. Z jednej strony z powodu ich mniej wydajnego systemu immunologicznego, a z drugiej strony dlatego, że częściej ulegają urazom.

Róża: badania i diagnostyka

Lekarz może zazwyczaj zdiagnozować różę na podstawie typowych objawów (rozległe, ograniczone zaczerwienienie z obrzękiem itp.). Dalsze badania często nie są konieczne. Wymazy z ran w celu wykrycia patogenów są rzadko pomocne w diagnozie róży, a hodowle bakteryjne można uzyskać z krwi tylko wtedy, gdy bakterie dostały się już w dużej ilości do krwiobiegu.

Ważne jest, aby odszukać punkt wnikania bakterii. Na przykład w przypadku róży na twarzy często są to pryszcze lub małe rozdarcia w kącikach ust (rozpadliny), które umożliwiają zarazkom wniknięcie do tkanki skórnej. Ponadto lekarz ustala, jakie czynniki ryzyka lub choroby sprzyjają rozwojowi róży u pacjenta.

Wykluczenie innych możliwych przyczyn występowania objawów

Trudność w rozpoznaniu róży polega na wykluczeniu innych przyczyn objawów (diagnostyka różnicowa). Dzieje się tak dlatego, że istnieje wiele schorzeń, które mogą powodować zaczerwienienie i obrzęk skóry, a każde z nich wymaga specyficznej terapii. Dlatego ważne jest, aby dokładnie rozróżnić, która choroba jest odpowiedzialna za objawy – tak, aby pacjent nie był leczony niewłaściwie.

Możliwe diagnozy różnicowe dla róży obejmują:

• zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych (trombophlebitis),
• zastoinowe zapalenie skóry (zapalenie skóry w wyniku zastoju żylnego, zwykle w przewlekłej niewydolności żylnej),
• boreliozę,
• egzemę kontaktową (kontaktowe zapalenie skóry),
• opryszczkę zwykłą we wczesnym stadium,
• różycę: podobną do róży, ale zwykle łagodniejszą i wywoływaną przez inną bakterię,
• raka zapalnego piersi, rzadką postać raka piersi.

Róża: leczenie

Leczenie róży powinno być zawsze rozpoczęte jak najszybciej po postawieniu diagnozy przez lekarza prowadzącego. Podstawą leczenia róży jest stałe podawanie antybiotyku. W niektórych przypadkach róża może ustąpić samoistnie, ale istnieje ryzyko poważnych powikłań, takich jak sepsa, infekcje serca lub nerek.

Standardowa terapia róży obejmuje użycie antybiotyków przez 10 do 14 dni. Ponieważ róża jest zwykle wywoływana przez paciorkowce (grupy A, C, G), szczególnie przydatna w terapii róży jest penicylina. Objawy ustępują zwykle już po kilku dniach. Niektórzy pacjenci są uczuleni na penicylinę, w takim przypadku stosuje się inne antybiotyki, takie jak erytromycyna lub klindamycyna.

Co jeszcze należy wziąć pod uwagę

Oprócz antybiotykoterapii leczenie róży jest prowadzone przy pomocy innych środków, które wspomagają organizm w walce z infekcją:

• Odpoczynek w łóżku i podnoszenie chorej kończyny: w ten sposób poprawia się drenaż limfatyczny i róża może szybciej ustąpić.
• W przypadku bólu podawane są dodatkowe środki przeciwbólowe. Często są to również leki, które przeciwdziałają stanom zapalnym i obrzękom.
• Rozrzedzenie krwi (antykoagulacja) może być ważna w zależności od lokalizacji i wielkości róży. Ryzyko powstania zakrzepu krwi wzrasta wraz z przedłużającym się unieruchomieniem i reakcjami zapalnymi. Z tego powodu zastrzyk przeciwzakrzepowy jest przydatny w przypadku poważnego stopnia zaawansowania róży.
• Terapia uciskowa powinna być zastosowana, jak tylko obrzęk rumienia nieco ustąpi. Aby zapobiec ponownemu gromadzeniu się płynu w tkance, stosuje się pończochy podtrzymujące lub opatrunek uciskowy.
• Zwalczanie przyczyny: podczas badania chorego na różę szczególnie ważne jest, aby odszukać miejsce wniknięcia bakterii. Jeśli uraz jest widoczny, lekarz powinien zadbać o to, aby szybko się zagoił. W przypadku grzybicy skóry lub innej choroby skóry odpowiednia terapia może zapobiec nawrotom róży.

Alternatywne metody leczenia róży

Wiele osób wybiera homeopatyczne podejście do leczenia róży. Jednakże róża jest poważną chorobą infekcyjną, która musi być odpowiednio leczona. Ponieważ mogą wystąpić infekcje zagrażające życiu, nie należy niepotrzebnie opóźniać podawania antybiotyków. Róża nie nadaje się do samodzielnego diagnozowania lub samoleczenia. W celu zapobiegania powikłaniom i dobrania indywidualnie odpowiedniej terapii przeciw róży konieczna jest wizyta u lekarza.

Nawracająca róża

Niektóre osoby cierpią z powodu nawrotów. Nowe badania wykazały, że w takich przypadkach długotrwałe podawanie antybiotyków może zmniejszyć częstość nawrotów choroby. Istnieją różne formy podawania antybiotyków w tej szczególnej formie terapii róży, w postaci tabletek lub zastrzyków co kilka miesięcy. Dzięki tym regularnym dawkom antybiotyków można zwalczyć infekcję bakteryjną we wczesnym stadium, zanim się ona rozwinie.

Róża: przebieg choroby i rokowanie

Jeśli róża jest wcześnie zdiagnozowana i odpowiednio leczona, rokowanie jest zazwyczaj dobre.

Jednakże nawet po skutecznym leczeniu róża może nawrócić w ciągu kilku miesięcy. Zdarza się to często u osób z osłabionym układem odpornościowym, osłabionym krążeniem, chorobami skóry lub częstymi urazami skóry, co sprawia, że są one łatwą ofiarą wnikania bakterii (np. diabetycy, osoby starsze), dlatego też często zaleca się im regularną pielęgnację stóp. Może to zmniejszyć ryzyko powtórnego wystąpienia róży.

Róża: możliwe powikłania

Róża, która jest leczona nieodpowiednio lub nieskutecznie może mieć poważne konsekwencje:

• Procesy zapalne w przebiegu róży mogą częściowo zniszczyć dotknięte chorobą naczynia chłonne. Skutkiem tego może być przewlekły obrzęk limfatyczny. Dotknięty obszar tkanki jest trwale obrzęknięty, przy czym obrzęk ten może być również masywny (elephantiasis nostras). Taka opuchlizna z kolei sprzyja ponownemu pojawieniu się róży – jest to błędne koło, które można przerwać tylko poprzez skuteczne leczenie.
• Nieleczona róża może rozprzestrzenić się na głębsze warstwy skóry i spowodować znaczne uszkodzenia tkanek.
• W rzadkich przypadkach w przebiegu róży dochodzi do zagrażających życiu powikłań: bakterie, które ją wywołują, mogą przedostać się do krwi i wywołać sepsę. W ten sposób może rozwinąć się również zapalenie wewnętrznej ściany serca (zapalenie wsierdzia) lub zapalenie ciałek nerkowych (kłębuszkowe zapalenie nerek). Nieleczony rumień na twarzy może czasami prowadzić do zapalenia opon mózgowych lub zakrzepów krwi w naczyniach mózgowych (zakrzepica żył mózgowych).

Wszystkim tym potencjalnie zagrażającym życiu powikłaniom można zapobiec, jeśli róża jest leczona wcześnie i konsekwentnie.

Pytania i odpowiedzi

Czy róża może być śmiertelna?

Róża może być poważną chorobą, ale rzadko bywa śmiertelna. Charakteryzuje się szybką i korzystną reakcją na antybiotyki. Powikłania miejscowe są częstsze niż powikłania ogólnoustrojowe.

Jaka jest różnica między cellulitis a różą?

Róża i cellulitis to powszechne infekcje skóry. Róża jest infekcją powierzchowną, atakującą górne warstwy skóry, podczas gdy cellulitis dotyka głębszych tkanek. Objawy mogą się nakładać, dlatego też nie zawsze możliwe jest postawienie jednoznacznej diagnozy różnicowej pomiędzy nimi.

W tym artykule poruszamy zagadnienia dotyczące:

• roza
• róża choroba skóry – leczenie domowe
• ile czasu trwa leczenie róży
• jak wygląda róża (choroba)
• zakazenie roza
• choroba róza
• choroba tkanki podskórnej
• róża krwotoczna
• choroba skóry
• czy róża może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe
• leczenie róży nawrotowej
• poważne zaburzenia ogólnoustrojowe

Źródła

• O’Brian, Gail M. (2019). „Section 1. Diseases and Disorders; Erysipelas”. In Fred F. Ferri (ed.). Ferri’s Clinical Advisor 2019: 5.
• Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006.
• Wolff, Klaus; Johnson, Richard (2009). „Part III; Diseases due to microbial agents”. Fitzpatrick’s Color Atlas and Synopsis of Clinical Dermatology: Sixth Edition. McGraw Hill Professiona.

Przeczytaj także o:

Szkarlatyna

Powiększone węzły chłonne

Choroby skóry